Malın cinsinin satış akdi sırasında bulunması:

2. Malın Cinsinin Satış Akdi Sırasında Bulunması:

Satılan malın cinsinden, satış akdi anında bulunmasına gelince: İmam Mâlik, İmam Şâfıî, İmam Ahmed, İshak ve Ebû Sevr, «Bu şart değildir. Selem satışı, selemle satılan şeyin çıkma mevsimi dışında da yapılabilir» demişlerdir. İmam Ebû Hanife ile tabileri, Süfyan Sevri ve Evzâî ise, «Selem satışı, selemle satılan şeyin çıkma mevsimi dışında yapılamaz» demişlerdir.

Mevsimi şart koşmayanların delili, yukarıda geçen îbn Abbas'ın «Halk

iki, üç yıl vadeli hurma alır, satarlardı...» mealindeki hadisidir. Zira bu hadiste Peygamber Efendimiz'in onlan bundan menettiği bildirilmemiştir.

Hanefilerin delili de, İbn Ömer'den Peygamber Efendimiz'in buyurduğu rivayet olunan,

«Hurmalarda, olgunluk görülmeden selem yapmayınız» [16] hadisidir. Hanefıler herhalde selem satışında, satılan malın cinsi satış anında bulunmadığı zaman daha çok garar görüyorlar. Hanefılere göre herhalde bu da, henüz var olmayan bir şeyin satışı gibidir. Halbuki bu, fızzimme bir satıştır. Henüz var olmayan şeyin satışı ise, muayyen bir şeyin satışıdır. İşte selem satışı ile henüz var olmayan şeylerin satışı arasındaki fark, budur. [17]

3. Malın Teslim Yerinin Belirtilmesi:

Üçüncü şan, malın nerede teslim edileceğinin belirtümesidir. İmam

Ebû Hanife, teslim yerini de teslim zamanına kıyas ederek, «Nasıl teslim zamanını belirtmek şart ise, teslim yerini de belirtmek şarttır» demiştir. Diğerleri ise, ,bunu şart görmemişlerdir. Kadı Ebû Muhammed, «Teslim yerini belirtmenin şart koşulması daha evladır», Îbnu'l-Mevvaz da «Teslim yerini belirtmeye ihtiyaç yoktur» demiştir. [18]

4. Satış Bedelinin Belirli Olması:

Dördüncü şart, satış bedelinin götürü olmayıp, ya ölçü, ya tartı, ya sayı ile belli olmasıdır, imam Ebû Hanife bunu şart koşmuş ise de, ne iki arkadaşı olan imam Ebû Yûsuf ile İmam Muhammed, ne de imam Şafiî şart görmemişlerdir. Derler ki: Bu hususta imam Mâlik'ten herhangi bir açıklama işitil-rnemiştir. Ancak şu var ki, İmam Mâlik'e göre -yukarıda da geçtiği üzere- ga-ran büyük olmayan götürü satışlar caizdir.

Şunu da bilmek gerekir ki, selem satışında miktar tayini, Ölçülebilen şeylerde ölçü ile, tarülabilen şeylerde tartı ile ve sayılabilen şeylerde de sayı ile olur. Bunlardan hiçbiri mümkün olmayan şeylerde de, eğer o şeyler çeşitlere ayrılıyorlarsa, şeyin çeşidi ile birlikte onda aranan vasıfları, çeşitlere ay-nlmıyorsa yalnız onda aranan vasıflan belirtmek gerekir. Şu da bilinmelidir ki, selem satışı muayyen şeylerde olamaz, selem daima fizzimme (peşin değil) dir. [19]

[16] Ebû Dâvûd, Buyû\ 17/58, no: 3467; Tayâlisî, s. 262, no: 1940.

[17] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/273.

[18] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/273-274.

[19] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/274.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın