Namazın yeniden kılınmasını gerektiren haller

24. Namazın Yeniden Kılınmasını Gerektiren Haller

Bu bölümde namazın fiilleri arasında EDA denilmeyen fiillerden bahsedilmektedir ki bunlar da; îade, kaza ve cebir olmak üzere üç kısımdır. Şu halde bu bölüm üç babtan ibaret olup birinci bab iadeye (yeni baştan kılmaya), ikinci bab kazaya (namazı vakit dışında kılmaya), üçüncü bab cebr'e (namazda hasıl olan fazlalık veya eksiklikleri sehiv secdesi ile giderip doldurmaya) dairdir. [403]

1. Namazı Bozan Haller

Bu babta namazın yeni baştan kılınmasını (iade) gerektiren şeylerden bahs olunacaktır ki bunlar, namazı bozan şeylerdir. Ulema bilerek veya unutarak abdestsiz namaz kılanın namazını yeni baştan kılması gerektiğinde müttefiktirler. Bunun gibi bilerek veya bilmeyerek, kıbleye karşı durmadan namaz kılanın da, namazını yeni baştan kılması gerektiğinde ittifak etmişlerdir.

Kısacası; namazın sıhhat şartlarından birini yerine getirmeyen kimsenin, namazını yeni baştan kılması lâzımdır. Ancak bu hususta bir ihtilâfları varsa, o da, bu şartlarda ihtilâf ettikleri içindir. Bu bab ile ilgili olup namazın daha önce söylenen şartlan dışında kalan bir takım mes'eleler bulunmaktadır ki ulemâ bu mes'elelerde ihtilâf etmişlerdir. [404]

A - Namazda Abdestin Bozulması :

Ulema, namazda olan kimsenin abdesti bozulursa hemen namazını kesmesi gerektiğinde müttefiktirler. Fakat abdestli olarak namazdan kaç rek'at kılmişsa onları yenilemesi, yani bunları saymayıp namazını yeni baştan kılması gerekir mi, gerekmez mi diye ihtilâf etmişlerdir.

Cumhur «Namazın kesilmesini gerektiren şey, -burun kanaması dışında- ister abdestin bozuluşu, ister başka şey olsun kesilen namazın yeni baştan kılınmasını gerektirmektedir» demiştir, tmam Şafii burun kanamasını da istisna etmemiştir. Küfe uleması ise «Abdest ne ile bozulursa bozulsun, namazın abdestle kılınan kısmı sahihtir, geri kalanı ona eklenir» demişlerdir.

Bu ihtilâfın sebebi, bu mevzuda Peygamber (s.a.s) Efendimiz'den herhangi bir rivayetin gelmeyişidir .[405]Ancak sabit olmuştur ki İbn Ömer, namazda burnundan kan geldiği halde abdest almamış ve namazına devam etmiştir.

Ulemadan, sahabi olan Ibn Ömer'in bu davranışını -çünkü böyle birşeyi kıyas yolu ile yapmış olmasına ihtimal verilemez diyerek- mevkuf hadis niteliğinde görenler, bunu caiz görmüşlerdir. Ulemadan, burun kanaması ile abdest bozulmadığı görüşünde olanlar, yalnız burun kanaması hafinde namaza devam etmenin cevazını benimsemişlerdir.

Burun kanaması ile abdest bozulduğu görüşünde olanlar ise, abdesti bozan diğer şeyleri de burun kanamasına kıyas ederek «Namaz içinde -ne olursa olsun- abdesti bozulanın abdestli olarak kıldığı namaz parçası sahih olup geri kalanı ona eklemek caizdir» demişlerdir.

Peygamber (s.a.s) Efendimiz'den geldiği kesinlikle bilinmedikçe ashabın bu kabil davranışlarına dayanmanın vacib olmadığını söyleyenler de, ne abdest bozulması, ne de burun kanaması halinde eklemeyi caiz görmüşlerdir. Zira namaz içinde yönünü kıbleden çevirenin ve çok sayılacak derecede hareketler yapanın namazının bozulduğunda icma' vardır. [406]

[403] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/357-358.

[404] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/358-359.

[405] Bu konuda şu rivayet vardır: îbn Mâce, tkâmetü's-Salât, 5/137, no: 1221.

[406] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/359.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın