Yıkamanın suyu

C- 3.Yıkamanın Suyu:

Ulema, ölüyü kaç defa yıkamak gerekir diye ihtilâf etmişlerdir.

İbn Şîrîn, «Ölüyü yıkamada belli bir sayı şart olmamakla beraber yıkama sayısının tek olması şarttır» demiştir.

İmam Ebû Hanife «Uç defa yıkanır, üçden ne fazla, ne de eksik olamaz» demiştir.İmam Şâfıi «Üçten aşağı olamaz. Fakat üçten yukan olan tek sayılar olur» demiştir.

İmam Ahmed ise «Tek sayılar yediyi aşmamalıdır» demiştir. Kimisi de tek sayıyı şart görmeyip, sadece müstehabtır demiştir ki İmam Mâlik bunlardandır.

Bu ihtilâfın sebebi, kıyasın bu hususta rivayet olunan hadislerle çelişmesidir. Zira Ümmü Atiyye hadisinin zahiri sayının şart olmasını göstermektedir. Çünkü bu hadiste,

«Onu üç ya da beş defa veyahut -isterseniz- daha fazla yıkayınız»[27] buyurulmuştur. Bu hadisin bazı rivayetlerinde «Veyahut yedi defa» [28]ziyadesi vardır. Taharette ölüyü sağ olanlara kıyas etmek ise, .wğ olanların taharetinde nasıl sayı şart değil ise ölünün taharetinde de herhangi bir sayının şart olmamasını iktiza etmektedir. Hadisi kıyasa tercih edenler sayıyı şart görmemişlerdir.

Hadis ile kıyası te'lif edenler ise, sayıyı istihbaba hamletmişlerdir. Sayı hakkındaki ihtilâfın sebebi ise, Ümmü Atiyye hadisine dair rivayetlerin değişikliğidir.İmam Şâfıi «Bu hadiste belirtilen tek sayıların en azı üç olduğu için, ölü üç defadan aşağı yıkanmaz, fakat üçten fazla olursa caizdir. Çünkü hadiste Veyahut isterseniz daha fazla yıkayınız' buyurulmuştur» demiştir.

İmam Ahmed ise, bu hadisin bazı rivayetlerinde bulunan «Veyahut yedi defa yıkayınız» ziyadesini tutmuştur.

İmam Ebû Hanife de, «üçten fazla veya eksik olamaz» sözünde îbn Sîrîn'in tatbikatına uymuştur. Zira rivayet olunduğuna göre îbn Şîrîn ölüleri iki defa gülhitmi, üçüncü defa da kâfurla karışık su ile yıkar ve «Ümmü Atiy-ye'den böylece öğrendim» derdi. Aynca İmam Ebû Hanife'ye göre gerçek tek sayı ancak üç sayısıdır. İmam Mâlik, birinci defada duru su ile, ikinci defa hitmi ve su ile, üçüncü defa da kâfur ve su ile yıkamayı müstehab görmüştür. Ulema, ölü yıkandıktan sonra karnından bir pislik çıkarsa bir daha yıkanması lâzım gelir mi diye ihtilâf etmişlerdir. îmam Mâlik «Lâzım gelmez», kimisi de «Lâzım gelir» demiştir. Bunlar da, kaç defaya kadar lâzım gelir diye ihtilâf etmişlerdir.

Kimisi «Yalnız bir defa lâzım gelir» demiştir ki îmam Şafii bunu benimser. Kimisi «Üç defaya kadar», kimisi de «Yedi defaya kadar lâzım gelir» demiştir.

Yedi defadan sonra artık lâzım gelmediğinde müttefiktirler. Ulema, Ölünün tırnaklarını kesmek ve kıllarından almakta da ihtilâf etmişlerdir.

Kimisi «Ölünün tırnaklan kesilir ve kıllarından alınır» kimisi de «Kesilmez ve alınmaz» demiştir. Bunun hakkında herhangi bir hadis rivayeti bulunmadığı halde bu ihtilâfın sebebi, bu mes'elede ta ashab devrinde ihtilâf edilmiş olmasıdır. Tahmin ederim ki bu ihtilâf, ölüyü bu hususta sağ olanlara kıyas etmekte ihtilâf etmelerinden ileri gelmiş olacaktır. Bu kıyası yapanlar, ölünün tırnaklarını kesmeği ve haram kıllarını almayı vacib görmüşlerdir. Zira sağ olanlar için bunun sünnet olduğunda müttefiktirler. Ulema yıkanmadan önce ölünün karnını sıkmakta da ihtilâf etmişlerdir. Kimisi «Sıkılir», kimisi «Sıkılmaz» demiştir. «Sıkılır» diyenler, bunda bir nevi temizlenme görmektedirler ki, bu abdest almadan önce sağ olanlardan nasıl matlup ise Ölülerden de matluptur. «Sıkılmaz» diyenler ise, «Bu, hakkında nass bulunmayan teklif bâb'ındadir. Böylesi tekliflerde ise ölü sağ olanlara kıyas edilemez» demişlerdir. [29]

[27] Buhârî, Cenâiz, 23/8, no: 1253.

[28] Buhârî, Cenâiz, 23/14, no: 1260.

[29] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/443-444.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın