Ticaret mallarında havelânı havi

5. Ticaret Mallarında Havelân-ı Havi

Bu mes'ele, ticaret eşyasının zekât yılı hakkındadır ki bunu ticaret eşyasının nisabına dair bahsimizde belirtmiştik. [92]

6. Hayvan Artışları:

Bu mes'ele de hayvan artışları hakkındadır. İmam Mâlik'in bu mes'ele-deki görüşü, paranın artışları mes'eksindeki görüşüne uymamaktadır. Zira îmam Mâlik burada, eğer malın kökü nisab ise, artışları da köke tabi kılmaktadır. Nasıl ki îmam Ebû Hanife hem burada, hem de paranın artışları mes'elesinde, kök nisap olduğu zaman artışları köke tabi kılmaktadır. Şu halde îmam Ebû Hanife'nin görüşü bütün artışlarda aynıdır. Yani kök, ister para ister hayvan olsun eğer nisap olarak üzerinden bir zekât yılı geçmişse onun artışları da ona tabidir.

îmam Malik ise «Paranın kârı ile hayvanların nesli, sermaye sayılabilecek ana unsura tabi değillerdir. Fakat para ile hayvana, hariçten kanlan artışlar tabidir» demiştir.

îmam Şafii de «Paranın artışları -ister paranın kân olsun, ister hariçten eklenmiş olsun- ana paraya tabi olmayıp zekât yıllan ayndır. Fakat hayvan artışlan -ister nesilleri olsun, ister hariçten katılsın- ana hayvanların yılına tabidirler» demiştir.

İşte üç imamın görüş hulasası bundan ibarettir. Bana öyle geliyor ki İmam Mâlik, Hz. Ömer'e uyarak para ile hayvanlann artışlan arasında ayı-nm yapmıştır. Yoksa kıyas ikisinde de aynıdır. Yani paranın kân ile hayvanlann nesli, nasıl maldan elde edilen kazanç olmak vasfı bakımından aynı ise, bunlara hariçten katılan artışlar da, bu vasfı taşımak bakımından aynı şeydir. Zira rivayete göre Hz. Ömer zekât memurlarına hayvan yavrulannı saymalarını ve fakat zekât yerine almamalarını emretmiştir ki bu eser yukanda da -nisab bahsinde- geçti. [93]

7. Davar Yavrularında Havelân-ı Havi:

îmam Mâlik, «Koyun ve keçi yavrularının zekât yılı -analar nisab olsun olmasın- analarının (büyüklerinin) zekât yılıdır» demiştir. Bunu paranın kân hakkında da söylemiştir. îmam Şâfıi ile îmam Ebû Hanife ise bunu, anaların nisab olduğu zamana mahsus görmüşlerdir.

Bu ihtilafda, paranın kân hakkındaki ihtilâflarına yol açan aynı sebebe dayanmaktadır. [94]

[92] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/129.

[93] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/129.

[94] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/130.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın