Yakın veli uzak veli

a- Yakın Veli-Uzak Veli:

imam Mâlik, bu mes'elede değişik görüşlerde bulunmuştur: Bir kere «Yakın veli hazır bulunduğunda uzak velinin akdi fasiddir», bir kere «Nikâh sahihtir», bir kere de «Yakın veli muhayyerdir. Kabul de edebilir, fesh de edebilir» demiştir, imam Mâlik'in bu değişik görüşleri, yakın velinin baba ve kızın da bakire ve vesayet altında olmadığı durumlara mahsustur. Bu iki durumda ise, yani eğer yakın veli baba ve kız bakire ise veyahut eğer kız vesayet altında ise, birinci durumda baba hazır bulunduğu halde babadan başkasının, ikinci durumda da vasinin hazır bulunduğu halde ondan başkasının akdi -imam Mâlik'e göre- kesin olarak fasiddir. imam Şafii de «baba hazır bulunduğu zaman kız ister bakire, ister dul olsun, ondan başkası kızın nikâhını akdedemez» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, "Veliler arasındaki tertib, şeriatte sabit olmuş bir hüküm müdür? Şayet sabit bir hüküm ise, bu hak velinin midir, yoksa Allah'ın hakkı mıdır" diye ihtilâf etmeleridir. Tertibi şeriatte sabit bir hüküm görmeyenler, «Yakın veli de olsa, uzak velinin akdi caizdin> demişlerdir. «Şeriatte sabit bir hükümdür. Fakat velinin hakkıdır» diyenler de, «Nikâh mün'akiddir. Eğer yakın veli kabul ederse caizdir, etmezse bozulur» demişlerdir. «Allah'ın hakkıdır» diyenler ise, «Akid fasiddir» demişlerdir. Mâlikî ulemasından kimisi, bu son görüşü, yani akdin fasid olduğu görüşünü makul görmemişlerdir. [41]

b- Yakın Veli-Hâkim

îmam Mâlik, «Yakın veli hazır bulunmadığı zaman velayet, uzak veliye geçer», İmam Şafii «Uzak veliye geçmez, hakime geçer» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, yakın velinin hazır bulunmayışı Ölüm gibi midir diye ihtilâf etmeleridir. Zira yakın velinin ölümü halinde velayetin uzak veliye geçtiğinde ihtilâf yoktur. [42]

[41] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/429.

[42] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/430.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın