> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > İslam Fıkhı Eseleri > Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar > Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar  (Okunma Sayısı 790 defa)
13 Temmuz 2012, 19:14:10
Sümeyye

Çevrimdışı Çevrimdışı

Mesaj Sayısı: 29.261



Site
« : 13 Temmuz 2012, 19:14:10 »



D)   Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar:
 
1)   İşçiye Yapılan Sosyal Yardımlar :


İşçiye akitle belirlenen ücret dışında yeme, içme, gi­yim eşyası gibi yardımlar yapmak prensip olarak zorun­lu değildir. Ancak bu gibi yardımlar iş akdinde yer alır veya örfen yaygın bulunursa buna uymak gerekir.

Hadis-i şerifte şöyle buyurulur :

«O, Allah'ın elinizin altında kıldığı kardeşinizdir. On­lara yediğinizden yediriniz, giydiğinizden giydiriniz. On­lara yapabilecekleri işleri yükleyiniz,..» [427]

Bu hadis, yeme içme ve giyecek masraflarının işve­rene ait olduğuna işaret etmektedir. Hadisin bazı riva­yetlerde kölelerle ilgili olarak nakledilmesi, sonucu değiş­tirmez. Bu konuda yapılacak düzenlemeler ve meydana gelecek örfler İslâm hukukunun ruhuna uygun düşer.

Bu sosyal yardımlar iş akdinde şart koşulur veya da­ha sonra yapılan toplu iş sözleşmelerinde cins, nevi ve miktarları belirlenerek yer alırsa ücrete dahil olur. Hanefîler yalnız süt annenin yeme içme ve giyecek gibi şey­ler karşılığında emzirmesini  geçerli saymışlar [428] fa­kat bunun dışındaki işlerde yemek, giyim eşyası gibi şey­lerin miktarının tam olarak tesbit edilemeyeceğini öne sürerek, bunların ücret kapsamına alınmasını kabul etmemişlerdir. Meselâ, bir işçi 40 bin lira para, bir de ye­mek ve giyim eşyası karşılığında çalışmayı kabul etmiş­se, yemek ve giyim eşyasının bedeli tam olarak belli ol­madığı için gerçek işçilik ücreti meçhul kalır. İşçi iyi ka­lite yemek ve değerli kumaştan elbise ister, işveren en ucuzunu vermeyi yararına daha uygun bulur. Bu durum anlaşmazlığa yol açabilir. Bu yüzden bunların bedeli tam olarak belirlenemeyince, iş akdi de muteber olmaz.

Diğer yandan iş akdinde yer almamakla birlikte bu sosyal yardımlar örfen yaygın olarak veriliyorsa, bunlar iş akdinde şart koşulmuş gibi işlem görür. Ancak bu konuda örf de yoksa bunlar işverenin bir lütuf ve sada­kası olur [429]

Mâlikîlere göre ise örf deliline dayanarak yeme, iç­me, giyim ve mesken gibi ekonomik değeri olan şeyler ücret sayılarak, iş akdi yapılabileceği görüşü benimsen­miştir [430] Dayandıkları delil Ebu Hureyre'nin şu sözle­ridir :

«Ben, Gazvan'ın kızına yiyecek ve ayakkabı karşı­lığında işçilik yaptım. Hayvana bindiği vakit yardım eder, inincede arkasından takip ederdim.» [431]

Kanaatimizce, günümüzde lojman, yiyecek, giyecek, ilaç gibi sosyal yardımların para karşılığı tam olarak

 he­saplanabildiği için, bu konuda bilinmezlik kalmamıştır. Toplu iş sözleşmelerinde bunların para olarak birim

 de­ğeri, meselâ; verilecek elbisenin cins ve nevi, yemeğin para veya kalori değeri de yer almakta, bu konularda çı­kabilecek anlaşmazlıklar önceden giderilmektedir. İşçiye 40 bin lira ücret, 10 bin lira yemek, 5 bin lira elbise, 5 bin lira da yakacak yardımı yapılsa, bu işçinin aylık maa­şı 60 bin lira demektir. Burada, anlaşmazlığa yol aça­cak bir bilinmezlik söz konusu değildir.

İşçiye başkası tarafından verilen hediye ve bahşiş­ler ücrete mahsup edilemez. Lokanta, otel ve tamirhane gibi yerlerde çalışanlara, müşteriler hizmetlerinden mem­nun kaldıkları için bahşiş verirler. Bu bahşişler hibe hükümlerine tâbi olup, işçi buna, kabzetmekle mâlik  olur. Ancak bahşişler işverene veya müessese adına verilmiş

olur yahut da hepsi bir araya toplanmış bulunursa, *iş akdindeki şartlara veya örfe göre işlem yapmak gere­kir [432]

Doktorla; hastayı iyileştirdiği takdirde ücret almak, iyileştiremediği takdirde ise hiç ücret almamak, bir avu­katla suçluyu beraat ettirmek şar tiyle ücret tesbit etmek, beraat ettiremezse hiç ücret almamak üzere anlaşma ya­pılsa, İslâm hukukçularının çoğunluğuna göre böyle bir iş akdi geçerli değildir. Çünkü, tedavi etmek veya beraat ettirmek mümkün olmazsa işçi hiç ücret alamayacağı için, çalışma karşılıksız, kalmış olur. Mâlikîler _ise böyle, bir sözleşmeyi geçerli saymıştır. Modern hukukta da bu gi­bi anlaşmaları yasaklayan hükümler vardır.

Kanaatimizce, normal çalışma yapıldığı halde mey­dana gelme veya gelmeme ihtimali bulunan işlerde bir asıl ücret, bir de iş olursa ikramiye veya ödül niteliğin­de ilâve bîr ücret olmak üzere ikili ücret belirlemek müm­kündür. Meselâ; bir doktor normal tedavi için 50 bin li­ra, hastayı iyileştirdiği takdirde ise 25 bin lira ilâve üc­ret talep etse, bu fazlalık hasta iyileşince ikramiye ve­ya hediye olarak verilmiş sayılır [433]


[427] Buhari iman. 22 Itk 15.müslim eyman. H. 40

[428] Bakara, 233.

[429] Ali Haydar, Düraru'l-Hukkâm, c. I, s. 926; Mecelle, mad. 43, 576.

[430]   ez-Zühaylî, el-Fikhu'1-İsIâmî fî Uslûbihi'l-Cedîd, c. I, s.

[431] İbn Mâce.                                         ,      .    ..

[432] Ali haydar, age. c I. s. 918 mecelle, mad. 567.

[433] Fahr şakfe, age. s. 97.

Dr. Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İklim Yayınları: 185-188.


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar
« Posted on: 28 Mart 2024, 14:00:29 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar rüya tabiri,Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar mekke canlı, Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar kabe canlı yayın, Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar Üç boyutlu kuran oku Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar kuran ı kerim, Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar peygamber kıssaları,Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklar ilitam ders soruları, Ücret Kapsamına Giren Diğer Sosyal Haklarönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes