İnsanın Yiyeceği Miktar

İNSANIN YIYECEĞI MIKTAR

Mikdam bin Ma’dikerib’ten şöyle dediği rivayet edildi: Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu işittim: “Ademoğlu karnından daha şerli bir kab doldurmamıştır, Ademoğlu belini doğrultacağı lokmacıklar yeterlidir, ille de yiyecekse üçte birini yemeği, üçte biri içmesi üçte birini de nefsi için (boş) bıraksın” bunu imam Ahmed, Tirmizi, Nesai ve ibni Mace tahric etti, Tirmizi dedi ki: Hadis hasendir.1

Bu hadis sebibini zikriyle birlikte rivayet edildi, Ebu Kasım el-Beğavi muceminde Abdurrahman bin Murakka’dan rivayet etti, dedi ki: “Rasulullah (s.a.v.) meyvelerle yeşermişken Hayberi fethetti, insanlar meyveler arasına düştü ve onları humma kuşattı, Rasulullah (s.a.v.)’e şikayet ettiler Rasulullah (s.a.v.) buyurdu ki: “Humma ölmün kılavuzudur (öncüsüdür) Allah’ın yeryüzündeki hapsidir o ateşten bir parçadır, siz yakaladığı zaman suyu şen denilen kaplarda (küçük su kabıdır onun içinde başkalarındakinden daha soğuk olur) soğutunuz, iki namaz arasında onu üzerinize dökünüz” akşamla ve yatsıyı kastediyor, dedi ki: Bunu yaptılar onlardan gitti, Rasulullah (s.a.v.) buyurdu ki: “Dolduğu zaman Allah karından daha şerli bir kap yaratmaştır, ille de olacaksa üçte birini yemeniz, üçte birini içmeniz için, üçtebirinide hava için bırakınız.”2 Bu hadis bütün tıbbı toplayan bir asıldır.

(1) Bezzar Taberani Kebir’de, Ebu Ya’la tahric etti, Heysemi Mecma’da: (5/70) dedi ki senedinde Hubeyş bin Kays er Rahabi var, o zayıftır.

(1) Hadis hasen, sahihtir, Ahmed Tirmizi (2381) tahric etti ve dedi ki: Bu hadis hasen sahihtir, yine Nesai ibni Mace Taberani Kebir’de, Kudai ﬁihab’ta tahric etti, ibni Hibban doğruladı, Zehebi ikrar etti, ancak ibni Mace dedi ki: Ademoğlunun nefsi üstün gelirse, üçte biri yemek için... (Terğib ve Terhib: 3/136).

(2) Hadis zayıftır, Taberani Kebir’de, Beyheki Delail’ de, Kudai ﬁihab ta tahric etti senedinde Muhabber bin Harun var, meçhuldür.

Rivayet edildi ki: Doktor ibni Masiveyh Ebu Hayseme’nin kitabında bu hadisi okuyunca, dedi ki: Eğer insanlar bu kelimeleri kullansalar, hastalıklardan kurtulurlar hastaneler ve eczaneler atıl kalır, bunu söyledi, çünkü her hastalık ağır yemektendir, bazısı dedi ki: Her hastalığın temeli aşırı yemektir, merfu olarakta rivayet edildi, merfu luğu doğru değildir.1

Arab doktor Haris el Kelede dedi ki: Perhiz ilacın başıdır, çok yemek hastalığın başıdır, bazısı bunu ref etti, yine sahih değildir.2 Yine Haris dedi ki: Çölü ve çölün içindeki yırtıcıları helak eden şey: Hazımdan önce yemek üstüne yemektir.

Başkası dedi ki: Kabir ehline denilse ki:

“Sizin ecelinizin sebebi nedir?” Derlerdi ki:

“Çok yemektir, bu az yemenin menfaatlerinin bazısıdır, bedene uygunluğuna nisbeten olan faydasıdır.”

Kalbe nisbeten faydalarına ve menfaatlarına gelince az gıda kalbi inceltir, anlayışı kuvvetlendirir, nefsi kırar heva ve gadabı zayıflatır, çok gıda bunun zıddını yapar.

Hasan dedi ki: Ey Ademoğlu karnıyın üçte birine ye, üçte birine iç, üçte birine terket nefes alsın tefekkür etsin. Merzevi dedi ki: Ebu Abdullah, yani İmam Ahmed açlık ve fakirliği o kadar büyütüyordu ki, S: 335 ona dedim ki:

“Adam şehvetlerinin terkinde ecir alır mı?” Dedi ki:

“Nasıl ecir almaz ki” ibni Ömer diyor ki:

“Dört aydan beri doymadım.” Ebu Abdullah’a dedim ki:

“Adem doyduğu halde kalbinde rikkat (incelik, acıma hisse) bulur mu?” Dedi ki:

“Bu görüşte değilim” sonra Mervezi Ebu Abdullah’tan ibni Ömer’in bu sözün bir vecihle rivayet etti, ibni Sirine isnadıyla rivayet etti dedi ki: Bir adam ibni Ömer’e dedi ki: Sana cevariş getireyim mi?1 dedi ki:

“O hangi şeyedir?” Dedi ki:

“Yediğin zaman yemeği hazmettirir” dedi ki:

“Ben dört aydan beri doymadım ki, ben buna güç yetiremediğimden dolayı değil, fakat ben doymalarından fazla aç kalan kavmi idrak ettim.”2

Nafile isnadla dedi ki: Bir adam cevariş ile ibni Ömer’e geldi ve dedi ki:

“Bu nedir? Cevariştir, bununla yemek hazmedilir” dedi ki:

“Onunla ne yapacağım, bana bir ay gelp geçiyorda doymuyorum?”3

Bir adama isnadla dedi ki: İbni Ömer dedim ki:

“Etin zayıfladı, yaşın büyüdü, senin meclisinin adamları senin hakkını ve şerefini bilmiyorlar, eğer ehline kendilerine döndüğün zaman sana lütfedecekleri (ikram edecekleri) bir şey yapsalar olmaz mı” dedi ki:

“Yazıklar olsun, sana, vallahi onbir senin beri doymadım, on iki, on üç on dört sendin beri bir kere doymadım, aslı olayım ömrüm az kaldı.”4 Amr bin Esved el-Absi’ye isnadla rivyaet etti ki: ﬁımarıklık ve kibir korkusuyla doymayı çokça terkediyordu.4

İbni Ebiddünya açlık kitabında Rafie isnadla İbni Ömer’in şöyle dediğini rivayet etti: Müslüman olduktan sonra doymadım.5 Muhammed bin Vasie isnadla şöyle dediği rivayet edildi: Kim yemeği az yerse, anlar, çok iyi anla, (zihni) safi olur ince (şefkatli) olur, çünkü çok yemek sahibini isteği çok şeyden ağırlaştırır.”5

(1) Ukayli Zayıflar da, ibni Adiy kalim de ibni Hibban mecruhinde Enes’ten merfu olarak tahric etti, senedinde Temim bin Necih vardır gerçekten zayıftır. Darekutni dedi ki: Doğruya en çok benzeyen bu Hasen Basri’nin sözündendir.

(2) Hafız Sehavi mekasıdul Hasene dedi ki: Peygamber (s.a.v.)’e raf’ı sahih değildir. Bilakis o Haris bin Kelede ve başkasının sözüdür, yine: “Karnı doldurmak derdin temeli perhiz devanın temelidir her bedene alıştığı şeyi yapın” rivayetin aslı yoktur.

(1) Bir çeşit tatlıdır yemeğin hazmına yardım eder.

(2) Ahmed zühd de tahric etti.

(3) Benzerini Ahmed Zühd’de tahric etti.

(4) Ahmed Zühd’de, Ebu Nuaym Hilye’de: (1/299) tahric etti.

(5) Ebu Nuaym Hilye’de: (5/156) tahric etti

(6) Taberani Kebir’de, Ebu Nuaym Hilye’de: 1/299 tahric etti.

(7) Ebu Nuaym Hilye’de (2/351) tahric etti.

Ebu Ubeyde el-Havvs’tan şöyle dediği rivayet edildi: Ölmün tokluğunda, hazzın açlığındadır, sen doyarsan ağırlaşırsın, uyursun, düşman senden imkan bulur, büyür, sen aç olursan düşman için gözetlemede olursun. Amr bin Kays’tan şöyle dedi rivayet edildi: “Karnınızı çok doldurmaktan sakınınız, çünkü o kalbi katılaştırır.”1

Seleme bin Said dedi ki: Eğer adam günahdan ayıplandığı gibi, karnını çok doyurmasından da ayıplanıyordu. Alimlerden birinin şöyle dediği rivayet edildi: Eğer karınlı isen nefsini hastalanıp zayıflamaya hazırla.2

İbnul E’rabi’den şöyle dediği rivayet edildi: Araplar diyordu ki:Karnı çok doymuş geceleyenin malına zarar gelmiştir. Ebu Süleymanı Darani’den şöyle dediği rivayet edildi:Eğer dünya ve ahiret ihtiyaçlarından birini istedinse, onu elde edinceye kadar yeme, çünkü yemek aklı değiştirir.

Malik bin Dinar’dan şöyle dediği rivayet edildi:Mümi’nin en büyük tasası karnı olmamalıdır, üstün gelende şehveti olmamalıdır. Dedi ki: Hasan bin Abdurrahman bana anlattı dedi ki: Hasan veya başkası dedi ki:Babanız Adem’in belası yemekten idi ve bu sizin kıyamete kadar belanızdır (imtihanınızdır.) Dedi ki: Deniliyordu ki:Kim karnına sahib olursa bütün salih amellere de sahip olur. Deniliyordu ki: Hikmet dolu midede yerleşmez. Abdul Aziz bin Ebi Davud’dan şöyle dediği rivayet edildi: Deniliyordu ki:Az yemek hayırlara sürat göstermeye yardımdır, Kusem el-Abid’den şöyle dediği rivayet edildi:Deniliyordu ki: Kişinin yemesi az olunca kalbi incelir ve gözleri yaşarır.

Abdullah bin Merzuk’tan şöyle dediği rivayet edildi:açlık devam ettikçe kibir görmedik, Ebu Abdurrahman el-Ömer’i ona dedi ki:

“Senin yanında bunun devamı nedir?” Dedi ki:

“Devamı Ebediyyen doymamandır” dedi ki:

“Dünyada olan kimse buna nasıl güç yetirebilir?” dedi ki:Velayet ehline ve Allah’ın kendisine itaata muvaffak kıldığı kimseye bu ne kolaydır ey bu Abdurrahman, o gibi kimse doyma miktarından az yer, bu açlığın devamıdır.

337 Bu söz Hasan’ı Basri sahabından birine bir yemek veripte, ashabının kendisine: Yemeye güç yetiremeyinceye kadar yedim demesi üzerine söylediği şu söze benzer Sübhanellah müslüman yemeye güç yetiremeyinceye kadar yemez.1 Yine Ebi İmran el-Cüveni’ye isnatla şöyle dediği rivayet edildi:Deniliyordu ki: Kim kalbinin nurlanılmasını severse yemeği az olsun. Osman bin Zaide’den şöyle dediği rivayet edildi: Süfyanı Sevri’ye yazdı ki: Cisminin sağlıklı olmasını istiyorsan, uykunu azalt, yemeği az ye.2 İbnus Semmak’tan şöyle dediği rivayet edildi. Bir adam kardeşiyle yalnız kaldı, dedi ki: Ey kardeşim, biz Allah’a karşı bizi aç bırakmayacağı kadar değersiziz, çünkü o evliyasını aç bırakır. Abdullah binEbul Ferec’ten şöyle dediği rivayet edildi: Ebu Said et Temimiye dedim ki:

“Korkan doyar mı?” Dedi ki:

“Hayır” dedim ki:

“Müştak (iştiyaklı, özlemli) doyar mı?”.

“Hayır” dedi. Rabah el Kaysi’den Ona bir yiyecek yekleştırıldı, onda yedi, ona denildi ki: Çoğalt, doyduğun görüşünde değilim, bir saha attı (bağırdı) ve dedi ki: Dünya günlerinde nasıl doyarım, günahkarların yiyeceği zakkum karşımdı? Adam yemeği önünden kaldırdı ve dedi ki: Sen bir şeyde, biz bir şeydeyiz.3

Mervezi dedi ki: Bir adam bana dedi ki: Ahmedi kastederek şu nimetlenen nerede, ona dedim ki: O nasıl nimetlenir? dedi ki: Yiyecek ekmek bulamıyormu? Kendisine yanaşıp ilişki kuracağı karısı yok mu? Bunu Ebu Abdullah’a (imam Ahmed’e) zikrettim, dedi ki: Doğru söyledi, istirca yapmaya başladı (İnna lillahi ve inna ileyhi raciun demeye başladı) ve dedi ki: Biz doyuyoruz. Bişr bin Haris dedi ki: Beş seneden beri oymadım ve dedi ki: Adama helalinden bir gün doyması gerekmez (yakışmaz), çünkü helalden doyarsa...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın