İşçinin Mesai Saatleri İçinde Devamlı Çalışması

III — İşçinin Mesai Saatleri İçinde Devamlı Çalışması:

İşçiler, ya süre veya belli bir iş üzerinde anlaşma yapılarak işe alınırlar. Eğer akit, süre söz konusu olmaksızın belli bir iş üzerinde yapılmışsa, makul bir süre içinde işin yapılarak teslim edilmesi gerekir. İhmal yüzünden iş gecikir ve işveren bundan zarar görürse, işçi bu zararı tazmin etmek zorunda kalır. Ortak işçi sayılan zanaatkar ve serbest meslek sahiplerinin süre belirtmeden de iş alması mümkün ve caizdir [481]

İşçi saat, gün, hafta, ay veya yıl gibi süre üzerinde akit yapılarak işe alınmışsa, mesâi süresince iş yerinde bulunmak ve iş verildiği sürece devamlı çalışmak zorundadır. Ancak işe hazır olduğu halde kendisine iş verilmezse ücretinden bir kesinti yapılamaz. İş olduğu sürece işi yavaşlatma, işi bırakma, kendisinin veya üçüncü bir şahsın işiyle uğraşma hakkı yoktur. Çünkü işveren, onun mesai saatleri içindeki emeği üzerinde hak sahibidir. İşverenin izni olmadıkça bu emeğin başkasına temliki caiz değildir. Aksi hâlde işçi, işveren aleyhine kaybolan saatlerin ücretine hak kazanamaz [482] Mesâi içindeki ara dinlenmesi, yemek ve ibadet gibi haklar iş akdine, örflere veya genel hükümlere göre kullanılır. Çünkü iş sözleşmesinde yer alan hükümlere uymanın gereği nass'larla sabittir.

Âyet-i kerîmelerde şöyle buyurulur:

iş sahiplerine de itaat edini«Ey iman edenler Allah'a itaat ediniz. Peygamberine ve sizden olan z.» [483]

«Ey iman edenler, akitîerinizi yerine getiriniz [484] Hz. Peygamber de şöyle buyurmuştur:

«Müslümanlar kendi aralarında belirledikleri şartlara uyarlar.» [485]

Ancak şunu da belirtelim ki, iş sözleşmelerinde, adam öldürmek, yaralamak, başkasının malına veya ırzına zarar vermek gibi İslâm'ın yasakladığı mâsıyetlerin yer almaması gerekir [486]

[481] Ali Haydar, age. c. I, s. 692, 693.

[482] el-Fetâvâ'1-Hindiyye, c. IV, s. 413, 437, 438; el-Mevsûatü'1-Fıkhıyye, c. I, s. 269; Ali Haydar, age. c. I, s. 918;

Mecelle, mad. 425, 568.

[483] Nisa, 59.

[484] Mâide, 1.

[485] Buhâri, İcâre : 14; Ebu Dâvud, Akdıye; 12.

[486] Buhârî, el-Ahkâm : 4; Müslim, İmâre : H. 39; el-Kâsânî, Bedâyiu's-Sanâyi', c. IV, s. 184, 189, 191; eş-Şîrâzî, el-Mühezzeb, c. I, s. 194;; İbn Kudâme, el-Muğni, c. VI, s. 134-143.

Dr. Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İklim Yayınları: 211-212.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın