> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > Usulü Fıkıh Eserleri > Fahreddin Atar - Usul > Hüküm
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Hüküm  (Okunma Sayısı 2780 defa)
07 Nisan 2010, 00:21:28
Ekvan
Varlıklar, alemler, dünyalar. (Evren).
Tecrübeli Üyeler
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bayan
Mesaj Sayısı: 19.233


« : 07 Nisan 2010, 00:21:28 »



Hüküm



A- Hükmün Tarifi Ve Tahlili
a. Tarifi
Aa. Şâfiîlerin Tarifi
Bb. Hanefîlerin Tarifi
b. Tarifin Tahlili
B. Hükmün Çeşitleri
2. TEKLİFİ HÜKÜM
A.Teklifi Hükmün Mahiyeti
B. Teklifi Hükmün Kısımları
a. Mükellefin Fiillerinin Eseri Olan Hükümler
b. Mükellefin Fiillerinin Sıfatı (Vasfı) Olan Hükümler
C. Dünyevi Hükümler
D. Uhrevî Hükümler
A. Vâcib (Farz)
Aa. Vâcib´in Tarifi Ve Farz İle Münasebeti
bb. Bir Fiil´in, Bir Şeyin Vacip Olduğunu Gösteren Kelime, Cümle ve Siygalar
Cc- Vacibin İfası
Edâ.
Kaza
1. Misliyle Kaza
2. Misl-i Gayr-i Ma´kııl
3.Edaya Benzer Kaza
Dd. Vacibin Kısımları
Eda Edildiği Vakit Yönünden Vacibin Taksimi
1. Vakte Bağlı Olmayan Vâcib
2. Vakte Bağlı Vâcib
1.Geniş Vakitli Vâcibler (Müvessâ´)
2. Dar Vakitli Vâcibler (Madîk)
3. İkisine De Benzeyen (Zû Şibheyn)
Matlûbu Bakımından Vacibin Taksimi
Miktarı Bakımından Vâcib´in Taksimi
Mükellefi Belli Olup Olması Bakımından Vacibin Taksimi
B. Mendûb (Sünnet - Müstehab)
Aa. Cumhura Göre Mendubun Tarifi
Bb. Mendubun Dereceleri
cc. Mendûb´un Önemi:
Dd. Sünnet
Ee. Müstehab.
Ff- Nedb İfade Eden Kelime, Cümle Ve Sivgalar.
C. Haram.
aa. Tarifi:
bb. Harâm´ın Çeşitleri
cc. Hürmet İfade Eden Cümle - Kelime ve Sıygalar
4. Mekruh
E- Azimet Ve Ruhsat
3. VAZ´Î HÜKÜM.





2. FASIL HÜKÜM

I- GENEL OLARAK



A- Hükmün Tarifi Ve Tahlili

a. Tarifi:



Hüküm lugatta menetmek ve bir şeyi diğer bir şeye İsnâd etmek manalarına gelir. Felsefe ve Mantık ilimlerinde, iki fikir, iki şey arasında "bu böyledir" ve­ya "bu böyle değildir" tarzında olumlu veya olumsuz bağlantı kurmağa (isnâd) hüküm denildiği gibi mevcut bağlantıya ve ayrıca bu bağlantıyı idrak etmeğe de hüküm denir.

Fıkıh ilminde hüküm, kaza (kadâ) manasına kullanıldığı gibi "bir şey üzeri­ne terettüp eden eser ve netice" manasında da kullanılmaktadır. Mesela, "bey´ in hükmü, mülkiyettir" denilir ki, bey akdi üzerine tereddüp eden eser ve netice, mülkiyettir, demektir.

Fıkıh usûlü ilminde Şâfiîler ile Hanefîler hükmü ayrı ayrı.tarif etmektedir­ler. Bu tarifleri verelim.


Aa. Şâfiîlerin Tarifi:



"Hüküm, Allah´ın taîeb, tahyîr ve vaz bakımından mükellefin fiillerine iliş­kin hitabıdır:[1]

Mesela, "akitleri yerine getiriniz"[2] âyeti, şer´î bir hükümdür. Bu âyet, Allah´ın mükelleflerden akitleri yerine getirmelerini istediği bir hitab´dir. Bu hi-tab, akitlerin yerine getirilmesini vâcib kılmak (îcâb)´tadır.



Bb. Hanefîlerin Tarifi:


"Hüküm, Allah´ın iktizâ, tahyîr ve vaz´ bakımından mükelleflerin fiillerine ilişkin hitabının esendir: [3]

Mesala, "akitleri yerine getiriniz" âyetinden, akitlerin yerine getirilmesinin vâcib olduğu (vücûb´ü) hükmü çıkarılmaktadır.

İki tarif arasındaki fark:

Şâfiîlere göre hüküm, nass´m yani hitabın bizzat kendisi, başka bir ifade ile nassın metni, Hanefîlere göre ise nass´ın eseri ve neticesidir. Bunu biraz daha izah edelim. Hanefîlere göre hüküm; vücûb, hürmet gibi Şâri´in hitabiyle sabit olan eser ve neticedir ve mükelleflerin fillerinin sıfatı (vasfı)´dır. Şâri´in vasfı olan hitabın bizzat kendisi değildir. Mesela, "Namazı dosdoğru kılınız"[4] âyeti, Şâ­ri´in namazın kılınmasını isteyen bir hitabıdır. "Zinaya yaklaşmayın"[5] âyeti, Şâri´in zinaya yaklaşmamayı isteyen bir hitabıdır. Bu hitab, zinaya yaklaşmayı haram kılmak (tahrîm) tadır. "Katil, mirasçı olamaz" hadisi, katli (öldermeyi) varis olmaya mânı kılan bir hitabıdır. İşte bu nasslar Şâfiîlere göre hüküm ol­maktadır. Hanefîlere göre ise bu nasslar değil onların mükellefin fiilindeki eseri hükümdür. İste onlara göre namazın vücûbu, zinanın hürmeti,katilin varis olma­ya mâm olması hüküm olmaktadır.

Bu iki tarif arasandaki farkın kaynaklan:

1. Fark, hüküm kelimesini hakikat ve mecaz manada kullanmaktan kay­naklanmaktadır. Şöyle ki, Şâfülere göre hüküm; îcâb (vâcib kılmak), tahrîm (ha­ram kılmak) gibi Şâri´in hitabından ibarettir. Onlara göre vücûb (vâcib olmak) ve hürmet (haram olmak) gibi mükellefin fiillerinin vasıflarına hüküm denilmesi mecazidir. "Halk" kelimesi mecazen "mahlûk" manasına kullanıldığı gibi hü­küm lafzı da bazen mahkûm manasına kullanılır. Bu suretle Şâri´in hitabının eseri olan vücûb ve hürmet gibi vasıflar murâd edilir. Fakat hüküm lafzının vü­cûb ve hürmet gibi manalarda kullanılması yaygın olduğundan bu manada şer´î hakikat olmuştur. Bu izahlardan anlaşılıyor ki, hüküm lafzı, ıstılahta iki mana­da kullanılmıştır:

a. Hüküm (hükmetmek): İşte bu durumda hüküm îcâb ve tahrîm gibi doğ­rudan doğruya Şâri´in hitabıdır.

b. Mahkûm (Hükmedilmiş): İste bu durumda hüküm, vücûb ve hürmet gibi Şâri´in hitabının eseri ve mükellefin fiilinin vasfıdır. .

2. Fark, nispetten kaynaklanmaktadır. Şöyle ki, Şâfiîler Sâri´ ile onun hita­bı olan nass arasında, Hanefiler ise nass ile mükellefin fiili arasında bir bağlantı (nisbet) kurarak hükmü tarif etmişlerdir.[6] Yani hitab, hâkim´e nisbet edilirse buna îcâb, tahrîm denir. Şayet hitâb fiile nisbet edilirse buna da vücûb ve hür­met denir. Bu duruma göre Hanefiler, vücûb, hürmet, ibâhet, nedb, kerahet farziyyet´e, Şâfiîler ise îcâb, tahrîm, nedb, kerahet, ibâhet´e hüküm derler.[7] Bu ıstılahları kısaca izah edelim:

1) îcâb: Şâri´in bir şeyin kesin olarak yapılmasını istemesidir. îcâb´ın mü­kellefin fiilindeki eseri, vücûbdur. Taleb olunan fiil ise vâcibdir. Hanefiler, ke­sin bir delil ile bir şeyin kesin olarak yapılması istenirse ona iftirâd (farz kılmak) derler. îftirâd´ın mükellefin fiilindeki eseri fardiyettir. Böyle bir delil ile istenen fiile fard (farz), zannî bir delil ile istenen fiile de vâcib derler.

2) Nedb: Şâri´in bir şeyi yapma veya yapmama hususunda mükellefi serbest bırakmakla birlikte onun yapılmasını tercihen taleb etmesidir. Nedbin mükelle­fin fiilindeki eseri, yine nedbdir. Taleb olunan fiil de mendûbdur.

3) Tahrîm: Şâri´in bir şeyin yapılmamasını kesin olarak istemesidir. Tahrî-min mükellefin fiilindeki eseri, hürmettir. Yapılmaması istenen fiil de haramdır.

4) Kerahet: Şâri´in bir şeyin tercihan yapılmamasını istemesidir. Kerahetin mükellefin fiilindeki eseri, yine kerahettir. Terkedilmesi istenen fiü de mekruh­tur. Hanefiler, mekrûh´u tahrîmen ve tenzihen mekruh olmak Üzere iki kısma ayrılırlar.

5) İbâhet: Şâri´in mükellefi bir şeyi yapmak veya yapmamak hususunda ser­best bırakmasıdır. îbâhet´in mükellefin fiilindeki eseri, yine ibâhettir. Muhay­yer bırakılan fiil ise mubahtır.


b. Tarifin Tahlili:


Tarifi daha iyi anlatabilmek için bazı tabirleri açıklayalım:

1. Allah´ın Hitabı (Şâri´in Hitabı):[8]

Allah´ın hitâb´mdan maksad, Allah´ın kelâmıdır. Hiç şüphesiz Kur´ân, Al­lah´ın kelâmı ve hitabıdır. Sünnet, İcmâ ve diğer şer´î deliller ise Allah´ın dolaylı kelâmıdır. Çünkü bu delillerin hepsi, Allah´ın hitabını izhâr edip şer´î hükmü açıklamaktadır.

Burada ifade edelim ki, usûl âlimleri, mükellefin fiillerinden başka konula­ra ilişkin Allah´ın hitablarma hüküm adı vermezler. Mesela, usûlcülere göre Al­lah´ın kendi zat ve sıfatlariyle, yaratılışla, kıssalarla, cansızlarla ilgili hitablarma hüküm adı verilmez.

2. Mükellefin fiili: Hüküm mükellefin fiillerine tealluk eder, eşyaya, mad­delere tealluk etmez. Bu sebeple "bu fiil vaciptir", "şu iş haramdır" "Şu şey vaciptir" denmez. Ancak mecaz yoluyla bazen hürmet ve hill´in eşyaya nisbet edildiği görülmektedir. Mesela, "Size, leş, kan, domuz eti... haram kılındı"[9] âyetinde hürmet; leş, kan ve domuz etine nisbet edilmiştir. Haddi zatında haram olan onlar değil, onların satılması, yenilmesi vs.´dir.

3. İktizâ veya Taleb: Bir şeyin yapılmasını veya yapılmamasını istemektir. Yapılması istenen fiil; farz, vacip veya mendûp olur. Yapılmaması istenen fiil ise haram veya mekruh olur. Bunlara teklîfî hüküm denir.

4. Tahyîr: Bir işin yapılmasını veya yapılmamasını aynı seviyede istemektir. Bu şekilde yapılması istenen fiile mubah denir. Bunlar da tağlîb kaidesine göre teklîfî hükme dahildir.

5. Vaz´: Bir şeyi, başka bir şeyin sebebi, illeti, şartı, rüknü, mânî´i alâmeti kılmaktır. Bunlara vaz´î hükümler denir.


B. Hükmün Çeşitleri;


Hükümler, teklîfîhüküm ve vaz´î hüküm ol­mak üzere iki kısma ayrılır. Şimdi bunları ayrı ayrı izah etmeden önce hükümle­ri bir şema halinde gösterelim.









HÜKÜMLER[10]

TEKLÎFl HÜKÜMLER VAZ´Î HÜKÜMLER


--------------------------------------------------------------------------------

Fiilin Eseri Olan Hükümler(Mülkiyetgibi)


--------------------------------------------------------------------------------

Dini(Uhrevi)Hükümler


--------------------------------------------------------------------------------

1.Azimet

2.Ruhsat

1. Farz (Farziyyet)

2. Vâcib (Vücûb)

3. Mendûb (Nedb)

4. Mubah (ibâhet)

5. Mekruh (Kerahet)

6. Haram (Hürmet)







1. Rükün (Rükniyyei)

2. Şart (Şartiyyet)

3. İllet (İlliyet)

4. Se...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Hüküm
« Posted on: 29 Mart 2024, 00:05:02 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Hüküm rüya tabiri,Hüküm mekke canlı, Hüküm kabe canlı yayın, Hüküm Üç boyutlu kuran oku Hüküm kuran ı kerim, Hüküm peygamber kıssaları,Hüküm ilitam ders soruları, Hükümönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes