> Forum > ๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ > İslam Fıkhı Eseleri > Bidayetül Müctehid > Mükâteb köleler
Sayfa: [1]   Aşağı git
  Yazdır  
Gönderen Konu: Mükâteb köleler  (Okunma Sayısı 1001 defa)
02 Şubat 2011, 17:20:12
ღAşkullahღ
Muhabbetullah
Admin
*
Çevrimdışı Çevrimdışı

Cinsiyet: Bay
Mesaj Sayısı: 25.839


Site
« : 02 Şubat 2011, 17:20:12 »



C- Mükâteb Köleler:
                                 
       

Kendisi ile kitabet akdi yapılabilen kölelere gelince: Bu konu ile ilgili olarak birkaç mesele vardır:

1- Ergenlik çağına yaklaşmış bulunan köle ile kitabet akdini yapmak ca­iz midir?

2- Bir akid ile birden çok kölelerle kitabet yapmak caiz midir?

3- Kendisi ile başkası arasında müşterek olan köle ile -ortağının izni ol­maksızın- kitabet akdini yapabilir mi?

4- Çalışıp para kazanmaya gücü yetmeyen köle ile kitabet akdi caiz mi­dir?                                                                                           

5- Henüz kölelikten tamamen kurtulamayan kimse kitabet akdini yapa­bilir mi?


1- Ergenlik çağına yaklaşmış bulunan köle eğer çalışabiliyorsa -imam Ebû Hanife'ye göre- kendisi ile kitabet akdi yapılabilir. îmam Şafiî ise, er­genlik çağma ermeyen köle ile kitabet akdini caiz görmemiştir. İmam Mâlik'ten ise, her iki görüş de rivayet olunmuştur. Ergenlik çağma ermeyi şart koşanlar, kitabet akdini de diğer akidlere kıyas etmişlerdir. Ergenlik ça­ğma ermeyi şart görmeyenler ise, «Yabancılar arasında yapılması caiz olma­yan akidler, köle ile efendisi arasında caizdir. Ayrıca kitabet akdi için kendi­si ile kitabet akdi yapılan kölenin çalışabilmesi kâfidir. Çalışma yeteneği ise, ergenlik çağına yaklaşan kölede de vardır» demişlerdir.

2- Birden çok kölelerle bir akidte kitabet yapmaya gelince: Cumhur her ne kadar bunun cevazı görüşünde ise de, kimisi «Caiz değildir» demiştir, ki İmam Şafiî'den gelen iki rivayetten biri bu yoldadır. Caiz görenler de, «Kölelerden herbiri diğerlerinin de kefili olup borcun tamamı ödenmedikçe hiçbiri azatlanmış olmaz mı, yoksa, kim kendine düşen miktarı öderse -diğerleri kendi borçlarını ödemeseler bile- kendisi azat olur mu diye ihtilaf ederek üç çgşit görüşte bulunmuşlardır. Kimisi, «Kişi, birden çok kuleleriyle bir akidte kitabet yaptığı zaman -şart koşsun, koşmasın- köleler birbirlerine kefil olur­lar. Yani içlerinden kimisi kendi hissesine düşen miktarın hepsini ödese bile, diğerleri de borçlarını tamamen ödemedikçe hiçbiri azatlanmış olmaz» de­miştir, îmam Mâlik ile Süfyan Sevrî bu görüştedirler. Kimisi «Ancak efendi­nin şart koşması ile birbirlerinin kefili olurlar. Akid mutlak olduğu zaman, herkes kendi hissesine düşen miktan ödeyince azatlanır» demiştir. İmam Ebû Hanife ile tabileri bu görüştedirler. İmam Şafiî de «Birbirlerine kefil ol­maları şart koşulsa bile, koşulan şart boştur. Herkes kendi hissesine düşen miktan ödeyince azatlanmış olur» demiştir.

Bir akidte birden çok kölelerle kitabet yapmanın caiz olmadığını söyle­yenler, «Çünkü bunda garar vardır. Zira her birine ne kadar borç düşeceği malum değildir» demiştir. Caiz görenler de «Az olan garara kitabet akdinde göz yumulur. Çünkü kitabet akdi, köle ile efendisi arasındadır. Köle ise, malı ile birlikte efendisinindir» demişlerdir. îmam Mâlik de, «Birden çok köleler­le bir akidte kitabet yapıldığı zaman, hepsi bir şahsın hükmüne geçmiş olur­lar» demiştir. Şâfiiler de «Çünkü kölelerin birbirlerine kefil olmalan arasın­da fark yoktur. Yabancının ise, kendisiyle kitabet akdi yapılan köleye kefil olması ittifak ile caiz değildir. Çünkü köle borcunu ödeyemediği zaman, ke­fil kendisinden tahsil etmek için bir şey bulamaz» demiştir. İmam Şafiî'nin yabancının köleye kefil olmasının caiz olmadığına gösterdiği sebep, kölele­rin birbirlerine kefil olmalarında pek açık değildir. Bunda açık olan sebep şu­dur ki: Eğer kölelerin birbirlerine kefil olmalan şart koşulsa, borcunu ödeye­bilecek köle, borcunu ödeyemeyecek kölenin yüzünden kölelikte kalmış olacaktır. Bu da kitabet akdine has bir garardır. İmam Ebû Hanife ise, kölele­rin birbirlerine kefil olmalarını, yabancılann sair haklarda birbirlerine kefil olmalanna kıyas ederek, «Ancak şart koşmakla birbirlerine kefil olurlar. Şart koşulmadığı zaman herkes kendine düşen hisseyi ödemekle mükellef­tir» demiştir. Bununla beraber İmam Ebû Hanife kitabette yabancıların köle­lere kefil olmalarını caiz görmemiştir.

3- Kişinin kendisi ile bir başkası arasında müşterek bulunan köle ile ki­tabet akdini yapmasına gelince: Kimisi «Ortağından izin almadan, müşterek olan kölesi ile kitabet akdini yapamaz. Yaptığı takdirde fasittir ve eğer köle­den kitabet bedelini almış ise, kendisi ile ortağı, aldığı bedelde -herkes kendi hissesi oranında- ortaktırlar» demiştir. Kimisi de «Köle ile, yalnız kendi his­sesi üzerinde kitabet akdini yapabilir», kimisi de «Ortağının izni ile yapabi­lir. Ortağının izni olmadan yapamaz» demiştir. Birinci görüş îmam Mâlik'in, ikinci görüş İbn Ebî Leylâ ile İmam Ahmed'in, üçüncü görüş de îmam Ebû Hanife'nin ve -kendisinden gelen bir rivayete göre- İmam Şafiî'nindir. Diğer rivayete göre ise, îmanı Şafiî de îmam Mâlik gibi söylemiştir.

îmam Mâlik «Çünkü eğer caiz olursa, kölenin tamamının, kendisi hesa­bından azatlanmasına yol açmış olur. Bu ise, ancak kölenin bir kısmının azatlanması halinde caizdir» demiştir, ikinci görüş sahipleri de, «Eğer zen­gin olursa, ortağının hissesi de onun hesabından azatlanmış olur» demişler­dir. Buna göre İmam Mâlik'in delili, hasmının kabul etmediği bir kaideye da­yanır. Fakat hasmın bir kaideyi kabul etmeyişi, o kaideye dayanmanın sıhha-tına mani değildir. Ortağın iznini şart koşan üçüncü grubun görüşü ise zayıf­tır. İmam Ebû Hanife'ye göre, onağından izin alarak köle ile kitabet akdini yapan kimse, köleden kitabet bedelini aldıkça, ortağına hissesi oranında ve­rir ve ortağına verdiğini -köle ile üzerinde anlaştığı bedelin tamamını tahsil edinceye kadar- köleden ister. Halbuki bu usûle uymamaktadır.

4- Çalışmaya gücü yetmeyen köle ile kitabet akdini yapmaya gelince: Cenâb-ı Hak, "Eğer onlarda hayır görüyorsanız onlarla kitabet akdini yapınız" [7] buyurduğu için -benim bildiğime göre- çalışmaya gücü yetme­yen köle ile kitabet akdini yapmanın caiz olmadığında ihtilaf yoktur. Ancak âyet-i kerimede, kendileri ile kitabet akdinin yapılması emrolunan kölelerde bulunması şart koşulan «Hayrın» ne demek olduğunda ihtilaf etmişlerdir îmam Şafiî «Çalışma gücüne sahip ve güvenilir bir kimse olmaktır», kimisi «Zengin ve güvenilir bir kimse olmaktır», başkaları da «İyi ahlak sahibi ve dindar olmaktır» demişlerdir. Fukahadan kimisi de, dilencilik yapacağı en­dişesiyle sanat sahibi olmayan köle ile kitabet akdi yapmanın uygun olmadı­ğım söylemiştir. Kimisi de, Berire ismindeki cariyenin kitabet bedelini dilenerek kazanmak üzere efendisi ile kitabet akdini yaptığına dair hadise [8] da­yanarak, sanatı bulunmayan cariye ile kitabet akdi yapmanın caiz olduğunu söylemiş ise de, İmam Mâlik, kötü yola başvurması endişesi ile, sanat sahibi olmayan cariye ile kitabet akdini yapmayı mekruh görmüştür.

İmam Mâlik, MÜDEBBERE, yani efendisi tarafından kendisine «Ben öldükten sonra sen hürsün» denilen cariye île, kölelikten tamamen kurtula­mayan kölelerle kitabet akdini yapmayı caiz görmüştür. Ancak ÜMMÜ'L-VELED, yani efendisinden çocuk doğurmuş olan cariye bu hükümden müs­tesnadır. Çünkü îmam Mâlik'e göre, bu cariyenin efendisi, ona iş yaptıra­maz.

5- Hacir altında ve hasta olmayan kimsenin, tam ve sıhhatli bir mülki­yetle sahip olduğu kölesini azad edebildiğinde müttefik olan fukaha, kendisi ile kitabet akdi yapılan kölenin de, kendi kölesi ile kitabet akdi yapıp-yapa-madığında ihtilaf etmişlerdir. Bu mesele, kendisi ile kitabet akdi yapılan kö­lenin yapabildiği ve yapamadığı işler bahsinde gelecektir.

İmam Mâlik, kendisine alış-veriş izni verilen kölenin, satın aldığı köle­lerle kitabet akdi yapamadığını benimser. Çünkü kitabet akdini yapmak, kö­le azadlamak demektir. Köle ise, mülk sahibi olmadığı için köle azatlaya-maz. Bunun gibi, malı borçlarını karşılayamayan kimse de kitabet akdini ya­pamaz. Meğer alacaklılan kendisine izin vermiş olsunlar ve kitabet bedeli de, köle satıldığı takdirde satış bedelinden az olmasın.

Hasta olan kimsenin kitabetine gelince; îmam Mâlik'e göre, eğer hasta iyileşirse hastalığında yapmış olduğu ki­tabet akdi sahihtir. Eğer ölürse -kölesini azatladığ zamanda olduğu gibi-terekenin üçtebirinden çıkar. Kimisi de «Eğer hasta, köleye ikramda buluna­rak ondan kıymetinden az bir bedel almış ise, hüküm böyledir. Fakat böyle olmadığı takdirde, köle borcunu ödemek için çalışır ve eğer hasta daha ölme-misken borcunu öderse azatlanmış olur» demiştir.

İşte kitabet akdi, kitabet akdini yapan kimse ve kendisi ile kitabet akdi yapılan köleye ilişkin olan mes'elelerin meşhurları bunlardır. [9]


 
[7] Nûr, 24/33.

[8]  Buhârî, Mükâteb, 50/20, no: 1504.

 

[9] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 4/186-188.


[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın
Bu Sayfayi Paylas
Facebook'a Ekle
Kayıtlı

Müslüman
Anahtar Kelime
*****
Offline Pasif

Mesajlar: 132.042


View Profile
Re: Mükâteb köleler
« Posted on: 29 Mart 2024, 11:27:48 »

 
      uyari
Allah-ın (c.c) Selamı Rahmeti ve Ruhu Revani Nuru Muhammed (a.s.v) Efendimizin şefaati Siz Din Kardeşlerimizin Üzerine Olsun.İlimdünyamıza hoşgeldiniz. Ben din kardeşiniz olarak ilim & bilim sitemizden sınırsız bir şekilde yararlanebilmeniz için sitemize üye olmanızı ve bu 3 günlük dünyada ilimdaş kardeşlerinize sitemize üye olarak destek olmanızı tavsiye ederim. Neden sizde bu ilim feyzinden nasibinizi almayasınız ki ? Haydi din kardeşim sende üye ol !.

giris  kayit
Anahtar Kelimeler: Mükâteb köleler rüya tabiri,Mükâteb köleler mekke canlı, Mükâteb köleler kabe canlı yayın, Mükâteb köleler Üç boyutlu kuran oku Mükâteb köleler kuran ı kerim, Mükâteb köleler peygamber kıssaları,Mükâteb köleler ilitam ders soruları, Mükâteb kölelerönlisans arapça,
Logged
Sayfa: [1]   Yukarı git
  Yazdır  
 
Gitmek istediğiniz yer:  

TinyPortal v1.0 beta 4 © Bloc
|harita|Site Map|Sitemap|Arşiv|Wap|Wap2|Wap Forum|urllist.txt|XML|urllist.php|Rss|GoogleTagged|
|Sitemap1|Sitema2|Sitemap3|Sitema4|Sitema5|urllist|
Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
islami Theme By Tema Alıntı değildir Renkli Theme tabanı kullanılmıştır burak kardeşime teşekkürler... &
Enes