๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Bidayetül Müctehid => Konuyu başlatan: ღAşkullahღ üzerinde 19 Şubat 2011, 21:04:27



Konu Başlığı: Tabiî afetler
Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 19 Şubat 2011, 21:04:27
B- Tabiî Afetler:              



Ulema, satılmış olan bir bahçe meyvalannın tabiî afetlerle ziyana uğra­dığı zaman, ziyanın alıcı ile satıcıdan hangisine ait olduğunda ihtilaf etmiş­lerdir

îmam Mâlik ile tabileri «Satıcıya aittir», İmam Ebû Hanife, Süfyan Sevrî, Leys b. Sa'd ve -yeni kavlinde- îmam Şafiî, «Alıcıya aittir» demişler­dir, îmam Mâlik ile tabilerinin delili, Câbir (r.a.)'ın «Peygamber Efendimiz,

'Kim bir bahçesinin meyvalarını sattıktan sonra o meyvalara bir afet isabet edip (yok) ederse, kardeşinden bir şey almasın. Herhangi biriniz neye karşılık, kardeşinin malını alır?' buyurdu» [142] mealindeki hadisidir. Câbir'den gelen bu hadisi Müslim kaydetmiştir.

Câbir'den aynca Peygamber Efendimiz'in, satıldıktan sonra afetlere uğ­rayan meyvalann satış bedelini almamayı emrettiği de rivayet olunmuştur [143]. işte, satılan meyvalann tabiî afetlerle ziyana uğradığı zaman, ziyanın.sa­tıcıya ait olduğunu söyleyenlerin delili, Câbir'in bu iki hadisi ile yapüklan şebeh kıyasıdır. Zira «Meyvalar da, satıcı tarafından alıcıya tam olarak tes­lim edilmesi gereken mallardandır. Nitekim, olgunlaşıp yenilebilecek bir duruma gelinceye kadar sulanması da satıcıya aittir. Şu halde bir afete uğra­yıp yok olduğu zaman, ziyanın da satıcıya ait olması lazım gelir. Nasıl ki di­ğer satılan mallar da, teslim edilmeden zayi olduklan zaman, ziyan satıcıya aittir» demişlerdir. Bunlara göre, meyvalarla diğer mallar arasında fark şu­dur: Henüz olgunlaşmayan meyvalann.satışı -şeriatta bilfiil vâki olduğu için- henüz yokken satılması yasak edilen diğer mallann satışından istisna edilmiş gibidir. Öyle ise alıcının uhdesine girmekte de diğer mallar gibi ol­maması gerekir.

imam Mâlik'in bu görüşüne katılmayıp satılan meyvaîann tabiî afetlerle uğradığı ziyanın alıcıya ait olduğunu söyleyenler ise, meyvalann satışını da diğer mallann satışına kıyas ederek, «Meyvalann teslimi, alıcıyı, gelip almaktan men etmemektir. Satılan malın teslim edildikten sonra uğradığı ziyanın alıcıya ait olduğunda ise, ittifak vardır» temişlerdir. Bunlann naklî de­lili de, Ebû Said el-Hudrî'nin «Bir adamın satın aldığı meyvalan afete uğradi. Adamın borcu da çoktu. Peygamber Efendimiz,

 'Ona yardım ediniz dedi. Bunun üzerine adama yar­dım ettiler. Fakat yaptıkları yardım borçlarını karşılayacak meblağa vara­madı. Peygamber Efendimiz bu kez, meyva sahiplerine, 'Bulduğunuzu alınız. Bunun

dışında size bir şey yoktur' buyurdu» [144] mealindeki hadisidir. Derler ki Pey­gamber Efendimiz onlara, «Meyvalannız afete uğradığı için adamda alaca­ğınız yoktur» dememiştir.

O halde ihtilafın sebebi, hem bu konuya ilişkin hadislerin, hem şe­beh kıyaslarının birbirleri ile çelişmeleridir. Her bir taraf, kendi davası için ihticac ettikleri hadisle çelişen karşı tarafın hadisini te'vil ederek tabiî afetin bir hukukî etkisinin bulunmadığını söyleyenler «Olabilir ki Peygamber Efendimiz olgunlaşmayan meyvalan satmayı yasak etmezden önce afete uğrayan meyvalann satış bedelini almamayı emretmiştir. Zeyd b. Sâbit'in 'Meyvalann sık sık hastalıklara uğrayışı hakkında ashabın şikayetleri ço­ğalınca, 'olgunlaşmadan, meyvalann satılması yasak edildi.'  mealinde­ki meşhur hadisi de bunu göstermektedir» demişlerdir.

Afetlerin hukukî etkisini kabul edenler de, Ebû Said el-Hudrî'nin hadi­sini, «Olabilir ki meyva sahipleri fakir olduklan için, ya da meyvalannın hepsi afete uğramadığı için veyahut koparılma zamanı geldiği halde koparmadıklan için, Peygamber Efendimiz meyva sahiplerine 'Adamda bir hak­kınız yoktur' dememiştir. Şeklinde yorumlamışlardır.

Câbir'in hadisini Süleyman b. Atik yolu ile rivayet eden îmam Şafiî de, Süleyman b. Atik'i zayıf görerek, «Süleyman bu hadisi değişik biçimlerde ri­vayet etmiştir. Fakat eğer hadis sübut bulursa, afetin zaran -ister az, ister çok olsun- satıcıya ait olduğunu söylemek gerekir» derdi.

Ulema arasında, satılan meyvalann susuzluktan zarar gördüğü zaman, zarann satıcıya ait olduğunda ihtilaf yoktur. Afetin hukukî etkisini benimse­miş olanlar da ulemanın bu ittifakı ile ihticac etmişlerdir.

îmam Mâlik'in mezhebinde afetler hakkında konuşmamız:

1- Hangi olaylar afet sayılır?

2- Hangi mallar afetlerden hukuken etkilenir?

3- Malın ne kadarı yok olursa, afet nazara alınır?

4- Afet ne zaman olursa, etkisi kabul olunur? diye dört fasıldan ibaret­tir. [145]



[142] Müslim, Musâkât, 22/3, no:1554; Ebû Dâvud, Buyu' 17/60, no: 3470.

[143] Müslim, Musâkât, 22/3, no: 1554; Şafiî, Müsned, 2/151,152.

[144] Müslim, Musâkât, 22/4, no: 1556; Ebû Dâvud, Buyû\ 17/60, no: 3469.

 

[145] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/242-243.




Konu Başlığı: Ynt: Tabiî afetler
Gönderen: Ceren üzerinde 04 Ocak 2020, 20:21:25
Esselamu aleyküm.rabbim razı olsun bilgilerden kardeşim..


Konu Başlığı: Ynt: Tabiî afetler
Gönderen: Züleyha üzerinde 05 Ocak 2020, 04:07:32
Çok faydalı bir paylaşım olmuş selam ve dua ile...


Konu Başlığı: Ynt: Tabiî afetler
Gönderen: Sevgi. üzerinde 06 Ocak 2020, 05:59:53
Aleyküm selâm. Bu bilgileri bizlerle paylaştığınız için Allah sizlerden razı olsun kardeşim


Konu Başlığı: Ynt: Tabiî afetler
Gönderen: Es-Sabur üzerinde 06 Ocak 2020, 06:23:38
Bir bahçe satıldıktan sonra orayı bir afet vurursa alan kişiden bunun bedelini istemeyebiliriz doğru olanda budur


Konu Başlığı: Ynt: Tabiî afetler
Gönderen: Mehmed. üzerinde 25 Ocak 2020, 13:11:59
Ve aleykümüsselam Rabbim paylaşım için razı olsun