Konu Başlığı: 5. Muradın sadrıazam ve şeyhülislâmları Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 02 Nisan 2011, 15:31:38 5. Murad'ın Sadrıazam Ve Şeyhülislâmları Sultan 5. Murad, amucası Sultan Abdülaziz Hân'ın tahtdan indirilmesinin akabinde Osmanlı tahtına oturduğunda makam-i sadaretde Mütercim Mehmed Rüşdü Paşa bulunuyordu. Paşa, bu seferki sadaretine yâni, 4. sadaretine 12/Ma-yıs/1876'da mahlû padişah Sultan Aziz tarafından getirilmişti. 5. Murad'a kendi sağlığından uğraşmakdan, kim sadrıazam, kim şeyhülislâm diyebileceği hâli yoktu. Nitekim devleti böyle bir padişahın elinde istediği gibi yöneteceğine kanaat getiren Mütercim Mehmed Rüşdü Paşa diğer paşaların ve bilhassa Hüseyin Avni Paşanın, Yüzbaşı Çerkeş Hasan Bey tarafından pek cesurâne baskınıyla hayatına son vermesinden sonra, nüfuzu çoğalan Askeri Mektepler Nâzın Süleyman Hüsnü Paşa, meşrutiyet üzerine hassaslığını sürdürdüğünden, Midhat Paşaysa, 2. sadareti meşrutiyetle birlikte tahayyül ettiğinden o da Mütercim Rüşdü Paşaya me saj vermeye çalışıyordu. Bu arada da, 5. Murad iyice bozulmuş kuvvetli bir tedavi bunun içinde tahtdan istinkâfı gerekiyordu. Bu hususda, sadnazam ve şeyhülislâm ile diğer ricali devlet ittifak edip padişahı hâl ettiler. Böylece sadnazam olarak makamda bulduğu zatın, uğurlamasıyla padişahlığı bırakmış oldu. Hükümdar olduğu 93 günü bir sadrıazamla geçirmiş oldu diğer tâbirle ne mühür aldı ne de verdi. 5. Murad'ın şeyhülislâmlarına gelince, doksanüç gün süren saltanatında, hiç bir şeyhülislâm değişiklik olmamıştır. Saltanata geldiğinde makam-i meşihatdeyse İmâm-ı Sultani (müfsid imâm )Hâfız Hasan Hayrullah Efendi bulunuyordu. Selefini hâl'e fetva veren bu şeyhülislâm, 5. Murad'ın halifeliğinin ilgasinada fetva vermekten içtinab etmedi. Böylece tek sadrıazamla saltanat dönemini bitiren 5. Murad, şeyhülislâm hususunuda aynen bitirmişti. Hasan Hayrullah Efendi'nin ilk şeyhülislamlığı 1 ay, 18 gün sürmüş bu makama gelen 152. şeyhülislâm olmuştur. Yerini Akşehirli Hasan Fehmi Efendiye bıraktığında, takvimler 19/Temmuz/1874'ü gösteriyordu. Bu zâtın 2. meşihati 1 sene, 9 ay, 23 gün, sürmüş Hasan Hayrullah Efendi 2. meşihatine 11/Mayıs/1876'da başlamıştı. 1 sene, 2 ay, 16 gün sürmüştür bu görev fakat 5. Murad bu dönem içinde padişahlık nöbetindi tutup yoluna gitmişti. Bu padişahın muasırları, gerek Abdülaziz'in gerekse Abdülhamid-i sâni döneminin ilk yıllarındaki zevat olarak kabullenilebilir. Padişah olarak 5. Murad'ın 93 gün süren dönemi vefat târihi olan 1904'e kadar sürdüğünden o dönem ricâl-i dâhili ve hâricilerinin de muasırı sayılsa yeridir |