Kölelerin zekât mükellefliği

3 . Kölelerin Zekât Mükellefliği

Köleler hakkında da fukaha üç kısma ayrılmışlardır. Kimisi «Kölelerin malına asla zekât düşmez» demiştir ki bu görüş, ashabtan İbn Ömer ile Ca-bir'in ve fukahadan da îmam Mâlik, îmam Ahmed ve Ebû Ubeyd'indir.

Kimisi «Kölenin malına zekât düşer, fakat efendisine vacibtir» demiştir. Bu da -İbnü'l-Münzir'in rivayetine göre- îmam Şafii, Süfyan Sevrî, İmam Ebû Hanife ve tabileri tarafından söylenmiştir.

Kimisi de «Zekât bizzat köleye düşer» demiştir. Bu da ashabtan îbn Ömer'den rivayet olunmuştur. Tabiilerden Ata ve fukahadan da Ebû Sevr ile zahirîlerin hepsi veyahut bir kısmı bu görüştedir.

Bu ihtilâfın sebebi,köle tam bir mülkiyete sahipmidir, değil midir, diye ihtilâf etmeleridir. «Tam mülkiyete sahip değildir ve hiçbir mal sahipsiz olmadığı için bu malın esas sahibi kölenin efendisidir» diyenler, 'Zekât kölenin efendisine düşer', demişlerdir.

Kölenin malında köle tasarruf ettiği için, ne efendisi tam mülkiyete sahiptir ve efendisi istediği zaman elinden çıkarabildiği için ne de kendisi tam mülkiyete sahiptir diyenler, «Kölenin malına asla zekât düşmez» demişlerdir..

Bir malın -köle olsun hür olsun- herhangi bir kimsenin elinde bulunması o mala zekât düşmesini gerektirmektedir. Zira kölenin o malda tasarruf yetkisi bir hürün kendi malında tasarruf yetkisi kadardır diyenler Özellikle, ârnm olan hitapların hür ve kölelerin ikisine de şamil olduğunu ve zekâtın -bir ibâdet olduğu için- her mükellefe lâzım geldiğini söyleyenler- ise, «Zekât köleye düşer» demişlerdir.

Kölenin malına zekât düşmez diyenlerin cumhuru, «Mükâteb denilen, efendisi ile anlaşmalı köleye de -taksitlerini ödeyip tamamen hürriyetine kavuşmadıkça- zekât düşmez» demişlerdir. Yalnız Ebû Sevr, buna zekât düştüğünü söylemiştir. [5]

[5] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/86.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın