Fey in Taksimi

FEY'IN TAKSİMİ

Fey' beş parçaya taksim edilir. Beşte biri ganimetlerin sarfedildiği yerlere harcanır.

Geride kalan dört pay ise mücahitlere ve müslümanların maslahatı cihetine sarfedilir.

Fey', savaşsız olarak kafirlerden elde edilen maldır.

Fey', kâfirlerden savaş olmaksızın alınan mal olup ganimet dışında cizye, haraç ve ticaret malları vergilerinin genel adıdır. Kâfirlerden bu isim altında alınan mallardır.

Fey' Resulullah (s.a.v.)'e has olup dilediği gibi ondan tasarruf ederdi.

Fey'in Allah Resulu'nun tasarrufuna ait olduğunu bildiren ayet-i Kerime'de Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

"Allah'ın onlara ait olanlardan Resulün'e verdiği fey'e gelince, siz onun için ne at oynattınız, ne de binek. Fakat Allah, peygamberlerini dilediği kimselerle musallat kılar. Allah her şeye kadirdir" (Haşr: 59/6)

Hz. Ömer (r.a.)'in şöyle buyurduğu rivayet edilmiştir:

"Nadir oğulların malları yüce Allah'ın Resuluna fey' olarak verdiği mallar idiler ve bunlar sadece ona aitti. O, bu mallardan aile halkının bir yıllık masrafını çıkartırdı. Geri kalanlarını ise (at, katır, eşek gibi) binekler ve silah için ayırırdı." [1]

Resulullah (s.a.v.)'den sonra fey' genel olarak müslümanların menfaati olan alanlarda harcanır.

Hz. Peygamber (s.a.v.) zamanında fey' gelirlerinin miktarı çok azdı ve Medine'deki müslümanlara dağıtılıyordu. Kaynaklar Resul-i Ekrem (s.a.v.)'in kendisine gelen fey'i vakit geçirmeden dağıtımım yaptığını belirtmektedirler. Bu dağıtım şeklinde evli olanlara iki, bekârlara bir hisse dağıttığı belirtilmektedir.

Hz. Ebubekr (r.a.)'in halifeliği sırasında da aynı uygulamanın devam, ettiği hatta gelen fey' mallarının hemen dağıtılmasından dolayı Beyt'ül mal'e muhafız konulmasına gerek kalmadığı bilinmektedir.

Öte yandan Hz. Ebubekr (r.a.)'in Medine'de yaşayan bütün-müslümanlara büyük-küçük, hür-köle, kadın-erkek farkı gözetmeden fey' gelirini eşit miktarda hilafetinin ilk yılında 9, ikinci yılında 10 dirhem olarak dağıttığı bildirilmiştir.

Hz. Ömer (r.a.), Hz. Osman (r.a.) ve Hz. Ali (r.a.) devrinde de aynı uygulama devam etmiştir.

Fey' malları ölen mücahidlerin aile fertlerine de verilir. Fıkıhta buna mürtezika denir. Bu mücahidlerin savaşta ölmeleri şart değildir. Fey' malları alimlere ve benzeri kişilere de verilir. Çünkü ümmet bunların ilmi yararlarına muhtaçtır.

Alimlerin geride bıraktığı evlatlarına, kendi nafakalarını karşılayacak duruma gelinceye kadar maslahatı amme malından verilir. Dul kalan hanımlarına evleninceye kadar maaş verilir. Bunun sebebi ise insanları ilme teşvik etmektir. [2]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Buhari, 2748; Müslim, 1757, Neylül Evtar, 8/71.

[2] En-Nihaye, 3/7.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın