İlga kararının alınışı

İlga Kararının Alınışı

Abdurrahman Efendinin söylediği bir cümle ve bu cümledeki belagat pek güzel netice vermiş, Sultan 2. Mahmud'a yaklaşan tereddüd, belki de bu konuşmanın sayesinde hazuruna bulaşmamıştı. Abdurrahman Efendinin heyecan dolu yüreğinden kopup gelen sözler tereddüdleri izâle etmişti, inkılap tarihlerine bakıldığında görülecektirki, bu tip ruhi halata her zaman tesadüf edilmiştir. Yeniçeriler hakkında devlet kuvvetlerinin öngördüğü mücadele bir mukatele oldu. Bu kıtal üzücü olmakla beraber olmasını önlemek kabil olmayan bir kavgaydı. Nihayet bulduktan sonra Sultanahmed Camiinde rekz olunan Sancakı Şerif tekrar saraya getirilip Sultan 2. Mahmud'un tahtı'nın yanında mutad olan yerine kondu. rvubbealtı denen yerde, katılımın geniş ve büyükçe olduğu toplantıya 2. Mahmud riyaset etti.

Yeniçeri Ocağına devam mı? Tamammı? Kararlarına intizar edilecek sonuç görüşülmeye başlandı, ülkede asırlarca vermiş, nice zaferlere imzada büyük paylan bulunan yeniçeri ocağını kapatmayı kararlaştırmak koiayca gerçekleştirecek hususdan değildi. Nitekim bu hususda da tereddüd belirdi. Bu seferde, Reis'ül Küttâb Seydâ efendi" Bu zümrei zâmime şimdiye kadar biddefaat ika ettikleri fitne akabinde Osmanh devletinin bütün işlerine ve cezaiyyesine müdehale etmemek için verdikleri taahhüdü ne vakit ifâ ettiler? Sicillât ve defter dolusu yazılan senet ve hüccetlerin mazmunlariyla ne vakit ihticac oiundu? Hele bu sefer Eşkinci yazılmakla alakalı kendi elleriyle yazdıkları senedi henüz mürekkebikurumadan sebebsiz isyan edip, yol kesmeye başladılar. Şimdiyse içlerinden bir çok elebaşı idam olundu. Leşleri meydanlarda sürüklendi. Onİar bunu unuturlarmı? Bundan dolayı devleti Osmanye hakkında adavetleri müzdâd olmazmı? Bunların nâmu nişanları sahifei rüzgâriden hek ve imha edilmedikçe fesad ve fitneleri bertaraf edilemez. Her vakit böyle fırsat ele geçemez. Yeniçeri ocağını külliyen ilga ve imhadan başka çâre yoktur." Diyerek, toplantıda daha önce Abdurrahman efendinin yaptığı hitabeyi hatırlatan beyanıyla terddütieri gidermeye muvaffak olduğunu görüyoruz.

Hakikaten bu beyandan sonra daha ileri senelerde vezir olan Beylikçi Pertev bey'in kaleme aldığı meşhur ilga, yâni yeniçerinin kaldırılması kararı Sultan 2. Mahmud tarafından bu içtimadan sonra tasdik olunup, kıraat olunmuş ve memleketin heryerine tamimine girişilmiştir. Bu vaziyet gösteriyor ki ilga karan bu toplantıya kadar kesin olmayıp ince elenip, sık dokuma misâline uygun harekât tarzı takip edilmiştir. Bu toplantıda Seydâ efendinin mukni konuşması yerine yeniçerinin lüzumunu iknaya sahip bir nutuk atılabilseydi, belki de, ilga kararı yerine, İslahı teklifi hayat bulabilirdi.

Meşhur Engelhardt; Tanzimat ve Türkiye ****ı eserinde "Et meydanı kıtâli'nin düşünülmüş bir tertib, plânlı hareket oldugunu ileri sürmekte hatadır" derken cüretkâr bir düşünceyle kava bakıyorsa bu da bir hatadır, dememek elde değildir.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın