Kiracının ihmâli yüzünden doğan sorumluluk

1. Kiracının İhmâli Yüzünden Doğan Sorumluluk:

Kiracının ihmali yüzünden olan ziyandan, kiracının sorumlu olduğunda ihtilaf yoktur. İhtilaf ancak, kiracının sorumluluğunu gerektiren ihmalin çeşidi ile miktarında vardır.

Ulemanın, bir hayvanı belli bir yere kadar binmek üzere kiralayıp da, hayvanı daha ötede olan bir yere götüren kimse hakkındaki ihtilafları bu bâbtandır.

îmam Şafiî ile îmam Ahmed, «Adama, pazarlık ettiği mesafenin kirasından başka, fazladan bindiği mesafenin ecr-i misli de lazım gelir» demişlerdir. İmam Mâlik de, «Hayvanın sahibi, adamın fazladan bindiği mesafenin ecr-i misli ile hayvanının kıymetinden hangisini isterse onu alır». İmam Ebû Hanife de «Adama, fazladan bindiği mesafe için kira lazım gelmez» demişlerdir. Fakat eğer pazarlık dışı yapılan bu yolculuk esnasında hayvan ölür veyahut sakatlanırsa, kıymetinin kiracıya lazım geldiğinde ihtilaf yoktur.

îmam Şafiî'nin delili şudur: Çünkü bu adamın pazarlık ettiği mesafeyi aşması bir ihmal ve kusurdur. îhmal ve kusurun bir ecr-i misli lazım geldiğine göre, buna da ecr-i mislin lazım gelmesi gerekir. îmam Mâlik de -öyle görünüyor ki- bu adamı soyguncuya kıyas etmiştir. Halbuki bu zayıf bir kıyastır. İmam Ebû Hanife'nin görüşü ise, şer'î usûlün gereğinden çok uzaktır. Bu mes'elede usule en yakın olan, imam Şafiî'nin görüşüdür.

îmam Mâlik'e göre, eğer hayvan tökezlemek itiyadında ise, hayvanın tökezlemesi hayvan sahibinin ihmali sayılır. Bunun için eğer hayvan tökezleyip de, sırtındaki yük bir ziyana uğrarsa, sahibi bu ziyandan sorumludur. İplerin çürüklüğü yüzünden, hayvanın sırtından yükün düşmesi de bunun gibidir. Bu babın mes'eleleri çoktu[56]

[56] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/325-326.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın