Elde mevcut olmayanın satışı

Elde Mevcut Olmayanın Satışı, Taşlarla Satış, Almağa Mecbur Olana Satış, Mülâmese, Münâbeze, Şehirlinin Köylüye Satışı, Kervanları Karşılamak, Bir Satışta İki Satış, (Alış Verişte) Akraba Arasında Ayrıcalık Gözetmek

4678- Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, (bey'ul-ğarar) elde mevcut olmayan şeyi satmayı ve (bey'ul-hasât) taşlarla satmayı yasakladı." [Müslim ve Sünen ashabı.][153]

4679- Temîmoğullarından bir şeyh, Ali radiyallahu anh'dan, dedi ki:

"İnsanlar üzerinde öyle sıkı bir zaman gelecektir ki imkânı olan kimse elindekini sıkarak cimriliğinden kimseye satmak istemiye-cek; almaya mecbur olanlarla alış veriş yapacak. Oysa onlar bununla emrolunmadılar. Allah Teâlâ: «Aranızdaki iyiliği unutmayın!» (Bakara, 237) buyurdu. Ayrıca Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, almaya mecbur olan kimseyi sömürüp ona mal satmayı, içerisinde aldatma olan bir satışı ve henüz olmamış hurmayı satmayı yasakladı." [Ebû Dâvud][154]

4680- İbn Mes'ûd radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)

"Sudaki balığı satın alma, aldanırsın. Zira bu, mevcut olmayan bir şeyin satışıdır."

[Ahmed ve Taberânî, Mu'cemu'I-Kebîr'de.][155]

4681- İbn Ömer radiyallahu anh'dan:

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, şi-ğâr alış verişinden, cer alış verişinden, ğarar alış verişinden, kâlî bi-kâlî alış verişinden, veresiyeyi peşin ile alış verişinden alıkoymuştur."

(Ravi) dedi ki: Cer alış verişi hayvanın karnında olan ceninleri satmaktır. Ğarar: Sende olmayan bir şeyi satmandır. Kâli bi-kâlî: Borcu borç ile satmakta Veresiyeyi peşinle alış veriş: Bir adamda bin dirhem alacağın olur, sana der ki: "Sana beşyüzünü hemen vereyim, gerisini bırak alma!" [Bezzâr zayıf bir senedle.][156]

4682- İbn Abbâs radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, Benû Nadîr'i Medine'den çıkartmak istediği zaman, onlardan bir grup geldi ve şöyle dediler: «Henüz zamanı gelmemiş alacaklarımız vardır.» Şöyle buyurdu: «Bırakın hemen gidin!»"

[Taberânî, Mu'cemu'I-Evsat'ta leyyin bir senedle.][157]

4683- Ebû Saîd radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, iki giyim ve iki alış veriş tarzını yasakladı. Ayrıca alış verişte mülâmeseyi ve münâbezeyi de yasakladı.

Mülâmese: Kişinin başka birisinin elbisesine gece veya gündüz eliyle sadece dokunması ve iyice onu incelemesidir (bu kadarla satış akdinin tamamlanmasıdır).

Münâbeze: Bir adamın bir adama elbisesini atması; o adamın da ötekine elbisesini atması, elbiselere bakmadan incelemeden, bunu bir alış veriş saymalarıdır.

Yasaklanan giyinme tarzlarına gelince; sammâya bürünmek. Sammâ: Elbisesini omuzlarının birine koyup; öbür tarafı açıkta elbisesiz bırakmasıdır. Diğer giyinme tarzı: Oturduğu yerde elbisesine bürünmesi ve bu işi yaparken avret mahallinin gözükmesidir." [Buhârî, Müslim, Ebû Dâvud ve Nesâî.][158]

4684- Ebu Saîd radiyallahu anh'dan:

"Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem, büyük baş hayvanların karnındaki ceninlerin doğuncaya dek satın alınmasını; sağılıp ölçü-lünceye kadar memedeki sütlerin satın alınmasını yasaklamıştır. Kaçmış olan kölenin de satın alınmasını yasaklamıştır. Ayrıca taksim edilinceye kadar ganimet hisselerinin satın alınmasını, teslim alınıncaya kadar zekât mallarının satın alınmasını ve dalgıcın çıkaracağı avın satın alınmasını yasaklamıştır."

[İbn Mâce (durumu) meçhul bir râvi kanalıyla.][159]

4685- Ali radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, güneş doğmadan önceki vakitte alış veriş yapılmasını ve sağılı hayvanların kesilmesini yasakladı." [İbn Mâce leyyin bir senedle.][160]

4686- Câbir radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)

"Şehirli, köylü adına satış yapmasın. Bırakın insanları, Allah birbirleri sebebiyle onları nziklandirsin." [Müslim ve Sünen ashabı.][161]

4687- Enes radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)

"Kendi kardeşi ve babası dahi olsa, şehirli, köylünün malını satmasın!"[162]

4688- Diğer rivayet: Enes dedi ki: "Şehirli köylüye satmasın ki, bu söz kapsamlı bir sözdür. Şöyle ki şehirli köylü için hiçbir şey satmasın; köylü adına bir şey satın da almasın."[163]

4689- İbn Ömer radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, (kimse görmeden, duymadan) satıcıları yolda karşılamaktan alıkoydu."[164]

4690- Diğer rivayet:

(Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)

"Pazara mallar indirilmeden kervanları yolda karşılayıp mallarını satın almayın." [İkisi de Buhârî, Müslim, Ebû Dâvud ve Nesâî'ye aittir.][165]

4691- Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, celeblerin mal pazara gelmeden karşılanmasını da yasakladı. Kim onları yolda karşılayıp bir şey satın alırsa, malın sahibi çarşıya geldiğinde muhayyerdir (isterse malım satmayabilir)." [Mâlik hariç. Altı hadis imamı.][166]

4692- Ebû Hureyre radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, bir satış içinde iki satışı yasaklamıştır." [Mâlik ve Sünen ashabı][167]

4693- İbn Mes'ûd radiyallahu anh'dan: "Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, yapılan tek pazarlık içinde, iki pazarlık yapılmasını yasakladı."

Simâk der ki: "Bunun manası sattığı mal için, veresiye olursa şu kadara olur, peşin olursa şu kadara, demektir."

[Ahmed, Bezzâr ve Taberânî, Mu'cemu''I-Evsat'ü.][168]

4694- Mâlik radiyallahu anh'dan:

"Bir adam, diğer bir adama dedi ki: Benim için bu deveyi peşin para ile al, ben de senden sonra onu veresiye alırım." İbn Ömer'e böyle bir alış veriş hakkında sorulunca, hoş görmedi ve adama bunu yapmamasını söyledi.[169]

4695- Ebû Eyyub radiyallahu anh'dan: (Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem buyurdu:)

"Kim (köle olan) anne ile çocuğunu (sak-mak suretiyle) birbirinden ayırırsa, Allah da kıyamet günü onu sevdiklerinden ayırır."[170]

4696- Ali radiyallahu anh'dan: "Allah Resulü sallallahu aleyhi ve sellem, bana, kardeş olan iki köle hediye etti. Birisini sattım. Daha sonra bana sordu: «İki kölen ne yapıyor?» Onu durumu anlatınca: «Onu geri al, onu geri al!» buyurdu." [İkisi de Tirmizî'ye aittir.][171]

[153] Bey'ul-garar. doğmamış hayvan yavrusu, kaçmış olan köle, denizdeki inci gibi mechûl olan malın satışıdır. Bey'ul-Hasât. Almak istediği mal ya da gayr-ı menkûl üzerine alıcının taş atarak, bu taşın değdiği ya da düştüğü kadar mal ya da araziyi sanım gibi ifadelerle yapılan satıştır.

Her ikisi de Câhiliyye devri aUşverişlerindendir. Bu hadisi Müslim (buyu' no. 4, s. 1153), Ebû Dâvud (no. 3376), Tirmizî (no. 1230), Nesâî (buyu1 27, VII, 262) ve İbn Mâce (no. 2194), Ubeydullah b. e. Ziyadan Ebî'z-Zinâd ani'l-A'rec an Ebî Hureyre asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.

Rudani,Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, İz Yayıncılık: 2/332.

[154] Bu mevkuf hadisi Ebû Dâvud (no. 3382), Muh. b. îsâ an Hüşeym an Salih b. Amir an şeyhin senedi ile tkahrîvc etti. Salih hakkında İbnu'l-Kattân "hâli bilinmiyor"; hadis hakkında ise Abdülhakk "zayıftır" demiştir (Feyd VI, 332).

Rudani,Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, İz Yayıncılık: 2/332.

[155] Bu hadisi Ahmed (I, 388), Muh b. es-Semmâk an Yezîd b. e. Ziyâd ani''I-Müseyyeb b. Rafı' an ibn Mes'ûd senedi ile tahrîc ettiler.

Heysemî diyor ki: Hem merfû', hem de mevkuf olarak rivayet olunmuştur. Mevkufun râvileri Sahîh ricâlinde-dir. Merfû' ricali arasında Ahmed'in şeyhi Muh. b. es-Semmâk hakkında bilgi edinemedim. Diğer râvileri güvenilir kimselerdir" (Mecma' IV, 80).

Rudani,Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, İz Yayıncılık: 2/332.

[156] Râvilerinden Mûsâ b. Ubeyde zayıftır (Mecma' IV, 81).

Rudani,Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, İz Yayıncılık: 2/332.

[157] Râvilerinden Müslim b. Hâlid ez-Zencî, hakkında ihtilâf olan bir râvidir (Mecma' IV, 130).

Rudani,Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, İz Yayıncılık: 2/332.

[158] Bu hadisi Buhârî (buyu163/2, III, 25), Ebû Dâvud (no. 3377-8) ve Nesâî (buyu125/2, VII, 260; 26/3, VII, 261), ez-Zührî an Atâ b. Yezîd an Ebî Saîd asl-ı senedi ile; Buhârî (buyu162/1, III, 25), Müslim (buyu1 3, s. 1152), Ebû Dâvud (no. 3379) ve Nesâî (buyu' 24, VII, 260; 25/1, VII, 260; 26/2, VII, 261), ez-Zührî an Âmir b. Sa'd an Ebî Saîd asl-ı senedi ile tahrîc ettiler.

Rudani,Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, İz Yayıncılık: 2/333.

[159] Bu hadisi İbn Mâce (no. 2196), Hişâm b. Ammâr an Hatim b. Ismaîl an Cehdam b. Abdillah an Muh. b. Ibr. el-Bâhilî an Muh. b. Zeyd el-Abdî an Şehr b. Havşeb an Ebî Saîd senedi ile tahrîc etti.

Rudani,Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, İz Yayıncılık: 2/333.

[160] Bu hadisi İbn Mâce (no. 2206), Ubeydullah b. Mûsâ ani'r-Rebî' b. Habîb an Nevfel b. Abdilmetik an ebîhî an Alî senedi ile tahrîc etti.

Rudani,Büyük Hadis Külliyatı, Cem’ul-fevaid, İz Yayıncılık: 2/333.

[161] Bu hadisi Müslim (buyu' 20, s. 1157), Ebû Dâvud (no. 3442), Tirmizî (no. 1223), Nesâî (...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın