Çeşitleri ve sayısı

C- Çeşitleri ve Sayısı:

Ulema '-Tavâfü'l-Kudûm, Tavâfü'l-îfâda ve Tavâfü'l-Vedâ' olmak üzere üç çeşit tavaf vardır' demişlerdir. Tavâfü'l-Kudüm, Mekke'ye yeni girildiği zaman yapılan tavaftır. Tavâfü'l-îfâda, Bayram günü Cemratü'l-Akabe denilen büyük cemrenin taşları atıldıktan sonra yapılan tavaftır. Tavâfü'l-Vedâ da kişinin Mekke'den aynlacağı sırada yaptığı tavaftır. Bu tavaflar içinde -icma ile- vacib olup yapılmadığı taktirde hac yerine gelmeyen ve,
"Sonra hacılar kirlerini temizlesinler, nezirlerini yerine getirsinler ve atik olan beyti tavaf etsinler" 107 âyet-i kerimesinde kast buyurulan ve kurban kesmekle telafi edilemeyen tavaf Tavâfü'llfada'dır.
Ulema '-Tavâfü'l-Veda, Tavâfü'l-Ifada vacib olduktan sonra, Tavâfü'l-Kudûm ise, Tavâfü'l-îfâda daha vacib olmamışken, yani bayram gününden önce yapıldığı için-, eğer Tavâfü'l-Veda geçer demişlerdir. Ancak İmam Mâlik'in tabilerinden bir kısmı: «Tavâfü'l-Veda geçer demişlerdir. Ancak imam Mâlik'in tabilerinden bir kısmı, «Tavâfü'l-Kudûm da Tavâfü'l-îfâda yerine geçen demişlerdir. Herhalde bunlara göre yalnız bir tane tavaf vacibtir.
Ebû Ömer b. Abdilberr, «Eğer haccın kaçırılmasından korkulmazsa, Tavâfü'l-Kudûm ile Tavâfü'l-Veda'ı da yapmak haccın adabındandır. Ancak eğer vakit dar olup bunları yapmaya imkân bulunmazsa, Tavâfü'l-îfâda bunların yerine geçer» diye hikâye etmektedir.
Ulemadan bir cemaat, «Böyle bir durumda -Tavâfü'l-Kudûm'da olduğu gibi- Tavâfü'l-îfâda'mn da ilk üç savunda remel yapmak müstehabtır» demişlerdir. Ulema, Mekke'de oturan kimseye yalnız Tavâfü'l-îfâda'mn vacib olduğunda müttefiktirler. Yine umre yapan kimseye de yalnız Tavâfü'l-Kudûm ve mutemetti olana, yani Önce umre, sonra hac yapana da -Hz. Âişe'nin meşhur olan hadisinde geldiği üzere- biri umreden çıkmak için, biri de bayram günü hac için olmak üzere iki tavaf vacib olduğunda da müttefiktirler, îfrad haccını yapan kimseye ise -yukarıda da söylediğimiz gibi- yalnız bayram günü bir tavaf vacibtir* Kıran haccmı yapan kimse hakkında ise ihtilâf etmişlerdir.
İmam Mâlik, îmam Şafii, îmam Ahmed ve Ebû Sevr, «Kıran haccını yapana bir tavaf ve bir sa'y kâfi gelir» demişlerdir ki, bu Abdullah b. Ömer'in de görüşüdür. Mesnedleri de yukarıda geçen Hz. Âişe'nin hadisidir. Süfyan Sevrî, Evzâî, îmam Ebû Hanife ve îbn Ebî Leylâ ise «İki tavaf ve iki sa'y va-cibtir. Zira Kıran haccı hem umre, hem hacdır. Bu iki ibadet ayrı ayrı yapıldıkları zaman her birine birer tavaf ve sa'y vacib olduğuna göre, birlikte yapıldıkları zaman da keza birer tavaf ve sa'y vacib olması lâzım gelir» demişlerdir. Bu görüş de Hz. Ali ile îbn Mes'ud'tan rivayet olunmuştur.
îşte tavafın vücubu, keyfiyeti, şartlan, çeşitleri ve zamanı hakkındaki mes'eleler bunlardır. Bundan sonra sıra haccın üçüncü fiili olan Safa ile Merve arasında sa'y'a gelmektedir108

107 Hacc, 22/29.
108 İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/186-187.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın