Konu Başlığı: Müflisin malının satılabildiği borçlar Gönderen: ღAşkullahღ üzerinde 22 Ocak 2011, 21:14:21 3. Müflisin Malının Satılabildiği Borçlar: Müflisin mallan hangi borçları için satılır, hangi borçlan için satılmaz konusuna gelince [12] İmam Mâlik'in mezhebine göre borçlar evvela -bedel karşılığında yapılan borçlarla, karşılıksız olarak yapılan borçlar olmak üzere- iki çeşittir. Bedel karşılığında yapılan borçlar da -karşılığı teslim alınan ve alınamayan borçlar olmak üzere- keza iki çeşittir. Karşılığı teslim alınan borçlar için müflisin mallannın satıldığında -bu borçlar ister mal, işer cinayetlerin diyeti olsun- ihtilaf yoktur. Karşılığı teslim alınmayan borçlara gelince; bunlar da beş çeşide ayrılmaktadırlar: 1- Gelecek süre için kadınlann nafakası gibi, karşılığının teslim edilmesi hiçbir suretle mümkün olmayan borçlar. 2- Herhangi bir kimsenin peşin kira ile bir evi kiraladıktan sonra evde hiç veyahut pazarlık ettiği sürenin hepsini oturmamış ve henüz kirayı vermemişken iflas etmesi misalinde olduğu gibi, bizzat karşılığının teslimi mümkün değilse de karşılığını alma yerinin teslimi mümkün olan borçlar. 3- Peşin para ile veresiye mal satın alan kimsenin henüz satış bedelini vermemişken iflas etmesi misalinde olduğu gibi, karşılığının teslimi hem mümkün ve hem de gerekli olan borçlar. 4- Herhangi bir şeyi satın alan kimsenin henüz o şeyi teslim almamışken iflas etmesi misalinde olduğu gibi, karşılığının teslimi mümkün olup fakat gerekli olmayan borçlar. 5- Peşin para ile vadeli eşya satin alan kimsenin henüz satış bedelini teslim etmemiş ve eşyanın vadesi de gelmemişken iflas etmesi misalinde olduğu gibi, karşılığının teslimi geciktirilen borçlar. Kocası -kendisi ile temas etmeden- iflas eden kadının mehrinden başka, karşılığının teslimi hiçbir suretle mümkün olmayan borçlar için, müflisin mallan satılmaz. Kirayı ödemeden iflas eden kiracının misalinde olduğu gibi, bizzat karsiliğinin teslimi mümkün olmayıp, fakat karşılığım alma yerinin teslimi mümkün olan borçlar için ise, kimisi «Ev sahibi, isterse evini alacaklılara teslim eder ve kirasının tamamını tahsil etmek için onlarla birlikte taksime girebilir» demiştir. Kimisi de «Evini geri alır ve kiracının, evinde oturduğu müddet için ancak, kira ister de alacaklılarla birlikte sadece bu kira için taksime girer. Şayet kiracı, evinde hiç oturmamış ise, o zaman evini geri almaktan başka bir şey yapamaz» demiştir. Karşılığının teslimi hem mümkün ve hem de gerekli olan borçlara gelince: Kimisi «Alacaklı karşılığını verdikten sonra diğer alacaklılarla birlikte taksime girer», kimisi de «Alacaklı onda öncelik sahibidir» demiştir. Karşılığının teslimi mümkün olup, fakat gerekli olmayan borçlar için ise, alacaklı isterse karşılığını verir de, diğer alacaklılarla birlikte taksime girer, isterse akdi bozar. Peşin para ile vadeli eşya satın alan kimsenin henüz satış bedelini vermemiş ve eşyanın vadesi de gelmemişken iflas etmesi haline gelince: Eğer mal sahibi vadesinden önce malı teslime ve satış bedelini diğer alacaklılarla birlikte taksime razı olursa -diğer alacaklılann da razı olmaları şartı ile- caizdir. Şayet alacaklılardan biri razı olmazsa, diğer alacaklılar satış bedelinden ona düşen hisseyi kendi aralannda paylaşırlar. Karşılıksız olarak yapılan borçlara gelince: Bunlar da iki çeşit olup bir çeşidi -ana babanın ve küçük çocuklann nafakası gibi- kişiye şeriatın yüklediği borçlardır. Bir çeşidi de -hibe ve sadakalar gibi- kendisinin kendi üzerine aldığı borçlardır. Kendisinin üzerine aldığı borçlar için mallan taksim olunmaz. Şeriatın yüklediği borçlar hakkında ise, iki kavil vardır. Bir kavle' göre, borçlunun mallan bu tür borçlan için taksim olunmaz, ki İbnu'l-Kasım bu görüştedir. Bir kavle göre de, eğer hakimin kararı ile olursa taksim olunur. Bu da Eşheb'in görüşüdür.[13] [12] Hanefi mezhebine göre, her türlü kul hakkı sayılan borçtur. [13] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 4/28-29. |