Önce yemin edecek taraf

178. Önce Yemin Edecek Taraf

KASÂME ile diyet veyahut kısas lazım geldiği görüşünde olanlar, davacı ile davalılardan, önce hangileri yemin ederler diye ihtilaf etmişlerdir, îmam Şafiî, îmam Ahmed, îmam Dâvûd b. Ali ve başkaları, «Önce davacılar», Küfe ve Basra fukahası ile Medine fukahasının çoğu ise «Önce davalılar yemin ederler» demişlerdir. Önce davacıların yemin ettiğini söyleyenlerin dayanağı, İmam Mâlik'in îbn Ebî Leylâ tarikiyle Sehl b. Ebî Hasme'den ve mürsel olarak da Beşir b. Yesar'dan rivayet ettiği hadislerdir. Diğerlerinin dayanağı da, Buhârî'nin Said b. Übeyd Et-Taî tarikiyle Beşir b. Yesar'dan rivayet ettiği «Ensar'dan Sehl b. Hasme adında bir adam...» hadisidir, ki bu hadiste «Peygamber Efendimiz davacılara,

'Adamın ölünüzü öldürdüğüne dair şahit getireceksiniz' buyurdu. Onlar, 'Delilimiz yok' dediler.

O halde onlar size yemin ederler' buyurdu

- 'Biz Yahudilerin yeminine inanmayız' dediler. Peygamber Efendimiz de adamın kanını heder etmek istemeyip Beytülmal'dan varislerine yüz deve verdi» diye geçmektedir [8].

(Kadı -îbn Rüşd- diyor ki) Bu hadis, KASÂME ile davanın düşmesinden başka bir şey lazım gelmediğinde nastır.

Bunlar ayrıca, Ebû Davud'un Ebû Seleme b. Abdurrahman ile Süleyman b. Yesar tarikiyle yaşlı bir Ensarîden «Peygamber Efendimiz yahudilere,

'Sizden elli kişi elli kez yemin ederler mi?' diye sordu. Yahudiler yemin

etmekten çekindiler. Peygamber Efendimiz bu kez Ensara:

'Siz yemin ediniz' buyurdu. Ensar _da,

-'Ya Rasûlallah, görmediğimiz bir şeye nasıl yemin ederiz?' dediler Bunun üzerine Peygamber Efendimiz yahudilerin diyet vermelerine hükmetti. Çünkü ölü, onların arasında bulunmuştu» mealinde rivayet ettiei hadise de dayanmışlardır ki, bu hadisin senedi sahihtir. Çünkü güvenilir kimseler Zührî'den, Zührî de Ebû Seleme'den bu hadisi rivayet etmişlerdir Küfe fukahası böyle bir olayı Hz. Ömer'den de rivayet etmişlerdir. Bunlar îmam Mâlik'in aleyhinde, îbn Şihab ez-Zührî tarikiyle Süleyman b. Yesar ve Irak b. Mâlik'ten «Beni Saad kabilesinden biri atını koştururken Cüheyne kabilesinden bir adamın parmağını çiğnemiş ve Cüheyne'li adam, fazla kan kaybederek Ölmüştü. Varisleri Beni Saad kabilesinden kanını taleb ettiler. Hz. Ömer onlara 'Adamın, yaradan dolayı ölmediğine, elli kez yemin eder misiniz' diye yemin teklif etti. Onlar yeminden çekindiler. Hz. Ömer bu kez davacılara 'Siz yemin ediniz[9] dedi. Fakat onlar da yeminden çekindiler. Bunun üzerine Hz. Ömer diyetin yarısı ile hükmetti» mealinde rivayet ettikleri esere de dayanmış ve «Bizim bu hadislerimiz önce davacıların yemin ettiğim bildiren hadislerden daha kuvvetlidir. Zira yeminin, davacının hakkı olduğuna dair kaide bizim hadislerimize şahitlik etmektedir. Ebû Ömer b. Abdil-ber «Bu hususta birbirleriyle çelişen hadisler meşhurdur» der. [10]

[8] Buhâri, Diyât, 87/22, no: 6898.

[9] Ebû Dâvûd, Diyât, 33/9, no: 4526.

[10] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 4/281-282.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın