Haram Kılınan Alışverişler

İSLAM’DA HARAM KILINAN ALIŞ VERİŞLER:

Cabir (r.a.)’den rivayet edildi, Mekke’de fetih günü Peygamber (s.a.v.)’i işitti, şöyle buyuruyordu:

“Allah azze ve celle ve onun rasulü içki, ölü, domuz ve putların satımını yasakladı.” Denildi ki:

“Ey Allah’ın rasulü ölünün iç yağları hakkında görüşünüz nedir, çünkü onunla gemiler yağlanıyor, deriler yağlanıyor ve insanlar onunla lamba yakıyor” buyurdu ki:

“Hayır, o haramdır” sonra Rasulullah (s.a.v.) buyurdu ki:

“Allah yahudilerin canını alsın, Allah onlara iç yağını haram kıldı, onlar bunun üzerine erittiler, sonra onu sattılar ve parasını yediler.”Bunu Buhari ve Müslim tahric etti.1

Bu hadisi Sahihayn Yezid bin Ebi Habib’ten tahric etti, o da Ata’dan, o da Cabir’den rivayet etti, Müslim’in bir rivayetin deYezid dedi ki: Bana Ata yazdı ve zikretti, bunun için Ebu Hatim er-Razi2 dedi ki:Yezid bin Ebi Habib’in Ata’dan bir şey işittiğini bilmiyorum, yani onun yazısını rivayet ettiğini kastediyor. S: 315 Yine onu Yezid bin Ebi Habib Amr bin Velid bin Abde’den, o da Abdullah bin Amr’dan, o da Peygamber (s.a.v.)’den benzerini rivayet etti.

Sahihayn’de1 ibni Abbas’tan şöyle dediği rivayet edildi:Ömer’e bir adamın içki sattığı haberi ulaştı ve bunun üzerine dedi ki:Allah onun canını alsın, bilmedi mi ki, Allah’ın rasulü şöyle buyurdu:“Allah yahudilerin canını alsın, onlara iç yağı haram kılındı da onlar da erittiler ve sattılar” bir rivayette de:“Ve parasını yediler” bunu Ebu Davud2 ibni Abbas’tan tahric etti, o da benzerini Peygamber (s.a.v.)’den bezer şekilde rivayet etti ve şu fazlalığı yaptı: “Allah bir şeyin yenilmesini haram kılarsa, onlara değerini de haram kılar” bunu ibni Ebi ﬁeybe de tahric etti, lafzı şudur:“Allah bir şeyi haram kılarsa onun bedelini de haram kılar.”

Sahihayn’deEbu Hureyre Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti: “Allah yahudilerin canımı alsın, onlara iç yağı haram kılınmıştı, onlar sattılar ve bedellerini yediler.”3 Sahihayn’da Ayşe (r.a.) dedi ki: Bakara suresinden son ayet inince, Rasulullah (s.a.v.) çıktı ve onu insanlara okudu, sonra içki ticaretini yasakladı, Müslim’in bir rivayetinde de: “Bakara suresinin son ayeti inince Rasulullah (s.a.v.) mescide çıktı ve içki ticaretini haram kıldı.”4Bunu Müslim tahric etti.5 Ebu Said Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti: “Allah içkiyi haram kıldı, bu ayet kime ulaşırda ondan (içkiden) yanında birşey varsa, içmesin ve satmasın, ondan yanında bulunanlarla birlikte insanlar Medine yoluna yöneldi ve onu döktüler.”Yine ibni Abbas’tan tahric etti. “Bir adam Rasulullah (s.a.v.)’e içki hediye etti, bunun üzerine Rasulullah (s.a.v.) buyurdu ki:

“Allah bunu haram kıldığını bilmedin mi?”

“Hayır” dedi, bir insana gizlice bir şey söyledi, Rasulullah (s.a.v.) ona dedi ki:

“Ona gizlice ne söyledin?”dedi ki:

“Onu satmasını emrettim.”

(1)Sahihtir, Cabir’den cemaat tahric etti (Ahmed, Buhrai, Müslim, Ebu Davud: 2/20, Tirmizi, Nesai ve ibni Mace)“Hurrime” sözcüğünde Sahihayn rivayetinde zamir tekil kılındı, kanunu koyanın Allah olduğunu açıklamak için ve Rasulullah (s.a.v.)’in bunun açıklayıcısı ve tabi olucusu olduğunu bildirmek için böyle oldu mu Allah Teala’nın şu sözüne benzer:(Allah ve rasulü razı etmelerine daha layıktır.) Yani Allah razı etmelerine, rasulü razı etmelerine daha layıktır, bazı rivayetlerde geldi ki: “Allah ve rasulü haram kıldı.”(Sübülüsselam: 3/5, Neylül Evtar: 5/141 ve sonrası, Camiulusul: 1/375 ve sonası).

(2)İlel kitabında.

(1)Sahihtir, Buhari ve Müslim ibni Abbas’tan, yine Ahmed, Ebu Davud tahric etti, zikredilen ziyadeyle musannef tahric etti (Neylül Evtar: 5/142).

(2)Ebu Davud’un sünenine bak: 2/251 Babil halebi baskısı.

(3) Ebu Hureyre’den Buhari, Müslim, Ebu Davud:(2/250)(Camiul usul: 1/378).

(4)Sahihtir, Ayşe’den Buhari, Müslim, Ebu Davud: (2/251), Nesai (Camiul usul: 1/377).

(5)Sahihtir, Müslim Saidi Hudri’den tahric etti (ﬁerhu Müslim: 2/11).

Buyurdu ki:

“Onun içini haram kılan satımını da haram kıldı” dedi ki:Deri kırbayı açtı ve içindekiler gitti.”1

Elhasıl bütün bu hadislerin hepsine göre Allah ondan faydalanmayı haram kılmıştır, onun satışıda bedelini yemekte haramdır, önce geçen rivayette açıkça ifade edilmiştir:“Allah bir şeyi haram kılınca onun bedelini de haram kılar.”Bu kelime genel bir kelimedir, kastın haram olarak faydalanma olduğu herşeyi kapsar, bu iki kısımdır:Birincisi: Zatının kalmasıyla birlikte faydalanma hasıl olan şey, putlar gibi çünkü ondan maksud olan menfaat Allah’a şirktir, bu kayıtsız masiyetlerin en büyüğüdür, buna menfaati haram kılınanlarda dahil edilir, şirk, sihir, bidatlar ve dalalet kitapları gibi, yine haram resimler, eğlence aletleri (haram kılınan) tanbur gibi, yine şarkı söyletmek için cariye satın almak gibi.

Müsned’de2 Ebu Ümame Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti: “Allah beni alemlere rahmet ve hidayet olarak gönderdi, bana zurnaları ve davulları (veya udları) ve cahiliyyede tapılan putları yok etmemi emretti, izzetiyle rabbim yemin ediyor ki, kullarımdan bir kul içkiden bir yudum içerse onun yerine ona cehennem ateşinden içiririm, kendisine azap olunmuş veya mağfiret olunmuş olsun, sabi ibrine içirirse azab olunmuş veya mağfiret olunmuş olsun yerine ona cehennem ateşinden içiririm, korkumdan dolayı kullarımdan bir kulda terkederse ona kutsal koruluktan içiririm onların satımı, satın alımı, öğretilmesi ve ticareti helal değildir, bedelleri haramdır” yani şarkıcı kadınların parası.

Bunu Tirmizi tahric etti ve lafzı şudur: “ﬁarkıcı cariyeleri satmayınız, satın almayınız, onlara öğretmeyiniz, onların ticaretinde hayır yoktur, bedelleri haramdır, buna benzer olarak Allah Teala şunu inzal etti:(İnsanlardan öylesi vardır ki, boş lafı satın alır) (Lokman: 31/6)

S: 317 Bunu yine ibni Mace de tahric etti, hadisin isnadında söz vardır.1 Benzeri Ömer Ali’den (r.a.) rivayet edildi, ikisinin isnadında da zayıflık vardır.2 ﬁarkıyı Ahmed ve Malik gibi haram kılanlar diyorlar ki: ﬁarkıcı cariye satılırsa el becerisi olduğu için helal olur, şarkısından dolayı yetimin cariyesi olsada para alınmaz, bunu Ahmed ifade etti, şarkının aslı köle ve cariyenin satışına engel değildir, çünkü şarkı dışında hizmet ve başka şeyler şeklinde yararlanma gerçekleşmektedir, bu da kölenin maksadının en büyüklerindendir, eğer müşterinin ancak haram menfaat için alacağı bilinirse, imam Ahmed ve başka alimlere göre ona satış caiz olmaz, yine meyve suyunu içki edinene satma caiz olmadığı gibi, silahı fitne için alana satmakta caiz değildir, reyhan ve bardakların satımı onlar üzerinde içki içeceği bilinen kimseye satılması ve erkek çocuk köle fuhşiyat yaptığı ve satın alanında bu niyetle aldığı biliniyorsa satmak caiz değildir.

İkinci kısım:Kendisinden telef etmekle faydalanılan, eğer ondan en büyük kasıt haram kılınmış ise satmak haramdır, domuz, içki ve ölünün satımının haram olduğu gibi, bazısında haram kılınmamış menfaat bulunmakla birlikte böyledir, muztar (mecbur kalmış, zaruret hasıl olan) kimsenin ölü etinden yemesi gibi, boğazı tıkanan kimsenin içkiyle onu aşağı indirmesi gibi veya onunla yangını söndürmek, bir topluluğa göre domuzun kılıyla dikim yapmak, uygun görene göre kılı ve derisiyle faydalanma gibi, fakat bütün bu menfaatlar kastolunmuş olmayınca önem verilmemiştir en büyük maksat ölü ve domuzda yemek olduğu için satışı haram kılındı, bunun dışındaki şeylere iltifat edilmedi, Peygamber (s.a.v.) kendisine:

“Ölünün iç yağı hakkında görüşünüz nedir, çünkü onunla gemi yağlanıyor, deriler yağlanıyor ve insanlar onunla lamba yakıyor” denilince bu manaya işaret ederek, buyurdu ki:

“Hayır, o haramdır.” İnsanlar:“O haramdır” sözünün yorumunda ihtilaf etti, bir gurup dedi ki:Zikrolunan şekilde iç yağından faydalanmanın haram olduğunu murad etti.

(1)Müslim, Malik Muvatta’da, Nesai tahric etti, sahihtir (Camiulusul: 1/377).

(2) Ahmed Müsned’inde tahric etti, hadis zayıftır, senedinde Ali bin Yezid el-Elhani eş-ﬁami var, Buhari’nin dediği gibi o münkerul hadistir, Nesai ve başkasının dediği gibi o güvenilir değildi (Mizanul İtidal: (3/161).

(1)Tirmizi(3193) tahric etti ve dedi ki:Bu hadis garibtir, yine ibni Mace’de tahric etti senedindeAli bin Yezid var onun hadisi zayıftır.

(2)İkiside zayıftır, Ömer hadisiniTaberani tahric etti, senedinde Yezid bin Abul Melik en-Nevfeli var Heysemi Mecma’da (4/91) dedi ki:O metruktür, imamların cumhuru onu zayıf gördü, bir rivayette ibnu Main’den: Onda bir beis (sakınca) yoktur dediği, diğer birinde de zayıf dediği rivayet edildi, Ali hadisini EbuYa’la tahric etti Heysemi (geçen yerde) dedi ki: Senedinde ibni Nebhan var o metruktür.

O vakit bu ölünün satımıdan men etmeyi kuvvetlendirmek olur, çünkü onun hiçbir şeyiyle faydalanmayı mübah kılmamıştır.

Diğer biri dedi ki: Bilakis onun satışını haram olduğu murad etti, bu vecihlerle istifade edilyor olsa fakat iç yağından en büyük maksat yemektir, bunun için satışı haramdır.

Alimler ölünün iç yağıyla faydalanma hakkında ihtilaf etti, buna Ata ruhsat verdi, yine ibni Mansur Ahmed ve İshak’tan nakletti, ancak ishak dedi ki: Ona ihtiyaç duyulunca, fakat ihtiyaç duyulmuyorsa hayır, Ahmed dedi ki: Eliyle dokunmazsa caizdir, bir gurup dedi ki: Bu caiz değildir, bu Malik, ﬁafii ve Ebu Hanife’nin görüşüdür ibni Abdil Ber Ata dışına icma olduğunu hikaye etti. Temiz yağlara gelince necasetlerden birine düşmekle pislenirse lamba yakmada kulanılmasının caizliği hususunda imam Ahmed ve ﬁaii mezhebi arasında meşhur ihtilaf vardır, hakkında Ahmed’den iki riv...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın