Abdestin Farzları

Abdestin Farzları

1- Yüzünü yıkarken niyet getirmek.

2- Yüzünü yıkamak.

3- Dirseklere kadar her iki elleri yıkamak.

4- Başın bir kısmını meshetmek.

5- Topuklara kadar her iki ayağı yıkamak.

6- Belirttiğimiz şekilde sıraya uymak. [1]

1-Niyet:

Yüzünü yıkarken niyet edilir.

Niyet, bir şey yaparken onu kastetmektir. Abdest almak isteyen kimse, küçük hadesin kaldırılmasına niyet edecektir. Niyet, yüzün ilk cüzünü yıkamakla beraber olacaktır. Niyetin yeri, dil değil kalptir. Hükmü ise vacip olmasıdır.

Abdest ve buna benzer ibadetlerde niyetin farz olduğunu gösteren delil Peygamberimiz (s:a.v.)'in şu hadisi şerifidir:

"Ameller niyetlere göredir. Herkesin niyet ettiği ne ise eline geçecek olan odur." [2]

Niyetin dil ile telafûz edilmesi sünnettir. Yukarıda da ifade edildiği gibi niyetin asıl yeri kalptir.

Abdestte niyetin zamanı: Yüzün yıkanmasına başlandığı anda niyet getirilir. Daha evvel veya daha sonra getirilen niyet makbul değildir. Çünkü abdestin farz olan ilk organı yüzdür. Niyet yüzün yıkanması ile beraber getirilmelidir.

Niyetin şartları:

Niyet getirenin müslüman, mümeyyiz olması, niyyet edilen şeyi bilmesi, herhangi bir şeye ta'lik edilmemesi (niyetin abdeste ait olması) dır. Abdest için niyet getirirken:

"Farz olan abdesli almaya niyet ettim" demesi. Veya; "Abdestsizliği kaldırmaya niyet ettim." ya da "Namazı mubah kılmaya niyet ettim." veyahut "Namaz kılmayı kendime helal etmek için niyet ettim." demesi ile de abdest niyeti yerine gelir.

"Abdestsizliği kaldırmaya niyet etlim." veya, "Namazı mubah kılmaya niyet ettim." ya da, "Namaz kılmayı kendime helal etmek için niyet ettim." demesi ile de abdest niyeti sahih olur.

2- Yüzün yıkanması.

Yüzün sınırı, uzunlamasına alında saçın bittiği yerden çenenin ve çene kemiğinin altına kadar, enlemesine kulaktan kulağa olan kısımdır.

Yüz sınırında bulunan her şeyi yıkamak vaciptir. Kaş ,bıyık ve sakal kıllarını yüzeylerinden diplerine kadar yıkamak gerekir. Çünkü bunların hepsi yüzün cüzlerindendir. Ancak sık ve gür olan sakalın dibine su yetiştirmek güç olursa o zaman sadece üst kısmının yıkanması yeterlidir. Bu durumda gür olan sakalın dibini yıkamak sünnettir.

3- Her iki elin dirseklere kadar yıkanması.

İki elin üzerinde bulunan kılların da altlarına kadar ıslanması gerekir.

Çünkü her iki elin üzerinde bulunan bütün kılları yıkamak vaciptir. Eğer tırnakların altına suyun temas etmesine engel olacak kir ya da tırnakların üstünde oje veya parmakta yüzük varsa varsa abdest sahih olmaz.

Abdeslin sahih olması için kiri ve ojeyi gidermek ve yüzüğü de oynatıp altını ıslatmak gerekir. Buna şu hadisi şerifi delil gösterebiliriz:

Bir gün bir adam abdest alıp ayağından tırnak kadar bir yeri yıkamadı.

"Dön, abdestini güzelce al." buyurdu. Bunun üzerine adam dönüp abdestini tam aldıktan sonra namazını kıldı. Bu hadis gösteriyor ki, yıkanması lazım gelen abdest uzuvlarının en ufak bir yeri kuru kalırsa, abdest sahih olmaz.

4- Başın bir kısmının meshedilmesi.

Başın hududunda bulunan ten ve saçın bir kısmını meshetmektir.

Yüce Allah, Kur'an-ı Kerim'de "Başlarınızı meshedin" (Maide: 5/6) buyurmasıyla başın meshi farz olmuştur. Başın sınırında bulunan bir kılın dahi meshedilmesiyle bu farz yerine gelmiş olur.

Muğiyre b. Şu'be Hz. Peygamberin abdest aldığını, sadece başının ön kısmını ve sarığını meshettiğini rivayet eder. [3]

Bu hadis, başın sadece ön kısmı gibi az bir yerin mesh edilmesinin yeterli olduğunu bildirir.. Miktarı için herhangi bir sınırlama yoktur. Şafii mezhebine göre bir kıl dahi meshedilirse kafi gelir. [4]

5- Topuklara kadar ayakların yıkanması.

Parmakların arasını ve yarıkları yıkamak vacip olduğu gibi, üzerinde ve tırnaklar altında bulunan kir ve benzeri şeyleri de gidermek lazımdır.

6- Tertip.

Yukarıda zikrettiğimiz şekilde sıraya uymak.

Yani önce niyetle birlikte yüzü, sonra elleri yıkamak, sonra başı meshetmek ve sonra ayakları yıkamaktır. Ancak, suya dalan kimse, abdest niyyetini getirirse tertip farziyeti sakıt olduğu gibi, cenabetten yıkanan kimsenin abdesti için de tertip şartı aranmaz..[5]

Abdestte tertibe riayet etmek yani sıraya uymak abdestin farzlarından zikredildiği Maide suresi 6.ncı ayeti kerimesinden anlaşılmaktadır. Zira ayet bu sıraya göre nazil olmuştur. Ayrıca bu sıralamayı Peygamberimiz (s.a.v.)' in abdest tatbikatından da öğrenmekteyiz. Zira Rasulullah ayetteki sırada olduğu gibi bu tertibe göre abdest alırdı. [6]

--------------------------------------------------------------------------------

[1] Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 88.

[2] Buhari, 1. Müslim, 1907.

[3] Müslim, 274.

[4] Muğnil Muhtaç, 1/53.

[5] İânetü’t-Talibin, 1/41.

[6] Müslim, 246.

Kadı Ebu Şuca’, Ğayet’ül-İhtisar ve Şerhi, Ravza Yayınları: 88-90.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın