Sayfayı Yazdır - Oruç tutmaması caiz olmayanlar

B . Oruç tutmaması caiz Olmayanlar:

Oruç tutmamak, kendisine caiz olmayan sınıfa gelince: Bunlara dair olan bu bahiste, bu sınıftan olanlardan biri orucunu bozduğu zaman kendisi lâzım gelen hükümleri araştıracağız. Malumdur ki bu adam orucunu ya ci-[ ile ya başka bir şeyle bozar. Başka bir şeyle bozduğu zaman da o şeyin bozduğu ya ihtilaflıdır ya değildir. [74]

1. Orucu Bozduğunda İttifak Bulunan Haller: Oruç Keffareti

Orucunu cima' ile ya da başka bir şeyle bozan kimse bunu, ya yanhşlık-ya bilerek, ya keyfî olarak, ya da icbar edilerek yapar.

Cumhur, 'Ramazan'da bile bile cima' etmekle orucunu bozan kimseye kaza, hem keffaret lâzım gelir' demiştir. Zira Ebû Hüreyre'nin hadisi Ue >ittir ki adamın biri Peygamber (s.a.s) Efendimiz'e gelip: Ya Rasûlallah, lak oldum, diye halinden yakınmış ve Efendimiz (s.a.s):

«Sana ne oldu ki?» diye sorunca, o kimse:

(Şu mübarek) Ramazan'da oruçlu iken karıma yaklaştım diye cevap rmiştir. Bunun üzerine Efendimiz (s.a.s):

«Azad edecek bir köle bulabilir misin?» burmuş ve soran:

Bulamam, deyince Efendimiz (s.a.s):

«Öyle ise ilâ ay arka arkaya oruç tutmaya gücün yeter mi?» diye sormuş ve soran:

Gücüm yetmez. (Hem bu felakete oruç yüzünden uğramadım mı?) de~ ?si üzerine Efendimiz (s.a.s):

«Altmış yoksulu doyurmak yoluda bulamaz mısın?» buyurmuş. Soran:

Hayır, bulamam demiş ve Efendimiz (s.a.s)'in huzurunda durmuştur. \bû Hüreyre'nin rivayetine göre kendileri de ne olacağım beklerken Efendimiz (s.a.s)'e o sırada hurma ile dolu bir zenbil getirilmiş de Efendimiz:

«Hani soran nerededir?» diye sormuş ve soran, Benim, diye (ayağa kalkınca) Efendimiz,

«Al bunu, yoksullara dağıt» buyurmuş. Benden düşkün biryoksula mı vereceğim ya Rasûlallah? Allah'a yemin ederim ki, Medine'nin karataslı iki yanı arasında benim ailemden daha yoksul bir aile yoktur, demiştir. Bunun üzerine Efendimiz (s.a.s) dişleri görününceye kadar gülmüş ve sonra,

«Haydi git de onu ailene yedir» [75] buyurmuştur.

Ulema, *Ramazan orucunu mazeretsiz olarak yemek içmekle bozan kimsenin hükmü de kaza ve keffaretin vücubunda orucunu cima' ile bozan kimsenin hükmü gibi midir, değil midir? Ramazan'da yanlışlıkla cima' eden kimsenin hükmü nedir? İcbar edilmeden cima'yı kabul eden kadına ne lâzım gelir? Lâzım gelen keffaret, vacib-i mürettep (sıralı vacib) midir, vacib-i muhayyer (seçenekli vacib) midir? Keffaret, yoksulları doyurmak olduğu zaman her yoksula ne kadar vermek gerekir? Tekerrür eden cima1 ile keffaret de tekerrür eder mi? Eğer keffaret yoksullara yemek vermek olduğu zaman kişinin gücü buna yetmezse sakıt olur mu, yoksa sonradan şayet zengin olursa yine de ödemesi gerekir mi?' diye bu mes'elenin birkaç konusunda ihtilâf etmişlerdir.

Kimisi şâzz bir görüşte bulunup, «Orucunu cima1 ile bile bile bozan kimseye kazadan başka bir şey lâzım gelmez» demiştir. Bunlar herhalde ya bu hadisi işitmemiş, ya da hadisin emirlerinde kesinlik görmemişlerdir. Zira eğer bu emirler kesin olsaydı, adam 'Köle azatlamaya ve yoksulları doyurmaya gücüm yetmez' dediği zaman -hasta olmadığı için- Peygamber (s.a.s) Efendimiz kendisine 'Öyle ise altmış gün oruç tutacaksın' diyecekti. Çünkü hadisin zahirinden, adamın hasta olmadığı anlaşılmaktadır. Şayet hasta da olsa, eğer emir kesin olsaydı kendisine, 'İyileştiğin zaman oruç tutacaksın diyecekti.

Kimisi de yine şâzz bir görüşte bulunup, *Ona kaza lâzım gelmez, yalnız keffaret lâzım gelir' demiştir. Zira hadiste, 'Orucunu da kaza edeceksin' diye söylenmemiştir. Kur'an-ı Kerim ile emredilen kaza da ancak -yukanda söylediğimiz üzere- kendisi için oruç tutmamak caiz veyahut -ihtilâfa göre-vacib olan kimseler içindir. Mazeretsiz olarak oruç tutmayan veyahut orucunu bozan kimseye kaza lâzım geldiğine dair bir nass yoktur. Şu halde bile bile namazı terk eden kimseye kaza lâzım gelip gelmediğindeki ihtilâf, mazeretsiz olarak oruç tutmayan veyahut orucunu bozan kimse hakkında da bulunmaktadır. Ancak şu var ki buradaki ihtilâf oradaki ihtilâf kadar kuvvetli olmayıp bu her iki görüş de şâzz'dır. Burada meşhur olan ihtilâflar ancak yukanda saydığımız mes'elelerdir. [76]

[74] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/49-50.

[75] Buhârî, Savm, 30/30, no: 1936; Müslim, Siyanı, 13/14, no: 1111.

[76] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/50-51.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Bidayetül Müctehid => Konuyu başlatan: ღAşkullahღ üzerinde 24 Ocak 2011, 17:45:56