Biyolojik Saat Mucizesi: İç Organlarımız Gece İle Gündüzü Nasıl Ayırt Ediyor?

Bazı sabahlar saatiniz çalmasa da neden kendiliğinizden uyanırsınız?

Ya da neden tam da öğün saatlerinde yemek yeme ihtiyacı hissedersiniz?

Gün içinde karşılaştığımız bazı olaylarda adeta bir saat bize neyin, ne zaman yapılması gerektiğini hatırlatır. İşte bu, Yüce Rabbimiz`in vücudumuza yerleştirdiği biyolojik saattir. Ancak gerçekte ne beynimizde akrep ve yelkovan vardır ne de içimizdeki organların bunlara bakacak gözleri... Hücrelerden oluşan bir sistem olan biyolojik saat, Rabbimiz`in çok büyük bir rahmeti ve hayatımızı düzenleyen çok önemli bir vesiledir.

Her sabah kalkmaya o kadar alışmışızdır ki, uyanmamız esnasında bedenimizde olup bitenleri genellikle pek düşünmeyiz. Oysa bu sırada, bedenimizde mucizevi bir alarm sistemi harekete geçmiş ve bizi uyandırmıştır. Çünkü Allah, bedenlerimizi, zamanı algılayan bir saatle birlikte yaratmıştır. Bu; uyku, beslenme, kan basıncı ve vücut ısısının ayarlanması gibi bedensel faaliyetlerin gün içinde düzenlenmesini sağlayan bir beden saatidir. Bilim adamları bedenimizin derinliklerinde saklı bu saati, `biyolojik saat` olarak isimlendirmektedirler. Biyolojik saatimiz mükemmel bir şekilde ayarlanmıştır ve mükemmel bir şekilde işlemektedir. Üstelik biyolojik saatimizle kolumuzdaki saat arasında şaşırtıcı bir paralellik de vardır: Her ikisi de günlük ritimlerini 24 saatte tamamlarlar.

Gün içinde ihtiyaç duyacağımız enerji seviyesi sabah, öğlen, akşam ve gece değişmektedir. Allah bu sistemi yaratarak bedenimizin işlerimize uygun tempoda çalışmasını sağlamıştır.

Böylece organlarımız saatin kaç olduğunu adeta algılar ve buna uygun çalışırlar. Örneğin vücudumuz biyolojik saat sayesinde sabah olduğunu anlar ve bizi uyandırır; yemek vaktini unutsak da biyolojik saat açlık hissi uyandırıp bizi yemeğe davet eder.

Biyolojik Saat Nasıl Çalışır?

Biyolojik saat beyinde bulunan bir ana saat tarafından kumanda edilir. Bu ana saatin yanı sıra çeşitli organlarımızda bulunan ve sadece bulundukları organı etkileyen çevresel saatler de vardır. Ana saat tarafından yönetilen bu çevresel saatler; böbrek, akciğer, karaciğer ve damar gibi organlarda bulunur. Bunlar vücudun dengesini sağlamada önemli rol oynayan organlardır. Biyolojik saat, bu organların çalışma ritimlerini düzenleyerek vücudumuzda uyumlu bir çalışmanın gerçekleşmesini sağlar. Biyolojik saatin üç önemli görevi vardır. Her aşaması mucize olan bu görevler şunlardır:

Biyolojik saat, her an sizi takip eden ve içinde bulunduğunuz ortama göre ayarlamalar yapan bir dost gibidir. Gerçekte bu dost, sizin içinizdeki hücrelerden meydana gelen kompleks bir sistemdir ve Allah`ın `Rahman` sıfatının bir tecellisi olarak sizi gözetmektedir.

1. Dış Ortamdaki Uyarıcıların Algılanması:

Kuşkusuz biyolojik saatin en şaşırtıcı özelliği, zifiri karanlıktaki organlarımızın dışarıda gündüz mü gece mi olduğunu algılamalarını sağlamasıdır. Beyindeki ana saat dışarıdaki ışık şiddetini sürekli izler ve diğer organlara bu saati sürekli haber verir. Siz nasıl kolunuzdaki saate bakıp saatin kaç olduğunu algılıyorsanız, vücudunuz da beyninizdeki ana saate bakıp saatin kaç olduğunu algılayabilmektedir.

Beynimizdeki ana saat hem yapı hem de işlev açısından harikadır. Bu saat, hipotalamusta yer alan iki çekirdekten (sinir hücresi öbeği) meydana gelir. Beynin sol ve sağ kısmında simetrik olarak bulunan çekirdeklerin büyüklükleri milimetrenin yaklaşık dörtte biri kadardır.

Çekirdeklerin Yeri, Yapacakları Göreve Göre Özel Olarak Ayarlanmıştır: Çekirdekler, gözlerimizin yaklaşık 3 cm arkasında bulunur. Sol ve sağ gözden gelen optik sinirler tam bu noktada birbirini bir kavşakla keserler. Çekirdekler, kavşağın hemen üstünde yer alırlar ve özel bir yolla kavşağa bağlanmışlardır. Ana saat, tüm bu yol ve kavşak ağı sayesinde dış ortamdaki ışık hakkında her an bilgi almaktadır.

Bilgi Ana Saate Nasıl Ulaşır?

Bu bilginin ana saate ulaştırılması şöyle gerçekleşir: Gözün retinasına düşen ışık parçacıkları burada bulunan ışığa duyarlı hücreler tarafından elektrik sinyallerine dönüştürülür. Sonra bu sinyaller, optik sinirler yoluyla hem görme merkezine hem de çekirdeklere iletilir. Böylece çekirdekler yani ana saat, dış ortamda saatin kaç olduğunu saniye saniye algılayabilmektedir. Burası biyolojik saatin kumanda merkezidir.

Düşünün eğer uykunuz sabah güneş doğduktan sonra gelseydi ve gündüzleri uyumak zorunda kalsaydınız hayatınız nasıl değişirdi? İşlerinizi mecburen gece karanlığında halletmek zorunda kalacaktınız. İnsana sayısız nimetler lütfeden Allah, karanlık ve aydınlığı da insan için en uygun şekilde yaratmıştır. Bir Kuran ayetinde Allah şöyle buyurur:

`O, dinlenmeniz için geceyi, gündüzü de aydınlatıcı (mubsir) olarak sizin için yaratmıştır. Şüphesiz işitebilen bir topluluk için bunda gerçekten ayetler vardır.` (Yunus Suresi, 67)

2. 24 Saatlik Bir Ritm Oluşturulması:

Biyolojik saatin ritmi, tam olarak bir güne göre ayarlanmıştır. Vücudumuzdaki sistemler, her 24 saatte bir tekrarlanan ritmde çalışırlar. Beyindeki ana saati oluşturan sinir hücrelerinde yapılan araştırmalar bu ritmin, hücrelerde üretilen iki özel molekül sayesinde oluştuğunu ortaya çıkarmıştır. Per ve Cry ismi verilen bu moleküller, belli miktarlarda üretilir daha sonra parçalanarak yok olurlar. Moleküllerin üretildiği süre gündüzü, parçalanıp yok oldukları süre ise geceyi ifade eder. Yani beynimizdeki ana saat bu moleküllerin üretimini gündüzün bir sinyali olarak, parçalanmalarını ise gecenin bir sinyali olarak alır. Hücreler üretilmekteyken hızlı (gündüz) bunlar parçalanmaktayken yavaş (gece) çalışma temposu oluşturulur. Böylece moleküllerin sayısı bir duvar saatindeki sarkacın görevini yapmaktadır. Gece boyunca birer birer parçalanan moleküller bittiği anda bu bir sinyal kabul edilir ve üretime yeniden geçilir. İşte bu anda hücre gündüz olduğunu algılamış gibi hızlı çalışmaya başlar. Böylece beynimizdeki ana saat içinde gece ve gündüz ritimleri oluşturulmuş olur.

â€œSize her istediğiniz şeyi verdi. Eğer Allah`ın nimetini saymaya kalkışırsanız, onu sayıp-bitirmeye güç yetiremezsiniz. Gerçek şu ki, insan pek zalimdir, pek nankördür.â€ (İbrahim Suresi, 34)

3. Tüm Saatlerin Vücut Ritmine Göre Ayarlanması:

Per ve Cry molekülleri sadece beyindeki ana saatte üretilir, böylece asıl ritm burada belirlenir. Beynimizdeki ana saat, sabahın ilk ışıklarıyla birlikte gözlerimizden ışık sinyallerini almaya başlar. Uyuduğumuz için göz kapaklarımız kapalı olsa da, ortamdaki ışık belli bir güce ulaşınca retinamız da uyarılmış olur. Retinadaki sinir düğümü hücrelerine düşen ışık parçacıkları, burada Allah`ın özel olarak var ettiği bir proteinle karşılaşırlar. Melanopsin isimli bu protein, ışığa duyarlı bir proteindir ve ışığı algılayarak elektrik sinyalleri oluşturulmasını sağlar. Bu sinyaller, beyinde hipotalamusta bulunan çekirdeklere yani ana saate iletilir. Bu çekirdekteki hücreler ışığı algılayarak günün başladığını haber almış olurlar. Bu sinyali alan ana saat hücreleri tüm vücuda yaydıkları sinyallerle dışarıda havanın aydınlandığını haber verirler. Böylece vücudun birçok sistemi uyarılmış olur. Örneğin:

Kognitif(tanımayla ilgili) Sistem Uyarılır: Dikkatiniz yavaş yavaş açılır. İlk kalktığınız andaki dalgınlığınız bu geçiş döneminden kaynaklanır.

Endokrin Sistemi Uyarılır: Gün içinde ihtiyaç duyacağınız hormonların sentezine başlanır.

Bağışıklık Sistemi Uyarılır: Alacağınız ilaçların etkinliği bu yüzden gün içinde farklılık gösterir.

Kalp-Damar Sistemi Uyarılır: Kan sıvısının içerdiği maddelerin dengesi ayarlanır, hücreler arası enzimler üretilmeye başlanır.

Biyolojik SaatimizAllah`ın Berr(Kullarına Karşı İyiliği Çok Olan) Sıfatının Bir Tecellisidir

Vücut içinde biyolojik saate göre gerçekleşen tüm ayarlamalar, gün içinde ortama uygun şekilde sürdürülür. Karanlık ve loş bir ortamda gün ortasında uykumuzun gelebilmesi bunun bir göstergesidir. 24 saat boyunca dış ortamdaki ışık şiddeti ana saat tarafından algılanır, ana saat bir orkestra şefi gibi diğer saatleri yöneterek vücut düzeninin korunmasını sağlar. Bizler sabahları tüm bunlardan habersiz bir şekilde uyanır, hazırlanır ve evden çıkarız.

İnsan vücudundaki bu hassas denge, canlıların yaratılışındaki mükemmelliğin önemli bir örneğidir. Elbette gözle görülmeyen hücrelere bir saat gibi çalışmalarını emreden ve vücudumuzu her sabah tekrar tekrar kusursuzca düzenleyen Yüce Allah`tır. Sınırsız bir gücün sahibi olan Allah, her canlı için benzersiz sistemler yaratmıştır. Kainattaki her varlık gibi insan vücudundaki bu sistem de Allah`ın ilhamıyla işlemektedir. Bunları inceleyen insana düşen ise Allah`ın yüceliğini gereği gibi takdir edebilmek ve O`ndan gereği gibi korkmaktır. Bir Kuran ayetinde şöyle buyrulur:

`Hiç şüphesiz, rızık veren O, metin kuvvet sahibi olan Allah`tır.` (Zariyat Suresi, 58)

Vücutta biyolojik saat tarafından yapılan 24 saatlik programlama bizlere Kuran`da haber verilmiştir. Allah, insanı gece vakti dinlenmeye, gündüz vakti ise çalışmaya uygun yarattığını bir Kuran ayetinde şöyle bildirmektedir:

`O, geceyi sizin için bir elbise, uykuyu bir dinlenme ve gündüzü de yayılıp-çalışma (zamanı) kılandır.` (Furkan Suresi, 47)

Biyolojik saat 24 saate ayarlı bir ritimdir ve özel olarak programlanmıştır. Bilim adamları dış uyarıcılardan tamamen izole edilmiş kişilerde bile 24 saatlik uyku-uyanıklık döngülerinin sürdüğünü ortaya koymuşlardır. Hatta beyindeki a...
[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın