๑۩۞۩๑ Bilim Dunyası ๑۩۞۩๑ => Bilim ve Teknolojileri => Konuyu başlatan: Eflaki üzerinde 13 Haziran 2009, 13:21:30



Konu Başlığı: Tayfunlar depremleri yumuşatıyor
Gönderen: Eflaki üzerinde 13 Haziran 2009, 13:21:30
Bilimsel araştırmacılar tayfunların yerkürede farkedilemeyecek kadar 'yavaş depremlere' yol açtığını söylüyor.

(http://www.veteknoloji.com/resimler/haberler/20090613094931_tayfun.jpg)

Saygın bilim dergisi Nature'da yayımlanan araştırmaya göre, Tayvan'da faal bir deprem bölgesinde tayfunların yarattığı basınç değişiklikleri fay hatlarını 'gevşetiyor.'
Tayfunun yarattığı etkiyle fay hattında biriken enerji birkaç saate yayılan yavaş bir oynamayla boşalıyor.

Saniyeler içinde meydana gelen yıkıcı bir sarsıntının yerine yavaş yavaş gerçekleşen bu rahatlama, Tayvan'ın doğusunda yapılan araştırmalarda gözlemlendi.

Araştırmacılar,bölgede az sayıda yıkıcı depreme rastlanmasını sık sık yaşanan tayfunlara bağlıyor.

ABD'de bulunan Carnegie Bilim Enstitüsü'nden Dr. Alan Linde başkanlığındaki araştırma ekibi, Tayvan'ın doğusunda iki teknonik levhanın birbirinin üzerine doğru bastırdığı bölgede yerin derinliklerine son derece hassas cihazlar yerleştirerek yerdeki oynamaları izledi.

Ekipten Selwyn Sacks, ''Kullandığımız cihazlar normalde farkedilmeyecek derecede küçük oynamaları ve kayalardaki faaliyeti saptayabiliyor'' diyor.

Cihazlarla 20 kadar 'yavaş deprem' tespit eden ekip, bunlardan bazılarının birkaç saatlik bir süreye yayıldığını, bazısının ise bir günü aşkın bir süre zarfında meydana geldiğini söylüyor.

20 depremden 11 tanesi tayfunlarla tamı tamına aynı zamana denk geliyor.

Amerikalı ekip, bu rastlantının şans eseri olamayacağını ileri sürüyor.

Dr. Alan Linde, sözkonusu bölgede teknonik levhaların çarpışma hızının çok yüksek olduğunu ve bu nedenle dağların yılda ortalama 4 milimetre yükseldiğini söylüyor.

Jeolojik açıdan bakacak değerlendirecek olursak Tayvan'ın doğusu, yeraltında meydana gelen faaliyet nedeniyle ''dağların mantar gibi bittiği' bir bölge.

Dr. Linde, buna karşın bu bölgede çok yıkıcı depremlere hiç rastlanmadığını, kayda değer büyüklükteki sarsıntıların ise nadiren gerçekleştiğini vurguluyor:

''Öte yandan Japonya'nın güneybatısına bakacak olursak, teknonik levhaların birbirine yakınlaşma hızı yılda yaklaşık 4 santimetre, ve bu her 100 ya da 150 yılda bir 8 büyüklüğünde bir depreme yol açıyor.''

Tayvan'daki teknonik faaliyetin de aynı levhalaran kaynaklandığını hatırlatan bilimadamları, üstelik daha hızlı bir hareketin sözkonusu olduğunu belirtiyor.

Nature dergisinde yayımlanan teoriye göre, tayfunların üzerinden geçtiği topraklarda hava basıncı azalıyor. Bu basınç değişikliği ise teknonik levhaların birbirine geçtiği hatta biriken enerjinin yavaşça boşalmasını sağlıyor.