İslam da emredilen insani davranışlar

İslam'da emredilen insani davranışlar

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيم
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِي رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُو اللَّهَ وَالْيَوْمَ الْآخِرَ
وَذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا (1)

Aziz müminler!

Dinimizin bizden istediği şeyler, ehemmiyet derecisine göre, farz, vacip, sünnet ve âdâb isimleriyle sınıflandırılmıştır. Adab, ahlak, terbiye ve nezaket kuralları, İslam'ın güzel saydığı söz ve davranışlardır. Daha açık bir ifadeyle İslam dininin insanlara tavsiye ettiği terbiye sistemi ve insanî davranışlar demektir. Hutbemin başında okuduğum ayet-i kerimede: “Andolsun ki, Resulullah, sizin için, Allah'a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah'ı çok zikredenler için güzel bir örnektir” (2) buyrulmaktadır. Hutbemizde ayetler ve hadislerden derlenmiş bazı adaplardan bahsedeceğiz.

-Herkese karşı tatlı dilli, güler yüzlü açık kalpli olmak. Allah iyi huylu güler yüzlü kimseyi sever. -Herkes ile güzel görüşmek, halka eziyet vermekten sakınmak.
-Müslüman diğer Müslümanların elinden ve dilinden emin olduğu kişidir.
-Küskünlüğe, dargınlığa, düşmanlığa son vermek. Müslüman’ın müslümanla üç günden fazla dargın durması helal değildir.
-İnsanların kusurlarını araştırmamak, bilakis bu kusurları örtmeye çalışmak. Başkasının kusurunu arayan, önce kendi kusurunu görmelidir. Başkasının kusurunu örten bir müslümanın kusurunu da Allah örter ve onu affeder.
-İnsanlara karşı kötü zan ve töhmette bulunmamak, nefret uyandırmamak, dedikodu yapmamak. Bu sözlerin konuşulduğu yerleri terk etmek.
-Büyüklere hürmet ve saygı; küçüklere, düşkünlere şefkat ve merhamet, özellikle aile arasındaki fertlere iyi muamele etmek İslam'ın esaslarındandır. Allah ana babaya saygısızlık bir tarafa "öf" demeyi dahi yasaklamıştır. Başkasına merhamet etmeyene merhamet olunmaz.

Değerli kardeşlerim!

Müslüman, din kardeşinin davetine icabet eder, ziyaretinde bulunur. Böylece aralarında muhabbet artmış olur. Peygamber (s.a.s.), "Sizden birinizi kardeşi düğün yemeğine veya benzer bir ziyafete davet edince icabet etsin." buyurmuştur. Ancak bu tür yerlerde Allah'ın yasakladığı içk ve benzeri şeyler bulunuyorsa oraya gitmemelidir. Kötülükleri engelleyeceğine kanaat getirirse, gidebilir. Merasimler külfetten ve gösterişten uzak olmalıdır. Müslümanlıkta komşuluğun büyük ehemmiyeti vardır. Komşu haklarına son derece riayet etmeli, onlara zarar verecek her türlü hareketlerden kaçınmalıdır. Kötülüklerinden, komşusu emin olmayan kimse gerçek mümin olamaz. Müslüman doğru sözlü olmalıdır. Kur'an-ı Kerim, Müminlerin doğru ve dikkatli konuşmasını, söyleyecekleri sözü ölçülü ve bu sözün nereye varacağını düşünerek söylemelerini emretmekte ve onları salih amele yol açan güzel söz söylemeye yönlendirmektedir. Çünkü Allah, doğruların, doğru sözlülerin yardımcısıdır. Müslüman israf etmemelidir. İsraf, herhangi bir şeyi gereğinden fazla kullanmak demektir. Kur'an-ı Kerimde "Yiyin, için fakat israf etmeyin, Allah israf edenleri sevmez." buyrulmaktadır. (3) Yine "...Allah, israfçı ve yalancı kişiyi hidayete erdirmez" (4) düsturu yer almaktadır. Cenab-ı Hak bu bunun gibi diğer adaplara uyan kullarından eylesin.

1-Ahzab suresi 4/21
2-Ahzab suresi 4/21
3-A'raf surei 7/31
4-Mü'min suresi 40/28

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın