Buze suyu bozgunu

Buze Suyu Bozgunu

1204/1789'da Büze Suyu yakınlarında iyi bir kumandanın idaresinde olmayan ordumuz, Rus ve Avusturya orduları karşısında fecii bir mağlubiyete mâruz kaldı. Bunun sonucunda elimizden Bender, Akkirman ve Kili kaleleri Rusların sahipliğine geçti. Belgrad kalesi de Avusturyalıların eline geçti. Allah'dan İsmaiyl seraskeri meşhur Gazi Hasan Paşa bölgesinde dolaşmaya başhyan büyük bir moskof ordusunu öyle tarumar ederek mağlup ettiki, adetâ Osmanlının intikamını almayı becermiş sayıldı. Zâten bu başarısı Gâzî Hasan Paşa'nın makam-i sadaret ve mührü hümâyuna mâlik olmasını sağlamıştır. Ancak çok çalışkan ve cesur bir kimse olan Gazi Hasan Paşayı öne çıkaran hususlar arasında teftişçiliği gelirdi. Ancak onun teftişleri âla'yı vâlâ ile değil, tebdili kıyafet ve pek ani olurdu. Böyle yaptığı her tarafta duyulmuş olduğundan vazifeye dikkat, er'inden en üst kumandanına kadar herkesin riayet ettiği husus olmuştu. İşte bu teftişlerin birisinde hava şartlarına uygun kıyafet giymemiş olması adamakıllı üşütmesine sebebiyet verdi. Yattığında bu üşütme onun ölüm hastalığı olmuştu. Nâşını; kendi yaptırmış olduğu Şumnu'daki Bektaşi dergâhına defnettiler. Karışık ve üzücü bir devirde sadarete tâlibli çıkmıyor, teklife ise adetâ herkes kapalı kalmaktaydı. 3. Selim; devrin şeyhülislâmı ile yaptığı istişareden sonra bir kaç adayın ismini kâğıdlara yazdılar. Oradan Hirka-i Saadet dâiresine giden padişahı, aldığı fetvaya uygun olarak olacak kura usulüyle sadrazamı belirleme ameliyesinde görüyoruz. Kur'a sonunda Şerif Hasan paşanın çıktığını görüyor ve sadarete tâyin ediyor. Çalışmamızda mehaz olarak müracaat ettiğimiz "Devlet-i Osmaniye Târihi" yazarı Ali Şeydi bey, padişahın bu tarz seçimini içine sindire-miyerek <Fesübhânallah!> nidasıyla karşılıyor. Halbuki başka ne çare bulunabilirki? Talibi olmayan, teklif edildiğinde is-tinkâf edilen bir vazifeyi başka türlü nasıl birinin üzerine tahmil edebilirsiniz? Maneviyata bağlı insanların, dinin muhafazasını üstüne almış şeyhülislâmın verdiği fetva dâhilinde, yukarıda bahsettiğimiz kur'aya baş vurmanın şaşılacak bir tarafı olmadığını kendisinden yâni Ali Şeydi beyden doksanbir sene sonra söylemekde bir beis görmüyorum.

Târih; 1205/1790 yılını gösterirken Şerif Hasan paşanın ademi muvaffakiyeti İsmaiyl kalesininde Rusların eline geçmesine şâhid kıldı milletimizi. Mezkûr yer Rusların eline geçdiğinde buranın müslümanları öyle bir jenosite ve vahşete maruz kılındıki, yukarıda bahsettiğimiz Ali Şeydi bey merhum; şunları söylüyor: "..Rusların İsmaiylin zabtını müteakip ahaliye-i mahallii islâmiyye hakkında, reva gördükleri enva-ı mezâlimi ve i'tisafı <mekâtib-i idâdiye-yâni üseye> mahsus olan şu eserde tadâd ve tafsil etmek istemeyiz." Görüldüğü gibi yapılan muamele sadece bir canilik, kan içicilik değil, lise talebesi seviyesinin çirkinliklerden korunmasını gerektiren bir ahlâksızlığı anlatmaya edeblerinin mâni olduğuna dikkat etmek gerekir.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın