Bâb: Nikahta Hile

 
480- Müsedded bize anlatarak dedi ki:Yahya b. Saîd bize Abdullah'tan, o Nâfî'den, o Abdullah b. Ömer'den (ra) şunu nakletti;: Allah Resulü (sav) berdel usulü nikahı yasakladı.

Ibni Ömer'e (ra) "Berdel nedir?" diye sordum. Şöyle dedi: Kişinin kendi kızını başka bir adamla, o adamın da kızını ona; veya kişinin kendi kızkardeşini başka bir adamla, o adamın da kızkardeşini ona mehirsiz olarak nikahlaması şartıyla nikahlamasıdır.

Bazı âlimler dediler ki: Eğer hile yapmak suretiyle berdel ile evlenirse, nikah caiz şart geçersiz olur. Mut'a Nikahı hakkında dedi ki: Nikah fasit, şart geçersizdir. Bazıları ise, her ikisinin de caiz, fakat şartın geçersiz olduğunu söylemişlerdir.[1]

 
Şerh

 
Bazı âlimler dediler ki: Eğer hile yapmak suretiyle berdel ile evlenirse, nikah caiz şart geçersiz olur" ifadesi, Hanefî mezhebinin usûlü gereği olup aslı meşru olmayan şey bâtıldır kuralına dayanır. Aslı değil de vasfı meşru olansa fasit olur. Bu tür bir nikah asıl itibarıyla meşru, vasıf itibarıyla fasittir. Mut'a nikahında ise durum tam tersine olup hakkındaki neshten dolayı aslı gayri meşrudur.

İbnu's-Sem'ânî deyei ki: Hakkında ihtilaf ettiğimiz nikah berdel usûlü olandır. Onun nehyedildiği sabittir. Nehiy, nehyedilen şeyin fesadını gerektirir. Çünkü şer'î akit, ancak şeriata uygun olarak tesis edilebilir. Aslın nehyedilmiş olan bir şey meşru da olamaz.

 
Hüküm

 
Berdel usûlü nikâhla (=şiğâr) ilgili hadis-i şerif daha önce geçmiş ve şerhedilmişti. Ayrıntılı bilgi için oraya da bakılabilir: 340 no.lu hadis.

 
[1] Bkz. 340 no.lu hadis-i şerif.