Bedenden Diğer Sadakalar

BEDENDEN DİĞER SADAKALAR

(as)Ebu Hureyre (r.a.)’den şöyle dediği rivayet edildi: Rasulullah (s.a.v.) buyurdu ki: “Güneşin doğduğu her günde insanlardan herbir eklem üzerine sadaka vardır, iki kişi arasında adalet sağlaman sadakadır, bir adamı hayvanının üzerine kaldırman veya eşyasını hayvanının üzerine yüklemen sadakadır, güzel söz sadakadır, namaza yürüdüğün her adım sadakadır, yoldan eziyet verici şeyi kaldırman sadakadır.” Bunu Buhari ve Müslim rivayet etti.1

Bu hadisi Buhari ve Müslim Hemmam bin Münebbih rivayetinden, o da Ebu Hureyre’den rivayet etti. Bunu Bezzar’da2Ebu Salih rivayetiyle tahric etti, o da Ebu Hureyre’den, o da Peygamber (s.a.v.)’den şöyle buyurduğunu rivayet etti:

“İnsanın üç yüz altmış kemiği veya otuzaltı mafsalı vardır, her gün üzerine sadaka vardır.” Dediler ki:

“Bulamayan kimse (ne yapacak)?” Buyurdu ki:

“İyiliği emredip, kötülükten nehyeder.” Dediler ki:

“Gücü yetmeyen kimse (ne yapacak)?” Buyurdu ki:

“Yoldan kemiği kaldırır.” Dediler ki:

“Buna da gücü yetmeyen kimse?” Buyurdu ki:

“Zayıfa yardım etsin.” Dediler ki:

“Buna da gücü yetmeyen kimse?” Buyurdu ki:

“İnsanlara kötülük yapmayı terk etsin.” Müslim Ayşe (r.a.)’den rivayetle Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu tahric etti: “Allah Adem oğlunu üç yüz altmış mafsal üzerine yarattı (S:2), kim bu üç yüz altmış eklem adedince Allah’ı zikreder, Allah’a hamd eder, tesbih eder, müslümanların yolundan taşı kaldırır veya dikeni veya kemiği kaldırırsa veya iyiliği emreder veya kötülükten nehyederse, bu gününde nefsini ateşten uzaklaştırmış olarak akşamlar.”3

1(1) Hadis sahihtir, Buhari ve Müslim tahric etti, ibni Hibban doğruladı.

(2) Hadis sahihtir, adamları güvenilirdir, sahihaynın adamlarındandır.

(3) Sahihtir, Müslim ve Tahavi tahric etti, ibni Hibban doğruladı.

Yine Müslim Ebu’l Esved ed-Dili rivayetinden tahric etti, o da Ebu Zer’den Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti: “Sizden birinizin herbir eklemi üzerine sadaka olur. Herbir tesbih sadakadır, herbir tahmid sadakadır, her bir tehlil, herbir tekbir sadakadır, iyiliği emretmek, kötülükten nehyetmek sadakadır, bütün bunların yerine duha namazının iki rekatı kafi gelir.”4 İmam Ahmed ve Ebu Davud Büreyde’den tahric etti, Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti:

“İnsanda üç yüz altmış mafsal vardır, herbir mafsal üzerine bir sadakada bulunması gerekir.” Dediler ki:

“Buna kim güç yetirebilir ey Allah’ın nebisi?” Buyurdu ki:

“Mesciddeki sümüğü gömersin, yoldaki eziyet verici şeyi uzaklaştırırsın, eğer bunu bulamazsan, duha namazının iki rekatı sana yeter.”5 Sahihayn’de Ebu Musa’dan rivayet edildi ki, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“Herbir müslüman üzerine sadaka vardır.” Dediler ki:

“Eğer bulamazsa?” buyurdu ki:

“Eliyle iş yapar nefsine fayda verir ve sadaka vermiş olur.” Dediler ki:

“Eğer gücü yetmezse veya yapmazsa?” Buyurdu ki:

“Yardım dileyen ihtiyaç sahibine yardım eder.” Dediler ki:

“Eğer yapmazsa?” Buyurdu ki:

“İyiliği emretsin.” Dediler ki:

“Eğer yapmazsa?” Buyurdu ki:

“ﬁerden geri dursun bu onun için sadakadır.”6

(4) Müslim, Ahmed ve Ebu Davud’un başka bir rivayetiyle sahih sahihtir.

(5) Ahmed, Ebu Davud ve Tahavi tahric etti, ibni Hibban doğruladı.

(6) Buhari, Müslim, Ahmed ve Ebu Davud tahric etti.

İbni Hibban sahihinde7 ibni Abbas’dan (r.a.) tahric etti, o da Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti:

“Adem oğlunun her ucuna her gün sadaka vardır.” Kavimden bir adam dedi ki:

“Buna kim güç yetirebilir?” Buyurdu ki:

“İyiliği emretmek, kötülükten nehyetmek sadakadır, zayıfın yükünü taşımak sadakadır, sizden birinizin mescide giderken attığı her adım sadakadır.” (S:3) Bunu Bezzar başkası tahric etti, onun Müsned’inde bir rivayete de şöyledir:

“İnsandan herbir yan için her gün sadaka veya namaz vardır.” Bir adam dedi ki:

“Bu bize verilenlerin en şiddetlisidir” Buyurdu ki:

“İyiliği emretmek, kötülükten nehyetmek sadaka veya namazdır, zayıfın yükünü taşıman namazdır, yoldan pisliği kaldırman namazdır, namaza giderken atılan her adım namazdır.”Bezzar’ın bir rivayetinde ise: “Yoldan eziyet verici şeyi kaldırmak sadakadır veya namazdır” buyurdu.”

(7) İbni Hibban ve Bezzar tahric etti, adamları sahih rivayet adamlarıdır, Ebu Ya’la ve Taberani’de Kebir’de tahric etti.

Taberani başka bir vecihten ibni Abbas’tan rivayetle merfu olarak Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet etti: “Herbir ekleme veya herbir uzva her günde sadaka vardır, duhanın iki rekatı (namazı) bunun yerine yeterlidir.”8 Ebu’d Derda’dan Peygamber (s.a.v.)’in şöyle buyurduğunu rivayet ettiği nakledilir:

“Her nefse her günde sadaka vardır.” Denildi ki:

“Eğer bir şey bulamazsa?” buyurdu ki:

“Gözü görmüyor mu, zeki, fasih, sıhhatli değil mi?”

“Evet” dedi. Buyurdu ki:

“Azından ve çoğundan verir, görüşü noksan olana görmen sadakadır, işitmesi zayıf olana işitmen sadakadır.” 9

(8) Taberani Tebir ve Sağir’de buna benzerini tahric etti. Mecmau’z-Zevaid: 3/104.

(9) Musannif böyle zikretti, masdarı bilinmiyor.

İbni Hibban’ın sahihinde tahric ettiği geçen Ebu Zer hadisinin şerhinde zikretik ki, Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurdu:

“Güneşin doğduğu her günde her Adem oğlunun nefsine sadaka vardır.” Denilldi ki:

“Ya Rasulullah, bizim verecek sadakamız nerede?”Buyurdu ki:

“Muhakkak ki hayır kapıları çokur. Tesbih, tahmid, tekbir, tehlil, iyiliği emretmek, kötülükten nehyetmek, yoldan eziyet verici şeyi kaldırmak, sağıra işittirmen, köre yol göstermen, haceti üzerine kılavuzluk isteyene kılavuzluk etmen, imdat dileyenin imdadına koşman, (S:4) kol gücünle zayıfla birlikte (yükünü) taşıman, bütün bunlar senden senin nefsine sadakadır.”“İnsanlardanher bir eklem üzerine sadaka vardır.”Ebu Ubeyd1 dedi ki: Sülama: Aslen devenin ayak ucundaki kemikir. Dedi ki: Hadisin manası sanki: Ademoğlunun her kemiği üzerine sadaka vardır, şeklindedir. Ebu Ubeyd Sülema’nın develerdeki küçük kemik olduğuna işaret ediyor, sonra bil cümle Ademoğlu ve diğerlerinde bütün kemikler olarak tabir etti.

(1) Ğaribul hadis kitabında zikretti: 3/10 ve sonrası.

Onunyanında hadisin manası: Ademoğlunun kemiklerinden her kemik üzerine sadaka vardır, şeklindedir. Başkası dedi ki: Sülama: El ve ayak ucundaki kemiktir, bu kelimeyle cesedin bütün kemikleri kastedidi. Sülema cemi’dir (çoğuldur). Müfreddir (tekildir) de denildi. Tıp alimleri bedenin bütün kemiklerinin iki yüz kırk sekiz olduğunu ve onlara simsimaniyya denildiğini zikrettiler. Bazısı diyor ki: Üç yüzaltmış tanedir, iki almış beş tanesi görünür, geri kalanlar küçüktür, görünmez ve onlara simsimaniyyat denilmez, bu hadisler bu sözü doğruluyor. Herhalde asılda develerde kemiklerin en küçüğüne Sülema olduğu gibi, sülema ile küçük kemikler tabir edildi. Bezzar’ın Ebu Hureyre hadisi buna şahiddir, orada şöyle dedi: “Veya otuz altı eklemdir.”

Bunu Bezzar’dan başkası da tahric etti, şöyledir: “Adem oğlunda altı yüz altmış tane kemik vardır.” Bu rivayet yanlıştır. Ayşe ve Büreyde hadisinde üç yüzaltmış tane mafsal zikretti. Hadisin manası: Bu kemikler ve eklemlerin terkibi Allah’ın kula en büyük nimetlerindendir, onlardan herbir kemik bu nimete şükür olsun diye sadakaya muhtaçtır. Allah Teala buyurdu ki: (Ey insan!Seni yaratıp seni düzgün ve dengeli kılan, seni istediği bir şekilde birleştiren, ihsanı bol Rabbine karşı seni aldatan nedir?) (İnfitar: 82/6-8) Ve buyurdu ki: (Rasulüm)De ki: Sizi yaratan, size işitme duyusu, gözler ve kalpler veren O’dur. Ne az şükrediyorsunuz?) (Mülk: 67/23) (S:5) Ve buyurdu ki: (Siz hiçbir şey bilmezken Allah, sizi analarınızın karnından çıkardı, şükredesiniz diye size kulaklar, gözler ve kalpler verdi) (Nahl: 16/78) Ve: (Biz ona iki göz, bir dil ve iki dudak vermedik mi?) (Beled: 90/8-9) Mücahid dedi ki: Bu Allah’tan açık nimetlerdir, sana ikrar ettiriyor ki şükredesin.6 Bu ayeti Fudayl bir gece okudu ve ağladı, ağlayış sebebinden soruldu ve dedi ki: Allah sana göreceğin iki göz verdi diye hiç şükrederek geceledin mi? Sana konuşacağın bir dil verdiği için şükredek geceledin mi?.

(6) Bunu yine Abd bin Humeyd ve ibni Ebi Hatim Katade bin Numan’dan tahric etti.

İbni Ebid’dünya Selman-ı Farisi’ye isnatla şöyle dediğini rivayet etti: Bir adama dünya genişliği (zenginlik) verilmişti ve elindekiler geri alındı, bunun üzerine Allah’a hamdetmeye başladı, hatta onun yatacağı ancak bir hasır kaldı, yine Allah’a hamd-ü sena etti, başka birine yine zenginlik verildi ve hasır yataklı olana dedi ki:

“Sen ne üzerine Allah’a hamdediyorsun?” Dedi ki:

“Yaratıklara verilenin bana verilmesi karşılığında vermeyeceğim bir şey üzerine Allah’a hamdediyorum.” Adam:

“Nedir o?” dedi. Dedi ki:

“Gözünü görmüyor musun? Dilini görmüyor musun? İki elini görmüyor musun? İki ayağını görmüyor musun?.” Ebu Derda’ya isnadla şöyle dediğini rivayet etti:“Sağlık cesedin zenginliğidir.”7 Yunus bin Ubeyd’den rivayet edildi ki: Bir adam kendisine geçim darlığını şikayet etti, Yunus ona dedi ki:

“Senin şu gördüğün gözüne karşı yüz bin dirhemin olması seni sevindirir mi?” Adam:

“Hayır” dedi. Eline bedel yüz bin dirhem sevindirir mi?” Adam:

“Hayır” dedi.

“İki ayağına?” Adam:

“Hayır” dedi. Yunus ona Allah’ın ni...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın