Baba ile oğul arasındaki öldürmeler

E- Baba ile Oğul Arasındaki Öldürmeler:

Ulemanın, baba ile oğul hakkındaki ihtilafları da bu bâbtandır. imam Mâlik «Baba, oğluna karşılık olarak öldürülemez. Meğer onu yere yatırıp kesmiş ise, o zaman öldürülür. Fakat eğer onu kılıç veyahut sopa ile öldürmüş ise, Öldürülmez» demiştir. îmam Mâlik 'e göre dede de baba gibidir. İmam Ebû Hanife, imam Şafiî ve Süfyan Sevrî ise, «Ne şekilde onu Öldürürse öldürsün, ne baba oğluna karşılık ve ne de dede torununa karşılık olarak öldürülür» demişlerdir, ki cumhur bu görüştedir. Dayanakları da, îbn Ab-bas'ın Peygamber Efendimiz'den, buyurduğunu rivayet ettiği «Camilerde cezalar uygulanmaz ve çocuğa karşılık olarak baba kısas olunmaz» [20] hadisidir, imam Mâlik ise genel maslahata bakmıştır. Bu ihtilaflarının sebebi, Yahya b. Said tarikiyle Amr b. Şuayb'tan rivayet ettikleri, «Beni Müdlis kabilesinden Kaîâde adında bir adam, oğluna kılıç atarak bacağını yaralamış ve oğlu fazla kan kaybederek Ölmüştü. Süraka b, Ca'şem de gelip Hz. Ömer'i durumdan haberdar etti. Hz, Ömer ona 'Ben gelinceye kadar, sen yüzyirmi tane deveyi «Kadid» kuyusu başında hazırla' dedi ve oraya gittiğinde otuz tane iki yıllık, otuz tane üç yıllık, kırk tane de dört yıllık deve ayırarak 'Ölenin kardeşi nerede?' diye sordu. Ölenin kardeşi 'Ben buradayım dedi. Hz. Ömer ona 'Al, bunlar senindir. Çünkü Peygamber Efendimiz,

'Öldürene bir şey yoktur' buyurmuştur' dedi» [21]mealindeki hadistir. Çünkü imam Mâlik bu hadisi, tamamen kasıtlı olmayan öldürmeye hamlederek baba ile oğul arasında vuku bulan öldürmelerin Şibh-i Amd olduğunu bu hadisten çıkarmıştır. Cumhur ise, bu hadisi zahir olan mânâsını hamlederek bu öldürmenin tamamen kasıtlı bir öldürme olduğunu söylemiştir. Çünkü bir kimsenin bir başkasına kılıç atmak suretiyle onu Öldürmesinin, kasıtlı olduğunda icma vardır. İmam Mâlik; ise babanın, oğluna olan sevgisine ve onu öldürmek şöyle dursun -terbiye için olmazsa- ona fiske dahi vurmak istemediğine bakarak bu tür öldürmelerin -eğer kasten iş, ntjiğini gösteren bir delil bulunmazsa- kasıtlı olmayıp Şibh-i Amd olduğunu söylemiştir. Fakat eğer kasten işlendiğini gösteren bir belirti bulunursa, o aman îmam Mâlik de, görünüşe bakarak kasıtlı öldürme olduğunu söylemiştir. Zira kişinin niyetini ancak Allah bilir. Biz ise, ancak görünüşe göre hükmederiz. Demek oluyor ki imam Mâlik, yabancıdan ettiği şüpheyi, baba Ue oğul arasında kuvvetli sevgiye bakarak babadan etmemiştir. Cumhur ise, "Babaya, oğlunu kasten öldürmediği için değil, ona karşı babalık hakkına sahip olduğu için kısas lazım gelmez» demiştir. Zahirîler uslüne göre ise, öldürene -kim olursa olsun- kısas lazım gelmesi gerekir, işte «Kısas ne zaman lazım gelir?» konusu ile ilgili olan konuşmamızın hepsi budur. [22]

[20] Tirmizî, Diyât, 14/9, no: 1401.

[21] Mâlik, Ukût, 43/17, no: 10.

[22] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 4/232-233.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın