Nikahın Rükünleri

Nikahın Rükünleri

Kadının velisi ve adaletli iki şahidin bulunmasıyla ancak nikah akdi sahih olur.

Veli ve şahitlikte altı şart aranır:

1. Müslüman olmak.

2. Baliğ (ergenlik çağına girmiş) olmak.

3. Akıllı olmak.

4. Hür olmak.

5. Erkek olmak.

6. Adalet sahibi olmak. Zımmi birini nikahlamak için velisinin adil olması şart koşulmaz. Cariyenin nikahı için de seyyidinin adil olması şart koşulmaz.

Nikah için kadının velileri sırasıyla şunlardır:

l. Baba.

2. Babanın babası (dede).

3. Ana-Baba bir erkek kardeş.

4. Baba bir erkek kardeş.

5. Anne-Baba bir kardeş oğlu.

6. Baba bir kardeş oğlu.

7. Amca.

8. Amca oğlu ve bu tertip üzere devam edilir.

Eğer kadının asabesi bulunmazsa onu azat eden efendisi, sonra efendisinin asabeleri, sonra hakim onun nikah velisidir.

İddeti bitmemiş bir kadına evlenme teklifi yapmak caiz değildir. Müddeti bittikten sonra evlenme teklifi yapmak ve nikahlamak caizdir.

Nikah bakımından kadınlar iki kısımdır:

1. Dul kadın.

2. Bakire kız.

Bakire kızın izni olmazsa bile babası veya dedesi tarafından cebren nikahı kıyılabilir. Dul kadın ise kendi izni olmadan nikahının kıyılması caiz değildir.

Nikâhın beş rüknü vardır

1) Koca: Kocada aranacak şartlar şunlardır:

a) Nikahlayacağı kadın müslüman ise, kendisinin de müslüman olması. Erke kâfir, kadın müslüman ise nikâh batıldır. Yüce Allah; müslüman kadınların kâfir erkeklere nikahlanmasının helal olmadığını şu ayeti kerimede bildiriyor:

"... bunlar onlara helal değildir..." (Mümtehine: 60/10)

b) İhramlı olmaması. Hac veya umre için ihramda olmaması gerekir.

c) Muhtar (serbest) olması: Zor kullanmak suretiyle bir erkeği evlendirmek sahih değildir. Onun için kendi ihtiyarı (isteği) ile olması gerekir.

d) Belli olması: Onun için, bir kadını; "İki erkekten birine" şeklinde nikahlamak batıldır.

e) Erkeğin, evleneceği kadının ismini, nesebini veya şahsını bilmesi. Nikahlayacağı kadın hakkında hiç bir bilgisi olmayan kimsenin nikahı ise sahih olmaz..

f) Erkek oluşunun kesin olması.

Erkekliği belli olmayan hünsanın (kendisinde her iki cinsel uzvu mevcut olan) nikahı batıldır.

2) Kadın: Evlenecek kadında aranan şartlar şunlardır:

a) İhramlı olmaması. Evlenecek kadının ihramda olmaması gerekir.

b) Belli olması. İki kadından birinin diyerek nikah kıymak batıldır.

c) Başkasının nikahı altında bulunmaması ve iddet müddeti içerisinde olmaması. Kocasından boşanmış veya kocası Ölmüş kadının iddet süresinin bitmesi gerekir. İddet süresi ilende ayrıca açıklanacaktır.

d) Kadın oluşunun kesin olması. Hünsa evlendikten sonra kadın olduğu ortaya çıksa bile nikahı batıldır.

3) Veli: Evlenecek bekar kızın velisinin izni olması şarttır. İmmam Şafii'nin görüşüne göre kızın geleceğini kızın velisi ondan daha iyi görebilir. Bu nedenle yeni evlenecek kızın nikahını ancak velisi kıyabilir.

Delili. Hz. Aişe (r.anha)'dan rivayet edildiğine göre, Resulullah (s.a.v.) üç defa

"Hangi kadın velilerin izni olmadan evlenirse onun nikahı batıldır, velisi olmayanın velisi, sultandır" [1] buyurdu.

Velide aranan şartlar:

a) Muhtar olması. Zorlanan kişinin veliliği batıldır. Yani veli, kendi isteğiyle yetkisini kullanacaktır.

b) Baliğ olması. Çocuğun veli olması sahih değildir. Kendi işinde karar sahibi olmayan, başkasına veli olamaz. Bu nedenle veli olabilmek için ergenlik çağında olmak gerekir.

c) Akıllı olması. Zihni melekeleri bozulmuş bunalmış kişinin ve delinin velayeti kabul olunmaz.

d) Hür olması. Kölenin velayeti caiz değildir.

e) Erkek oluşunun kesin olması. Hünsanın veli olması sahih değildir. Kadın da, ne kendisine ve ne de başkasına veli olabilir. Şayet kadın kendisini veya başkasını evlendirecek olursa, ister velisinin iznini almış olsun, ister almamış olsun akid batıldır.

f) Müslüman bir kadını evlendiriyorsa, müslüman olması. Kâfir, ancak kâfir bir kadının velisi olabilir. Yüce Allah, şöyle buyurmaktadır:

"Allah, kâfirlere mü'minlerin aleyhinde asla bir yol bahşetmez" (Nisa: 4/141)

Başka bir ayeti kerimede Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"Ey iman edenler, mü’minleri bırakıp kâfirleri dost edinmeyin" (Nisa: 4/144)

g) Fasık olmaması. Bu madde çok önemlidir. Çünkü veli olmanın şartlarından biri olmakla birlikte fısk-ı fücur (kötü ameller) içerisinde bulunan çok kişi kızın babası olduğu için yetkimi elden bırakmayayım diye velilikte ısrar etmektedir. Veya bu konuda yeterli bilgileri olmadığı için kimse de onları uyarmıyor. İslam'ın öz ruhuna ters olan fasıklığın, velilik gibi yetkili bir makama engel teşkil ettiğinin bilinmesinde yarar vardır.

h) Sefehten dolayı hacr altında olmaması. Şu halde malını sağa-sola savuranın üzerine konulmuş hacr ile veliliği de sakıt olur.

4) İki şahidin hazır olması:

Şahitlerde aranacak şartlar:

a) Müslüman olmaları,

b) Akıllı olmaları,

c) Baliğ olmaları,

d) Erkek olmaları,

e) Sağır olmamaları, a'ma olmamaları, akid yapanların dilini bilmeleri ve evlendirileceğin velisi olmamalarıdır.

Eğer baba hem veli olur ve hem de şahidlerden biri olursa nikah batıldır. Çünkü kendisi akid için ta'yin edilmiştir, şahid olması sahih olmaz. Olası bir durumda kendi lehine şahittik verebilir.

f) Zahiren bile olsa adil olması. Adalet, büyük günahları işlememek, küçük günahlardan basit şeyleri - Bir lokmayı çalmak da olsa- yapmaya tenezzül etmemek ve kişinin şahsiyetine yakışmayan yalınayak veya avare yürümek gibi davranışlarda bulunmamaya hamledilir.

Burada adaletten kasıt, fasık olmamaktır. Şafii'nin bir kavline söre, fısk umumileşliğinde iki fasıkın şahitlikleri makbuldür. Çünkü şahit bulmakta güçlük çekilebilir.

5) Siga: İcab ve kabuldür. İcab, velinin; 'Falan kızımı seninle evlendirdim" veya "Sana nikahladım" demesi ve kocanın da; "Senin falan kızınla evlendim" veya "Senin falan kızını nikahladım" demesidir.

Evlendirme ve nikahlama lafızlarının dışındaki lafızlarla evlilik akdi yapılamaz. Onun için velinin; "Falan kızımı sana helal kıldım, hibe ettim" demesi geçersizdir.

İcab ve kabulün her ikisinin nikah yahut evlenme sözüyle olması şart değildir. İcabın kabulden önce olması ve Arapça olmaları da şart değildir. Arapça'yı biliyor olsalar bile Arapça söyleme şartı yoktur.

Veli, "Seni evlendirdim", koca da "Nikahladım" yahut koca , "Kızım benimle evlendir" ve veli de ondan sonra "Seni evlendirdim" derse sahihtir.

Eğer koca vekil ta'yin etmişse, veli şöyle der: "Kızımı müvekkilin falana evlendirdim."

Vekil de şöyle diyecektir: "Ona nikahını kabul ettim."

Eğer vekil "Ona" sözünü söylemeyecek olursa, nikah sahih değildir.

Eğer veli vekil ta'yin etmişse, vekili şöyle der: "Falan müvekkilimin kızını seninle evlendirdim"der. Her ikisi de vekil ta'yin etmişse, her biri vekilini zikreder. [2]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Ebu Davud, 2083, İbni Mace, 1881,Tirmizi, 1102.

[2] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 432-436.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın