Uzuvların Diyeti

Uzuvların Diyeti

Uzuvlardaki diyet aşağıdaki hususlarda tam diyet olur.

1. İki elin kesilmesiyle.

2. İki ayağın kesilmesiyle.

3. Burunun (iki tarafının) kesilmesiyle.

4. Her iki kulağın kesilmesiyle.

5. Her iki gözün oyulmasıyla.

6. Kirpiklerin kesilmesiyle. (Baş, kaş ve sakal kılları dahil)

7. Dilin kesilmesiyle.

8. Her iki dudağın kesilmesiyle

9. Konuşmasının gitmesiyle.

10. Görme duyusunun gitmesiyle:

11. İşitme duyusunun gitmesiyle.

12. Koklama duyusunun gitmesiyle.

13. Aklının gitmesiyle.

14. Erkeğin tenasül uzvunun kesilmesiyle.

15. Erkeklik bezlerinin kesilip, yumurtalıklarının gitmesiyle.

Muvazzah (yüz ve baştaki kemiği gösteren yara) ve dişin diyeti beş devedir. Menfaati bulunmayan veya felçli ise yaramaz uzuvlar için her uzvun diyeti takdire bağlıdır. Kölenin diyeti onun değeridir. Köle ceninin diyeti ise anasının onda bir değeridir.

Baş, yüz ve vücudun diğer kısmındaki uzuvların yaralanması durumunda yine diyet gerekir Ancak tam diyet ödenmesi için metinde geçen şartların oluşması gerekir. Peygamberimiz (s.a.v.)'in Yemen halkına göndermiş olduğu mektup konumuz için bir delildir.

Amr bin Hazm şöyle rivayet etmektedir: Resulullah Yemen halkına bir mektup gönderdi. Mektupta şunlar yazılıydı:

"Kim sebepsiz yere birini öldürür, bu da delil ile sabit olursa katile kısas uygulanır. Ancak maktulun velileri kısastan vazgeçip diyete razı olurlarsa adam öldürmenin diyeti 100 devedir. Burun tamamen kesilirse tam diyet ödenir, dilin kesilmesinde de tam diyet ödenmesi gerekir. İki dudağın kesilmesi durumunda da tam diyet ödenir, yumurtalar için de diyet ödenir.Tenasul uzvunun kesilmesinde de tam diyet verilir, iki gözün kör edilmesi halinde de tam diyet ödenir, bilek kemiğinin kırılmasında da tam diyet verilir. Bir ayak için yarım diyet, beyin zarına ulaşan yaramalar için üçte bir diyet, kafayı veya karnı delen yaralamalarda üçte bir diyet verilmesi gerekir. Kemikleri yerinden oynatan yaralamalarda diyet 10 devedir. Her dişin diyeti 5 devedir. Kemiğe ulaşan yaralamalarda diyet 5 devedir. Kadın öldüren erkek öldürülür. Diyeti altın olarak vermek isteyenler 1000 dinar vermelidirler." [5]

Hadiste zikredilmeyen uzuvlar zikredilenlere kıyas edilmiştir. Diyetin yarısının veya daha azının vacip olduğu durumların bir kısmı yukarıdaki hadisi şerifte zikredildi. Buna binaen tek ele, tek ayağa, tek göze, tek kulağa ve iki göz kapağına karşılık yukarıda geçtiği gibi yarım diyet yani 50 deve verilir. İster ayak ister el olsun parmaklarından birinin diyeti 10 devedir. Yukarıdaki hadiste geçtiği gibi "İster ayak ister el parmaklarından birinin diyeti 10 devedir." Hangi parmak olursa olsun farketmez.[6]

İbni Abbas'in naklettiği bir rivayette Hz. Peygamber (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:

"Bu parmak ile bu parmak arasında fark yoktur."

Yaramalarda kemik ortaya çıkarsa Amr bin Hazm'ın rivayet ettiği hadiste zikredildiği gibi

"Her dişin diyeti 5 devedir, ve kemiğe ulaşan yaralamalarda da diyet 50 devedir."

İbni Abbas'tan nakledilen bir rivayette Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

"Diyetlerini vermede dişler müsavidir."

Menfaati olmayan uzuvlar, felç olan el veya ayak fazla uzuvlar sayılır. Ayrıca üzerinde diyet takdir edilmeyen tüm yaralama ve kemik kırılmalarında da takdir etmek vaciptir. Takdir etmek hakimin öngördüğü mali bir ceza şeklidir. Cinayetin durumuna göre hakim tarafından görülüp diyetini kendisi takdir eder. Ancak takdir edilen mali ceza uzvun diyetine ulaşmaması gerekir.

Kölenin diyeti ve ceninin diyeti için de Ebu Hureyre (r.a.) şöyle rivayet etmiştir:

"Hazreti Peygamber kadının cenini hakkında semeni, diyet bedelinin onda birinin yarısına ulaşan erkek veya dişi bir köle hükmetti." [7]

[5] Nesai, 8/557.

[6] Buhari, 6500.

[7] Buhari, 6311,Müslim, 1681.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın