Kızma

KIZMA

Ebu Hureyre (ra)den rivayet edildi ki: Bir adam peygamber (sav)’e Bana tavsiye et, dedi. Buyurduki: Kızma Adam defalarca tekrarladı, Kızma buyurdu.Buhari rivayet etti. Bu hadisi Buhari EbulHusayn el Esedi yoluyla Ebu Salih’ten Oda Ebu Hureyre (r.a)’den rivayet etti.Bunu Müslim tahriç etmedi, çünkü A’meş Ebu Salih’ten rivayet eti, onuniçin isnadında ihtilaf edildi, denildiki:Ebu Salih’in sözü gibi, Ebu Salih’ten,Ebu Hureyre’den rivayet edildi,EbulWHusayn hakkında denildiki:Ebu Salih’ten rivayet edildi, Oda Ebu Saidi Hudri’den rivayet etti. Yahya bin Muayn’a göre bu sahihtir. Denildiki: Ebul Husayn’dan Oda ebu Salih’ten, Oda Abu Hureyre ve Ebu Said’den rivayet etti.Denildiki: ebul husayn’dan, Oda ebu Salih’ten, Oda Ebu Hureyre veya Cabir’den rivayet etti, denildiki: Ebul Husayn’dan Oda Ebu Salih’ten Oda sahabeden ismi zikredilmeyenbirinden rivayet etti.

Tirmizi’de yinebu hadisi Ebu Husayn’dan tahric etti, lafzı: Bir adam peygamber (sav)e geldi ve dedi ki: Ey Allah’ın rasulü bana bir şey öğret, çok olmasın, belki kavrarım. Buyurdu ki:kızma Adam bunu defalarca tekralradı, her defasındada: Kızma buyuruyordu. Tirmizi’den başkasının rivayetinde, dedi ki:Dedim ki: Ey Allah’ın rasulü beni cennete girdirecek bir ameli işaret buyur, ve çok olmasın. Buyurduki:Kızma

(S: 275) Bu adam peygamber (sav)’den hayır hasletlerini içinde toplayan, veciz bir vasiyet etmesini istedi,çokolursa ezberleyememekten korktu, peygamber (sav) ona kızmamasını tavsiye buyurdu, sonra adam bu soruyu defalarca tekrarladı, peygamber (sav7 ona bucevabı verdi.

Bu kızgınlığın, şerlerin toplayıcısı, ondan sakınmanın, hayırların toplayıcısı olduğuna delildir. Her halde peygamber (sav)’e soran adam Ebud Derda’dır.

Taberani ebudDerda’dan şöyle dediğini tahric etti: Dedim ki Ey Allah’ın rasulü bana cennete giddirecek bir ameli işaret buyur.Buyurduki: Kızma sana cennet vardır. (1)

Ahnef bir Kays amcası Cariye bin Kudame4den rivayetetti0bir adam dedik:Ya rasulullah banaaz olsun, belki aklederim, bir söz söyle. Buyurdi: Kızma Defalarca tekrarladı, her defasında da Kızma buyuruyordu. Bunu imam Ahmed tahric etti.

Bir rivayette de, Cariye bin Kudame dedi ki: Peygamber (sav)’e sordum... Ve hadisi zikretti.

________

İbni Ebi Şeybe ve Ebu Nuaym hilyede 1/311 Nafi’den Oda İbni Ömere’den tahric etti. (2) Bu Malik’in muvatta’daki rivayetidir. (3) Hadis sahihtir. Ahmed Taberani kebirde tahric etti. Heysemi deik0 Taberani rivayet etti, adamları Muhammed bin Mansur et Tusi dışında sahih rivayet adamlarıdır, Muhammed bin Mansur’da güvenilidir. (4) Haşrsuresi, ayet: 9. Ensari Ebu Talha’dır. Misafirini akşam yemeğinde nefsine tehcih etme kıssasını Buhari, Müslim, Tirmizi ve Nesai tahric etti. İbni Kesir tefsiri: 4/338.

(1) İbni ebiddünya Taberani Kebir ve evsatta tahric etti, Heysemi dedi ki:Kebir’in iki isnadından birinin adamları güvenilirdir.

Bu kuvvetli zanna göre sorusoranın Cariyebin Kudame olduğnu gösteriyor, fakat imam Ahmed Yahya bin Kattan’dan zikretti ki: O şöyle dedi: Hişam böyle dedi. YaniHişam hadiste Cariye’nin peygamber (sav)’e sorduğunuz zikretti.Yahya dedi ki: Onlar dedi ki: O peygamber (sav)’e yetişmedi, İcli’de böyle dedi0 O tabiidir, sahabe değildir.

İmam Ahmed Zühri’den tahric etti, Oda Humeyd bin Abdurrahman’danOda peygamber (sav)’in bir sahabesinden, şöyledediğini rivayet etti: Dedimki: Ey Allah’ın rasulü,bana tavsiye et. Buyurdiki: kızma (S0 276) Adam dedi ki: Rasululah (s.a.v) söylediğini söyleyince düşündüm, birde gördüm ki kızmak bütünşerlerin toplayacısıdır.

Malk muvattasında Zühri’den Oda Humeyd’den mürsel oarak rivayet etti.

Ahmed Abdullah bin Amrd’dan tahric etti: O peygamber (sav)’e beni Allah’ın gazabından ne uzaklaştırı? diye sordu buyurduki: Kızma

Sahabenin Peygamber (sav)’in söylediği hakkında düşündüm, birde gördümki kızmak şerlerin hepsini içinde topluyor sözü,bizim zikrettiğimiz: Kızgınlık bütün şerlerin toplayıcısıdır, sözüne şahittir. Cafer bin Muhammed dedi ki: Kızmak bütün şerlerin anahtarıdır” İbnil Mübarek’e denildiki: Bize güzel ahlakı bir kelimed etopla. dedi ki: öfkeyi terk etmektir.

İmam Ahmed ve İshak bin Raheveyh’te güzel ahlakı öfkeyi terk etem diye tefsir etti.

Bu Muhammed bin Nasr el Mervezi’nin Namaz kitabından tahric ettiği Abul Alabin eşŞihhir’den rivayet edilen hadiste deböyledir

Bir adam peygamber (sav)’in yüzü istikametinden geldi ve Ey Allah’ın rasulü amellerin hangi daha faziletlidir? dedi ki: Buyurduki: Güzel ahlak Sonra sağ tarafına geldi ve Ey Allah’ın rasulü, amellerin hangisi daha faziletlidir? dedi. Buyurduki: Güzel ahlak”

Sonrasol tarafına geldi ve Ey Allah’ın rasulü, amellerin hangisi daha faziletlidir? dei.

Buyurduki: Güzel ahlak sonra rasululla arka traından geldive Ey Allah’ın rasulü amellerin hangisi daha faziletlidir? dedi. Rasulullah (sav7onadöndü ve Sana ne olmuş anlamıyorsun? güzel ahlak,gücün yeterse kızmamandır. buyurdu.

Bu mürseldir. Peygamber (sav)’in, kendisinden tavsiye isteyen) kızma buyurmasının iki şeye ihtimali vardır

Birincisi: (S: 277) Muradı, cömertlik, yumuşaklık, haya, tevazu, tahammül,eziyet etmemek, hataları geçiştirmek, affetmek,öfkeyi yutmak,güler yüzlü, olmak, müjdeci olmak gibigüzel ahlakı gereklikılacak sebepleri emir olabiir, çünkü nefis bu ahlak ile ahlaklandığı zaman, ve kendisine adet haine geldiği zaman , sebepleri meydana geldiği an ögfkenindefini gerektiri.

İkinci: Murad şu olabilir: Hasıl olduğu zaman öfkenin gereğince amal etmemek, nefisle onu yerine getirmemek için mücadele etmektir,çünküöfre Adem oğluna sahip olduğu zaman emreden ve yasaklayan gibi olur. Bu manadan dolayı allah teala buyurduki: Musa’nın öfkesi dinince) (1) İnsan öfkesinin emrettiğini yerine getirmez, ve bu yolda nefsiyle mücadele ederse, öfkenin şerri def olur,belki öfresi diner,ve acil olarak, öfke gider,o vakit kızmaz.

Bu manaya Kur’anda Allah tealanın şu kavliyle işaret edildi: Onlar öfkelendikler zaman bağışlarlar (27 ve Öfkeyi yutanar ve insanlar affedenler, Allah iyilik sahiplerini sever.) (37

Peygamber (sav) kızana öfkeyi, def edecek, sakinleştirecek sebeperi işlemesini emrediyordu,öfke anında nefsine hakim olanları övüyordu, Sahihanyde Süleyman bin Surad’dan şöyle dediği rivayet edildi:

biz otururken, iki adam peygamber (sav)’in yanında birbirine sövdü, biri arkadaşına sinirlenmiş, yüzü kızarmış olarak sövüyordu, peygamber (sav) Buyurduki: Bir kelime biliyorum, eğer onu söylese, bu kendisindeki hal gider, “Taşlanmış şeytanın şerrinden Allah’a sığınırım” Adama dediler:Peygamber (sav)’in buyurduğunu duymuyor musun?

Adam: Ben deli değilim, dedi. (4)

İmam Ahmed ve Tirmizi, Ebu Saidi Hudri (r.a)’den Peygamber (sav7’in hutbesinden şöyle buyurduğunu tahric etti: (S: 278 ) Dikkatli olun, öfke Adem oğlunun kalbinde ateşten bir kordur, gözlerinin kızardığını ve damarlarının şiştiğini görmüyor musunuz, kim böyle bir şey hissederse (öfkelenirse), yere otursun. (5)

İmam Ahmed ve Ebu Davud Zer (ra)’den peygamber (sav)den şöyle buyurduğunu tahric etti Sizden birini ayakta iken kızarsa otursun, öfkesi gitmezse yatsın (6)

Denilki:Bundaki mana: Ayakta duran intikamdan yasaklanmıştır, önce oturması, sonrasında yatması gerekmektedir, intikam anında ondan uzaklaşmasını emretti.

Buna Sinan bin Sa’dın Enes’ten onunda peygamber (sav)’den şöyle buyurduğu rivayet edildi:

Kızgınlık insanın kalbinde tutuşmuş bir kordur, gözlerinin kızardığını ve damarlarının şiştiğini görmüyorsumun? Sizden biriniz böylebirşey hissederse otursun, kızgınlık onu geçmisin.

Yani nefsinde onu hapsetsin, başkasına eziyet ve fiil oarak geçmesin. Bu manadan dolayı peygamber (sav7 fitneler hakkında buyurduki: Yatan, oturandan oturan ayakta durandan, ayakta duran yürüyenden, yüreyen koşandandaha hayırlıdır. (1) Bu fitnelere sürat göstermek hakkında verilmişbir misal olsada, ancak manası: Kim fitnelere sürata daha yakınsa ondan daha uzak olandan daha şerlidir.

İmam Ahmed ibni Abbas (ra)’den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu tahri ceti.

Sizden birinizkızdığı zaman sussun” Bunu üç defa söyledi.

Buda yine kızgınlık için büyükbir ilaçtır, çünkü kızgın adam kızgınlığı anında söylediği, küğür ve benzeri şeylere kızgınlığı gittiği anda pişmanlık duyuyor, eğer susarsa bu şerrin hepsi ondan gitmiş olur.

Müverrik el İcli’nin sözü ne güzeldir. Kesinlikle öfkeyle dolmadım, kızgınlık anında kızgınlığım gittiğ anda pişman olacağım söz söylemedim.

Ömer bin Abdul Aziz bir gün kızdı, oğlu Abdul Melik ona dedi ki: Seney mü’minlerin emiri Allah’ın sana verdiği bu ikramdan vesana verdiği bufgazilettensonraböyle mi kızıyorsun? Ona dedi ki: sne kızmıyorsumun,ey Abdul Melik Abdul Melik dedi ki: Ortaya çıkmayıncaya kadar kızgınlığmı içerimde geri çevirmezsem içerimin genişliği bana ne fayda verir?

O kavim kızgınlık anıda nefislerinde hakim oldu. Allah onlardan razı olsun.

İmam Ahmed ve Ebu Davud Urve binMuhammedes Sa’di’den tahric etti:bir adam onunla konuştu ve onu kızdırdı, hemen ayağa kalktı ve abdest aldı, sonradedik:Bana bamam, onadadedem Atiyye peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu anlattı: Kızgınlık şeytandandır, şeytan da ateşten yaratıldı, ateş ancak su ile söndürülür, sizden biriniz kızdığı zaman abdest alsın.

(2)

Ebu Nuaym Ebu Müslim el Havlaniye isnadla rivayetle ettiki: Muaviye minberdeyken ona bir şey söylemiş ve Muaviye kızmı,ş sonra inip gusül abdesti almış ve minbere geri dönmüş, ve demişki0Rasullah9 (sav)’i duydum buyuruyorki: Kızgınlık şeytandandır, şeytan da ateşte...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın