|
Konu Başlığı: Ücretin Arttırılması Gönderen: Sümeyye üzerinde 13 Temmuz 2012, 19:21:26 e) Ücretin Arttırılması: Teşebbüs sahipleri, ödediği ücret karşılığında işçiden mümkün olan en yüksek verimi almaya çalışırken, ücretle verimlilik arasındaki dengeyi, işletme menfaatlerine göre ayarlamak ister. Ücret miktarı fazla düşük tutulursa, genel olarak teşebbüs sahiplerinin menfaatlerine uygun sonuç vermez. Esaret nizamında, boğaz tokluğuna çalıştırılan işçilerin istekli çalışıp çalışmamalanrına bağlı olmaksızın, sabit masraflar hep ayni tempo ile işlemektedir.Drum böyle olunca, masrafların parça maliyetine isabet eden hissesini azaltmak gerekir. Ücret miktarı arttırılarak, parça başına düşen üretim masraflarının düşürülmesi mümkündür. [412] Çünkü işçi, emeğinin gerçek değerini alınca daha verimli çalışır. Diğer yandan işçinin tecrübe, ehliyet ve yeteneği arttıkça, ücretinin arttırılmasını isteme hakkı vardır. İş akdinde, ücretin belli bir süre sonra arttırılacağı şart koşulmuşsa buna uymak gerekir, işçi, anlaşmada tesbit edilen ücretle çalışmaya devanı ederken, benzer iş ve mesleklerde çalışanların ücretleri yükselse veya zorunlu harcama gerektiren şeylerin piyasa fiyatları hayat standartlarını etkileyecek ölçüde artsa, ücreti yeniden belirleme hakkı doğar. Menkul ve gayri menkul kiralarının uzun vâdede yetersiz kaldığı ve yeni ekonomik şartlara göre yeniden belirlendiği gibi, kira akdiyle aynı hükümlere tâbi bulunan iş akdinin de gözden geçirilerek ücretin arttırılması mümkündür. Satım ve kira akdinde olduğu gibi burada da emsal işçi ücretleri ölçü alınırken çoğunluk prensibine uyulabilir. Satım akdinde emsal fiyat için, Mâliki hukukçularından el-Bâcî (ö. 474/1081) el-Muvatta' şerhinde şöyle der; «Bir kişi veya az sayıda bir grup, büyük çoğunluğa muhalefet ederek fiyatları düşürmüşlerse, onlara ya büyük çoğunluğun sattığı fiyattan satış yapmaları yahut da alış verişi terketmeleri emredilir. Ancak bir kişi veya az sayıda kişiler fiyatları yükseltse çoğunluğa, bu zamîi fiyattan satış, yapmaları veya alış verişi terketmeleri emredilmez.»[413] ; Bu ölçü, emeğini işverene satmakta. olan işçinin ücreti için uygulanırsa, şu sonuca: ulaşılabilir : Bir beldede benzer iş ve mesleklerin icra edildiği işyerlerinin büyük çoğunluğu yaklaşık olarak 50 bin lira maaş verirken, az sayıda işveren bunlara muhalefet ederek, ücretleri 30 bin lira dolaylarında tutsa, bu işverenlerden çoğunluğa uymaları istenir. Ancak az sayıda işveren çeşitli nedenlerle ücretleri yükseltse, çoğunlukta olan işverenlerden bu yeni ücretlere uymaları istenmez. [414] [412] F. Ergin, İktisat, s. 338. . . . -; -.,-. ;; [413] el-Bâcî, el-Müntekâ, Nşr. Dâru'l-Kitâbi'l-Arâbî, Beyrut 1332 H. tarihli baskısından tıpkı basım, c. V.s. 17. [414] Dr. Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İklim Yayınları: 177-179. |