İş Akdinin Hukukî Mâhiyeti

BİRİNCİ BÖLÜM

İŞ AKDİNE GENEL BAKIŞ

I — İş Akdinin Hukukî Mâhiyeti:

A) İş Terimi ve Kapsamı:

İş sözcüğü; arapça «amele» kökünden masdar olup sözlükte; iş işlemek, yapmak, icra etmek, tasarruf etmek ve amel etmek gibi anlamlara gelir [310] Âmil sözcüğü de; işçî, bir işi yapan, işleyen ve çalışan kişi anlamında kullanılır..Arapçada genel olarak çalışmak ve iş yapmak anlamında başka terimler de vardır, «sa'y»-, «faale» ve «cehede» ile türevleri bunlar arasında sayılabilir.

Kur'an-ı Kerim'de; kendi işinde veya başkalarının işinde çalışmak yahut âhiret için iyi işler yapıp hazırlamak anlamlarında olmak üzere 670 kadar âyet vardır [311] Yalnız iş (amel) sözcüğü ve türevleri 360 âyette geçer [312] Hz. Peygamber'in hadislerinde de aynı terimleri ve işçi, işveren konularında çeşitli hükümleri bulmak mümkündür. Birkaç örnek vererek geçeceğiz:

«... onun meyvasından ve kendi ellerinin yaptıklarından yesinler diye...» [313]

«İnsan için ancak çalıştığının karşılığı vardır» [314]

«İnanıp iyi iş yapanlara ALLAH ücretlerini tam olarak verecektir» [315]

«Biz elbette, iman edip işini iyi yapanların ücretini zayi etmeyin» [316]

Hz. Peygamber de şöyle buyurmuştur : «İşçinin ücretini teri kurumadan önce veriniz [317] «İşçi çalıştıran kimse, işçisine ne kadar ücret vereceğini bildirsin» [318]

310] İbn Manzur, Iâsanü'1-Arab, Beyrut 1955.

[311] M. Fuad Abdülbâkî el-Mu'cemü'l-Müfehres li Elfâzı'l-Kur'âni'l-Kerîm, Kâhira 1378/1958, ilgili sözcüklerin maddeleri.

[312] a. esr. amel maddesi.

[313] Yasin, 35.

[314] Necm, 39.

[315] Al-i İmrân, 57.

[316] Kehf, 30.

[317] İbn Mâce, Rehin : 4,

[318] Nesâî, K. 35, B. 44; Zeyd b. Alî, Müsned, H. 654; ez-Zeyla'î, Nasbu'r-Râye li Ehâdlsi'l-Hidâye, c. IV, s. 131.

Dr. Hamdi Döndüren, Çağdaş Ekonomik Problemlere İslami Yaklaşımlar, İklim Yayınları: 143-144.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın