Fıkhın Manası Ve Özellikleri

Fıkhın Manası Ve Özellikleri

Fıkhın Manası: Lugatta fıkıh, bilmek ve anlamaktır. Şu ayeti kerime fıkhın manasının anlamak olduğunu bildirir:

"Dediler ki Ey Şuayb! Dediklerinden çoğunu anlamıyoruz, (manefkahu)." ( Hud: 11/91)

"Onlara ne oluyor ki sözü anlamıyorlar da (la yekadune yefkahune)" ( Nisa: 4/78)

Istlahta fıkıh; mükellef kimselerin kendi amel ve sözleriyle ilgili olan şer'i hükümleri bilmelidir. Başka bir tarifle ıstılahta fıkıh, kişinin leh ve aleyhinde olanı bilmesidir.

Fıkıh, imanın gerekliliği gibi itikadi hükümleri, vicdani ve ahlaki hükümleri, namaz, oruç, zekat, hac, alış-veriş vb. gibi ameli hükümleri de içine alır.

İmam Şafii fıkhı şöyle tarif etmiştir: "Şer’i ve ameli hükümlerin, tafsili delillerden elde edilerek bilinmesidir." [1]

Bilmekten murad, yakin ve zannı da içine alan mutlak idraktir. Çünkü ameli hükümler kat'i delillerle sabit olabileceği gibi, zanni delillerle de sabit olabilir.

Fıkhın delilleri, Kur'an, Sünnet, Îcma ve Kıyas'tır. İçtihat imamları olan fakihleri taklit eden mukallid ilimler ise bu genel delillerin dışında kalmakla beraber, fıkhın anlaşılmasında ve fıkhi bilgilerin çözülmesinde büyük yarar sağlar.

Fıkhın konusu, öz olarak yapılması istenen namaz, oruç vb.... Terk edilmesi istenen gasp, haksızlık vb. gibi ya da muhayyer bırakılan (serbest bırakılan) yemek, içmek gibi mükellefin genel fiilleridir.

Fıkhın özellikleri: Fıkıh İslam şeriatının ameli yönüdür. İslam şeriatı, Yüce Allah'ın kulları için koyduğu bütün hükümlerdir. Bu hükümler Kur'an veya sünnetle olabilir ya da yukarıda ifade edildiği gibi Kur'an ve Sünnetin daha da anlaşılması için yardımcı delilleri olan Kıyas ve İcma' ile olabilir.

Fıkhın gelişmesi. Resulullah (sav) 'in hayatında ve sahabe devrinde tedricen başladı. Ashap arasında erken gelişmesinin nedeni insanların yeni olayların hükümlerini bilmeye olan şiddetli ihtiyaçları idi.

Sahabe devrinde sosyal ilişkilerin tanzimi, her insanın hak ve görevlerinin bilinmesi, yeni yeni çıkan konuların yerine getirilmesi açısından fıkha olan ihtiyaç o zamandan beri var olagelmiştir. Günümüze kadar bu ihtiyaç devam etmiş, kıyamete kadar da fıkha olan ihtiyaç devam edecektir. İlahi hüküm olan fıkha bağlı kalındığı müddetçe hayatın seyri meşru bir zemin ile devam eder. [2]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] El-Mahalli, Şerh-u Cem'ul Cevam'i 1/32.

[2] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 29-30.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın