Konu Başlığı: Teyemmüm yapabilecek kimseler Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 22 Ocak 2011, 18:32:23 9. Teyemmüm Yapabilecek Kimseler Fıkıh âlimleri, -su bulamayan hasta ve yolcu olmak üzere- iki kimsenin teyemmüm edebileceklerinde ittifak etmişlerse de -su kullanamayan hasta, su bulamayan mukim, korku yüzünden suya yetişemeyen sağlam yolcu ve çok soğuk olduğu için- suyu kullanmaya cesaret edemeyen kimseler olmak üzere- dört çeşit kişinin de teyemmüm edebileceklerinde ihtilâf etmişlerdir. Su bulup da kullanmaktan endişe eden hasta için, cumhur "Teyemmüm edebilir", demiştir. Cumhur, "Çok soğuk olduğu için ölüm veya ağır bir hastalığa tutulmak tehlikesinden endişe eden sağlam adam ile, korku yüzünden suya gidemeyen adam da teyemmüm edebilirler", demiştir. Ancak ekseriyet "Bu ikinci adam su bulduğu zaman namazını iade etmesi gerekmektedir demiştir. Ata ise "Su bulan adam -hasta olsun olmasın teyemmüm edemez", demiştir. Su bulamayan mukime gelince: îmam Mâlik ve îmam Şafii'ye göre teyemmüm edebilir. İmam Ebû Hanife ise "Mukim olan kimse, su bulamamış olsa dahi teyemmüm edemez", demiştir. Bu ihtilâfın sebebi, yine yukarıda geçen âyet-i kerimenin tefsirinde ihtilâf etmeleridir. «Eğer hasta veya yolculukta iseniz ve su bulamazsanız» ibaresinden murat, «Eğer hasta olup su kullanamazsanız veyahut yolculukta olup su bulamazsınız» demektir diyenler- ki bunlar âyette hazf kabul etmişlerdir- su kullanmaktan endişe eden hastanın teyemmüm etmesini caiz görmüşlerdir. Âyette bu hazfı kabul etmeyenler "Su bulan hastaya teyemmüm caiz değildir", demişlerdir. Su bulamayan mukim hakkındaki ihtilâf da «eğer su bulamazsanız» ifadesinde muhatab zamiri, yalnız abdesti olmayan yolculara mı aittir, yoksa kim olursa olsun abdesti olmayan herkese mi aittir, diye ihtilâf etmelerinden ileri gelmiştir. . Herkese aittir diyenler "Su bulamayan mukime teyemmüm caizdir", yalnız yolculara veyahut yalnız hasta ve yolculara aittir diyenler ise "Buna teyemmüm caiz değildir", demişlerdir. Korku yüzünden suya gidemeyen kimse ile çok soğuk olduğu için suyu kullanmaktan endişe eden sağlam kimse hakkındaki ihtilâf ise, birincisini su bulamayana, ikincisini de hastaya kıyas etmekte ihtilâf etmelerinden doğmuştur. Hastaya teyemmüm etmeyi caiz görenler, ayrıca gusül ettiği için ölen yaralı hakkında varid olan hadis'e de dayanmışlardır. Cabir (r.a.)'den rivayet olunan bu hadis'e göre; Peygamber (s.a.s) Efendimiz bu adama meshetmeyi caiz görmüş ve ona gusletmesini söyleyenler hakkında «Allah onları kahretsin, adamın ölümüne sebeb olmuşlar» [8] demiştir. Çok soğuk olduğu için suyu kullanmaktan endişe eden sağlam adamı, hastaya kıyas edenler de aynca, soğuk bir gecede kendisine cünüblük arız olan Amr b. As'ın teyemmüm ettiğine ve buna, "Kendinizi öldürmeyin. Muhakkak Allah, hakkınızda çok merhametlidir " [9] âyet-i kerimesini okuyarak delil gösterdiğine ve bunu duyan Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in de onun bu hareketini yadırgamadığına dair hadis'e dayanmaktadırlar. [10] 10. Teyemrnüm'ün Caiz Olma Şartlan Bu bab; teyemmümde niyet etmenin, teyemmümden önce suyu aramanın ve namaz vakti girdikten sonra teyemmüm etmenin, teyemmümün sıhhat şartlarından olup olmadığına dair üç mes'eîeden ibarettir. [11] 1. Teyemmüm'deNiyet: Cumhur "Teyemmüm'de niyet şarttır. Çünkü teyemmüm mânâ ve hikmeti bilinmeyen bir taabbüd (kulluk gereği) dür", demiştir. Yalnız, Züfer şâzz bir görüşte bulunup "Teyemmüm, niyete muhtaç değildir ve teyemmümün sıhhati için niyet şart değildir" demiştir. Bu görüş Evzâi ve Hasan b. Hayy'den de rivayet olunmaktadır, fakat zayıftır. [12] 3. Su Aramak: imam Mâlik ile İmam Şafii'ye göre teyemmümden önce suyu aramak şarttır ve îmam Ebû Hanife'ye göre şart değildir. Bu ihtilâfın sebebi, teyemmüm eden kimse eğer suyu aramadan teyemmüm ederse ona «Su bulamamıştır» denilirmi, denilmez mi, diye ihtilâf etmeleridir. Doğrusu şudur ki: Eğer adam teyemmüm ederken, çevresinde su bulunmadığını kesin olarak biliyorsa -bunu ister aramakla, ister başka şekilde öğrenmiş olsun- o adam su bulamamıştır, yok eğer suyun bulunmadığını kesin olarak bilmiyorsa, ona «Su bulamamıştır» denilemez. Bunun içindir ki, bir yerde birkaç sefer teyemmüm eden kimsenin her seferinde suyu araması şarttır demek, zayıf bir görüştür ve yalnız birinci seferinde araması şarttır demek ise, kuvvetli bir görüştür. [13] [8] n\ kvV*&İû' Tahâret^ M27, no: 336; Dârakulnî, 1/189, no: 3. KA) [9] Nısa4/29 [10] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/169-170. [11] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/171. [12] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/171. [13] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/171 |