Her Şey Üzerine İyilik

HER ŞEY ÜZERİNE İYİLİK

Ebu Yala: Şeddad bin Evs (r.a)’dan rasulullah (sav)’in şöyle buyurduğu rivayet edildi: Allah her bir şey üzerine yilik yazdı, öldürdüğünüz zaman öldürmeyi iyi yapınız, boğazladığnız zaman boğazlamayı iyi yapınız,sizden biriniz, bıçağını keskinleştirsin, ve hayvanını rahatlatsın “Bunu Müslim rivayetetti.

Bu hadisi Müslim Buharinin Ebu Kılabe rivayetindoen tahric etti, Oda Ebul Eşas Es Sana’niden Oda Şeddad bin Evs’ten rivayetetti.Buhari Sahihinde Ebul Eşas hadisinden hiç tahric etmedi, o şamlı güvenilirdir.

Buna benzer Semure, peygamber (sav)’den rivayet etti, peygamber (sav) buyurduki: Allah azz eve celle iyilik sahibidir, iyilk yapınız, sizden biriiz öldürdüğü zaman öldürülene ikrametsin, boğazladığı zaman bıçağını keskinleştirsin,kestiği hayvanı rahatsın “Bunu ibni Adiy tahric etti. (1)

Taberani Enes (ra)den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti.

Hükmettiğiniz zaman adaletli olunuz, öldürdüğünüz zaman iyilik yapınız, çünkü Allah iyilik sahibidir, iyilik sahiplerini sever.(2)

(S: 290) Rasulullah (sav) Allah her bir şey üzerine iyilk yazdı sözü,Ebu İshak el Fizari’nin siyer kitabında Halid’denonunda Ebu Kılabe’den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğu rivayet edildi: Allah iyiliği her şey üzerine yazdı afraz kıldı) veya Her biryaratık üzerine yazdı.

Bu şekilde mürselolarak ve her şey üzerine veyaher yaratıküzerine diye şüpheli tahric etti.

_________

(1) İbni Adiy elKamil’de tahric etti, senedi zayıftır, fakat Şeddat’ın hadisi ona şahiddi. (2) NadisiTaberani Enes’tentahric etti. Heysemi deik: Adamları güvenilirdir. (3) Nisa ayet: 103 (4) Bakara, ayet: 183 (5)Bakara, ayet: 216 (6) Mücadele, ayet: 21 (7) Enbiya, ayet: 105 (8 ) Mücadele ayet: 22 (9) Hadis sahih, müttefak aleyh’tir Ayşe (7.a)’den Buhari, Müslim ve Ahmed tahric etti. (10) İmam Ahmed Vasile bin elEska’dan tahric etti.

Şerhuttakrib’te denildiki:Senedi güzeldir.Münziri ve Heysemi dedi ki:Senedinde Leys bin Ebi Süleymanvar, O güvenilir, müdellistir. (11) Sahihtir, Buhari, Müslim ve Ebu Davud İbni Abbas’tan bunayakın başka lafızla tahric eti (12) Nahl, ayet: 90 (13) Bakara, ayet :195

Zahiri iyiliği her şey ve her mahluk üzerine yazdığını gerektirir.

Denildiki: Mana : Allah her şeye, veya her şey üzerine, veya her şey üzerine yapılan velayette iyiliği yazdı, bunagöre üzerine yazılan zikredilmemiş olur, zikredilen ancak kendisine iyilk edilendir.Fakihlerin ve usulcülerin çoğuna göre yazmak farzolmayı gerektirir. Yazma lafzı ya şeran kurandan faz olan için kullanıır. Allah tealanın şu kavli gibi: (Namaz mü’minlerin üzerine vakitleri belli bir farzdır.) (3) ve Oruç sizin üzerinize yazıldı farz kılındı (4) Savaş sizin üzerinize yazıldı (5) veya takdir olarak kesinlikefarz olan için kullanıır, şu ayet gbii: Allah elbete ben ve elçilerim galip geleceğiz, diye yazmıştır. (6) ve Andolsun ki zikirden sonra Zebur’da da:Yeryüzüne iyi kularım varis olacaktır” diye yazmıştık (7) ve İşte onlarınkalbine Alah, ima yazmıtır. )(8 )

Rasulullah (sav) ramazan ayının kıyamı hakkında buyurduki: Ben sizin üzerineze yazılmasından farz olmasından korktum (9)

Ve buyurduki Misvaklaemrolundum, hatta üzerime yazılmasından korktum (10) (S: 291 ) Ve buyurdik0 Adem oğluna zinadan payı yazılmıştır, kesinlikle o payı alacaktır. (11)

O halde bu hadis iyiliğin farzlığı hususunda nastır.

Allah tealada bununla emretti, buyurduki: Allah adaletve iyiikle emreder (12)

Ve buyurduki: İyilik ediniz, Allah iyilik sahiplerine sever.) (13)

Bu iyilikle emir bazan farzolabilir, annebabaya iyilik, iyilik ve sıla gerçekleşecek miktarda iyilik, konuklayacak miktarda misafire iyilik gibi.

Bu hadis amellerde iyilğin her şeyde farz olduğuna delildir. Fakat her şeye ihsan yerine göredi, Zahiri ve batıni farzları yerie getirmekte iyilik onların farzlarını kamilen yerine getirmekledir, iyilikten bu miktar farz değildir.

Haramlarda iyilik: Onlardan kaçınmak, onun açığını ve gizlisini terk etmektir. (S:292) Allah tealanın şöyle buyurduğung gibi Günahın açığının da gizlisini de terk edin (1) İhsandan bu miktar farzdı.

Güç yetirilenler üzerine sabır ise: Öfkelenmeden güzel bir şekilde bu hususlarda sabretmektir.

Yaratıklarla muamele ve muaşerette fraz olan ihsan: Bütün bunlarda Allah’ın farz kıldığı hakları yerine getirmektedir.

Yaratıkları yönetme ve onların siyasetinde farz olan ihsan ise: Yönetiminbütün farzlarını yerine getirmektir.

Bütünbu miktarlar üzeirine fazlaolan ihsan, farz değildir.

İnsanlardan ve hayvanlardan öldürülmesi caiz olanlarda ihsan0 Ruhunun en hızlı, en kolay ve en rahat bir şekildeçıkmasını sağlamak ve fazla azap vermeden elem vermeden öldürmektir.

Bu çeşidi peygamber (sav) bu hadiste zikretmiştir. her halde misal olsun diye zikretmiştir, veya o haldeyken açıklama ihtiyacından dolayı zikretmiştir, ve buyurmuştur ki:

Öldürdüğünüz zaman öldürmeyi, bğazladığınız zaman boğazlamayı iyi yapanız

Bu öldürülmesi mübah olanlarınenhazıl ve en kolay şekide öldürülmesiin farz olduğuna delildir.

İbni Hazm Boğazlananhayvana ihsanın farz olduğundan icma bulunduğunu hikaye etti.

İnsan oğlunun en kolay ölümü, boynunun kılıçla vurulmasıyladır, Allah teala kafirler hakkında buyurduki: savaşta inkar edenerle karşılaştığınızzaman boyunlarını vurun (2) ve ben kafirelrin yüreğine korku salacağım vurun boyunlarına! Vurun onların bütün parmaklarına! (3) Denildiki: (S: 293) Öldürülen içinen kolayolan yeri belirledi, oda kemiklerin üstü, dimağın altıdır. Düreyd bin EsSımme (4) kendine öldürecek olanabu şekilde öldürmesini tavsiye etti.

Peygamber (sav) Allah yolunda savaşan bir lik gönderdiği zaman onlara şöyle buyururdu: Temsil yapmayınız organ organkeserek ve cismin şeklini değitirerek öldürmek) Ve çocuğu öldürmeyiniz. (5)

Ebu Davud ve ibni Mace ibni Mesud (ra)’dan peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu tahric etti. Öldürme şekli bakımından insanların en iffetlisi iman ehlidir. (6)

Ahmed ve Ebu Davud İmran bin Husayn ve Semure bin Cündüb’ten tahriç ettiler ki:

Peygamber (sav) müsleden Temsil ile aynıdır) nehyetti (7)

Buhari Abdullah bin Yezid’den tahric etti. Peygamber (sav) müsleden nehyetti.

İmam Ahmed Ya’la binMürre’den peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu tahric etti.

Allah teala kullarıma müsle (organ organ keserek ve vücudun şeklini değitirerek öldürmek yapmayınız, buyurdu. (8)

(S: 294) Yine sahabeden birisi Peygamber (sav)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti. Kim ruh sahibinimüsle yapar da tevbe etmezse, kıyamet günü Allah ona müsle yapar (1)

Bilki mübah öldürme iki şekilde olur:

Birincisi: Kısas olur, Kısas alınanın müsle yapılması caiz değildir bilakisöldürdüğü gibi öldürülür. Öldürülene öldüren müsle yapmışsa, kendisine de müsle yapılır mi, yoksa kılıçla mı öldürülür? Bunda alimlerin iki meşhur görüşü vardır.

Birinci görüş: Ölüye yaptığı gibi kendisine de yapılır: Bu Malik, Şafii, ve Ahmed’in meşhur görüşüdür. Sahiyande Enese (ra)denşöyedediği rivayet edildi: Üzerinden gümüşten yapılmış bir cariye Medine’den çıktı,bir Yahudi ona taşlaattı,Cariye rasulullah (sav)’e getirildi. can çekişiyordu Rasullah (sav)ona Seni filan mı öldürdü? buyurdu, başını yukarı kaldırdı hayır manasında, üçüncü defasıda seni filan mı öldürdü? buyurdu, başını aşağı indidi evet manasında, Rasullulah (sav) onu çağırttı, ve onun başınıiki taş arasında ezdi.

Buhari ve Müslimin bir rivayetinde de: Adamın hesabı çekidi ve itiraf etti: Müslimin bir rivayetindede:Yahudilerdenbir adam bir cariyeyi süs eşyasından dolayı öldürdü,ve sonra onu kuyuya, atttı,başını da taşla ezdi, adam alınıp rasulullah (sav)’e getirildi, ölünceye kadar taşlanmasınıemretti,ve bunun üzerine ölünceye kadar taşlandı.

İkinci görüş: Kısas ancak kılıçladır. Bu Sevri, Ebu Hanife ve bir rivayette de imanı Ahmed’in görüşüdür.

(S: 295) Ahmed’den üçüncü b ir rivayet dha var: Ateşle yakması ve müsle yapması dışında öldürenin yaptığı gbii yapılır.Yakma ve müsleyapması durumunda öldüren kılıçla öldürülür, çünküyakarak ve müsle yaparak öldürmekyasaklanmıştır. Bunu ondan Esram nakletti.

Peygamber (sav)’den şöyle buyurduğu rivayet edildi: Kısas ancak kılıç iledir?

Bunu İbni Mace tahric etti ve isnadı zayıftır, Ahmed dedi ki: Kısas ancak kılıçcladır” hadisi rivayet ediliyor, fakat isnadı güzel değildir.

(1) Enam, ayet0 120 (2) Muhammed suresi, ayet: 4 (3) Enfal, ayet: 12 (4) O:Düreyd bin EsSımme el Cüşemi el Bekri. Kahraman, şair Cüşeym kabilesinin efendisi, komutanıidi.Müslümanlığıa yetişti fakat müslüman olmadı. (5) Hadis sahihtir.Müslim Büreyde’den tahric etti. Ahmed ve İbni Mace Safvan binAssal’dan tahric etti. (6) Hadishasendir. İbni Mesud’dan Ahmed, Ebu Davud, İbni Mace, İbniebi ŞeybeİbniHibban, Beyheki, Tahavi ve İbni ebi Asım tahric etti . (7) Hadis sabittir, Ahmed ve Ebu Davud tahric etti. (8 ) Ahmed tahric etti.

İsnadında Ata bin Saib var. O karıştırmıştır.

(1) Ahmed, Taberani Evsat’ta tahric etti. Heysemi dedi ki: Ahmed’in adamları güvenilirdir. (2) O iyas bin Abdu Ya Leys esSüselimHaber Taberi tefsirinde zikredilmiştir. Şevkani Neylül evtar’da dedi ki: Ebu Bekir sahabenin huzurunda ateşle yaktı, Halid bin Velid dinden dönen bir kısım insanları yaktı, aynı şekilde Ali (r.a)de yaktı.

Enes hadisinin Yani Yahudi’nin taşla öldürülmesi hadisi-isnadı daha güzeldir.

Eğer katil müsle yapsa, mesale önce sağından solunda, kese, sonra öldürse, onu öldürmekle mi ye...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın