Sayfayı Yazdır - Şehirlinin köylüye simsarlığı

2: Şehirlinin Köylüye Simsarlığı:

Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in şehirlinin köylüye simsarlık edip malını satmayı yasaklayışına gelince: Ulema bu yasağın mânâsında ihtilâf etmişlerdir. Kimisi «Şehirli, köylünün malını satamaz» demiştir, İmam Mâlik'ten «Şehirli, köylüye bir şey satın alabilir mi, alamaz mı?» diye iki kavil rivayet olunmuştur. İmam Mâlik bir kere «Satın alabilir» demiştir ki, Ibn Habib buna katılır. Bir kere de «Alamaz» demiştir. Mâlikîlere göre, «şehirli; şehir denilen nüfusu yoğun olan yerlerde oturan kimselerdir. Kimisi İmam Mâlik'ten, «Köylüler de, çadır hayatını yaşayan göçebelerin malını satamazlar» dediğini de rivayet etmiştir. İmam Şafii ile Evzâî de İmam Mâlik'in görüşüne katılır. İmam Ebû Hanife ile tabileri ise, «Şehirlinin köylüye simsarlık etmesinde ve ona raici bildirmesinde sakınca yoktur» demişlerdir. Evzâî de «Caizdir» demiştir. İmam Mâlik ise, şehirlinin köylüye raici bildirmesini mekruh görmüştür.

Şehirlinin köylüye simsarlık etmesinin caiz olmadığım söyleyenler, «Bu yasaktan maksad, şehirliye ucuz bir hayat ve kolaylık sağlamaktır. Çünkü yiyecek maddeleri, köylü ve çadır hayatını yaşayanlar tarafından üretildiği için köylerde daha ucuz ve sağlanması daha kolaydır. Hatta çoğu kez bedava olarak bile elde edilebilir» demişlerdir. Herhalde bunlar, şehirlinin köylüye hayır ve iyilik istemesini ve ona gerçeği söylemesini mekruh görmüşlerdir. Halbuki bu, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in «Din nasihattir (hayırhahtık, sadakat ve doğruyu söylemektir) » [94] hadisine aykırıdır. Şehirlinin köylüye simsarlık etmesini caiz gören İmam Ebû Hanife bu hadis ile ihti-cac etmiştir. Cumhurun delili de, Müslim ile Ebû Davud'un kaydettikleri, Câbir'in «Peygamber (s.a.s) Efendimiz,

'Hiçbir şehirli, bir köylüye simsarlık ederek malını satmasın. Bırakın Cenâb-ı Allah, insanları birbirlerinden geçindirsin' buyurdu» [95]mealindeki hadisidir.

Fakat hadisin bu son kısmım 'Bırakın Allah insanları birbirlerinden geçindirsin' -tahmin ederim ki- Ebû Dâvûd yalnız kaydetmiştir.

En çok akla gelen şudur ki, bu yasak köylüyü aldanmaktan korumak içindir. Çünkü köylü pazara geldiği zaman -raici bilmediği için- kandırabilir. Meğer hadisin bu son kısmı sabit ola.

Şehirlinin köylüye simsarlık edip malını satmasının caiz olmadığı görüşünde olanlar, bu satışın -vaki olduğu zaman- geçerli olup olmadığında ihtilâf etmişlerdir. İmam Şâfıi «Caiz olmamakla beraber geçerlidir. Çünkü, Peygamber (s.a.s) Efendimiz 'Bırakın, Cenâb-ı Allah insanları birbirlerinden rızıklandırsın buyurmuştur» demiştir. Mâllkiler de kendi aralarında ihtilâf ederek kimisi, «Geçerli olup fesholunmaz» demiş ise de, kimisi «fesho-lunur» demiştir. [96]

[94] Müslim, iman, 1/23, no: 55; Ebû Dâvûd, Edeb, 35/67, no: 4944.

[95] Müslim, Buyu', 21/6, no: 1522; Ebû Dâvûd, Buyu\ 17/47, no: 3442.

[96] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/204-205.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Bidayetül Müctehid => Konuyu başlatan: ღAşkullahღ üzerinde 21 Şubat 2011, 22:18:09