|
Konu Başlığı: Muhayyerlik Gönderen: Ekvan üzerinde 27 Aralık 2011, 18:03:42 MUHAYYERLİK Alıcı ile satıcı birbirinden ayrılmadıkça caymada muhayyerdirler(serbesttirler) ve üç güne kadar isteğe bağlı şart koşabilirler. Müşteri aldığı malda bir kusur görürse malı geri çevirebilir. Meyve mutlak bir şekilde olgunlaşmamışsa alım-satırm caiz değildir. Yaşlık halinde, cinsinde riba (mesela hurma gibi) olan meyvenin meyve ile satılması yine caiz olmaz. Sütün süt ile satılması ise caizdir. Alış-verişte aslolan bağlayıcı olmasıdır. Ancak İslam Dini'nin taraflara olan merhameti sebebiyledir ki alış-veriş muhayyerliği (pazarlık serbestliğini) kabul etmiştir. Muhayyerlik, alış-verişi devam ettirme veya onu feshetme arasında serbest olma ânlamındadır. Delili ise, Resulullah (s.a.v.)'in şu hadisi şerifidir: "Birbirlerinden ayrılmadıkça alıcı da, satıcı da muhayyerdir."[1] Şart koşulan muhayyerlik (serbestlik) müddetinin muayyen olması akidden itibaren üç günden fazla olmaması gerekir. Şartlı serbestliğin delili: Hıbban b. Munkiz (r.a.) Resulullah'a gelerek aldatıldığını söyledi. Bunun üzerine Resulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: "Alış-veriş yaptığında 'Dinde aldatma yok' sözünü söyle." Diğer bir rivayette, "Bana üç günlük muhayyerlik serbestisi vardır, de." [2] diye buyurdu. Meyveler olgunlaşmamışsa alım-satımları caiz olmaz. İbni Ömer (r. anhüma) şöyle rivayet etmiştir: "Resulullah (s.a.v.) salahları meydana çıkmadıkça (ağaç üzerindeki meyve olgunlaşmadıkça) yaş mayvenin satışından hem alıcıyı hem de satıcıyı nehyetmiştir." [3] Olgunlaşmayan bir meyvenin başka bir meyve ile satışı caiz değildir. Çünkü mümaselet (benzerlik) ancak olgunlaştığı zaman belli olur. Muhayyerlik üç kısımdır: [4] [1] Buhari 2011; Beyhaki 5/273. [2] Buhari, 2011; Beyhaki.5/273. [3] Müslim, 1534. [4] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi , Ravza Yayınları: 312-313. |