Yağmur duası namazı

7. Yağmur Duası Namazı

Ulemanın hepsi, yağmur duasını yapmak üzere şehir dışına çıkıp Allah'tan yağmur talebinde bulunmanın ve yalvarıp yakarmanın Peygamber (s.a.s) Efendimiz'den kalma bir sünnet olduğunda müttefiktirler. Ancak bunun için aynca bir namaz da var mıdır, yok mudur diye ihtilâf etmişlerdir.

Cumhur, «Yağmur duasına çıkıldığı zaman bunun için aynca namaz kılmak da sünnettir» demiştir. Yalnız İmam Ebû Hanife «yağmur duasında namaz yoktur» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, bazı rivayetlerde Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in yağmur duasına çıkarken namaz da kıldığının varid olduğu, bazılarında ise namaz kıldığından bahis edilmediğidir. Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in yağmur duasına çıkarken namaz kıldığına dair rivayetlerin en meşhuru -ki cumhur buna dayanmıştır- Buhârî ve Müslim tarafından kaydedilen Abbad b. Temim'in naklen rivayet ettiği hadistir.

Bu hadiste, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in yağmur duası için halkı şehir dışına çıkarıp onlara iki rek'at namaz kıldırdığı ve bu namazda sesli okuduğu ve ellerini omuzlan hizasına kadar kaldırdığı ve namazdan sonra rida-sını çıkanp ters giydiği ve kıbleye karşı durup dua ettiği bildirilmektedir[538]. Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in namaz kıldığından bahsetmeyen hadislere gelince: Bunlardan biri, Müslim'in rivayet ettiği Enes b. Mâlik'in hadisidir. Bu hadiste «Bir adam Rasûlullah (s.a.s)'a gelip Ta Rasûlallah, hayvanlar hep helak oldu, geçim yolları kapandı. Bu halin zevali için Allah'a dua et' dedi. Rasûlullah (s.a.s) da dua etti ve bunun üzerine yağmur yağmaya başlayıp bir hafta devam etti» [539] denilmektedir.

Biri de, Abdullah b. Zeyd el-Mâzinî'nin hadisidir. Bu hadis de, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in çıkıp yağmur duasını yaptığı ve kıbleye yüzünü döndürürken ridasını çıkanp ters giydiği anlatılmakta ve fakat namaz kıldığından bahsedümemektedir [540]. Bu hadislerin zahirini alanlar, Hz. Ömer'in de yağmur duası için musalla'ya çıktığını ve namaz kılmayıp sadece dua ettiğini iddia etmektedirler[541]. Cumhur hüccet olarak "Bir kimsenin bir şeyi meskût geçip söylememesi, o şeyi söyleyene karşı hüccet olamaz", diyebilir. Bana kalırsa, bu rivayetler arasındaki değişiklikten, eğer bir hüküm çıkarılabiliyorsa ancak, yağmur duasının sıhhati için namaz kılmanın şart olmadığı hükmü çıkarılabilir. Zira sabittir ki Peygamber (s.a.s) Efendimiz minber üzerinde de yağmur duasını yapmıştır[542].

İmam Ebû Hanife'nin iddia ettiği gibi, bu değişiklikten yağmur duasında namaz kılmanın sünnet olmadığı hükmü çıkarılamaz. Yağmur duasında namaz kılmanın sünnet olduğu görüşünde ittifak edenler, «Hutbe de okumak sünnettir» demişlerdir. Çünkü hutbe hakkında da rivayetler vardır.

İbnü'l-Münzir, «Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in yağmur duasında namaz kıldığı ve hutbe okuduğu sabittir» demiştir. Ancak hutbenin namazdan önce mi, sonra mı olduğunda ihtilâf edilmiştir. Zira buna dair rivayetler değişiktir. Kimisi bayram namazına kıyasen: «Hutbe namazdan sonradır» demiştir ki, îmanı Şafii ile imam Mâlik bunu benimser. Leys b. Sa'd ise, hutbenin namazdan önce olduğunu söylemiştir.

İbnü'l-Münzir «Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in yağmur duasında namazdan önce hutbe okuduğu ve Hz. Ömer'inde keza öyle yaptığı rivayet olunmuştur. Biz de bunu tutarız» demiştir). [543]

Ebû Dâvûd da Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in namazdan önce hutbe okuduğunu birçok yollarla rivayet etmektedir. Benim bildiğime göre, Peygamber (s.a.s) Efendimiz'in hutbe okuduğunu kim rivayet etmişse hep namazdan önce hutbe okuduğunu söylemişlerdir. Yağmur duası namazında da -Bayram namazında olduğu gibi- tekbirler var mıdır yok mudur diye ihtilâf etmişlerdir.

İmam Mâlik: «Bu namazda, diğer namazlarda getirilen tekbirlerden başka tekbir getirilmez» demiştir. İmam Şafii ise «Bayram namazının tekbirleri bu namazda da getirilir» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, bu namazı bayram namazına kıyas etmekte ihtilâf etmeleridir.

İmam Şafii görüşüne, İbn Abbas'ın «Rasûlullah (s.a.s) iki bayramda ne şekilde namaz kılıyor idiyse bu namazı da o şekilde kılardı» [544] mealinde rivayet olunan hadisi ile ihticac etmiştir.

Ulema «Yağmur duasının sünnetlerinden biri de -hadislerde geldiği üzere- imamın kıbleye karşı ayakta durarak ridasını çıkarıp ters giyindikten sonra ellerini havaya kaldırarak dua etmesidir» demişlerse de ridayı ters giymenin şeklinde ve bunun ne zaman yapılması gerektiğinde ihtilâf etmişlerdir.

Giyme şekli hakkında cumhur, «Sağ yanı sola, sol yanı sağa getirilecektir» demiştir. İmam Şafii ise «Bunu yapmaktan başka, yukarısını aşağıya, aşağısını da yukarıya getirecektir» demiştir.

Bu ihtilâfın sebebi, bu mevzudaki rivayetlerin değişik olmasıdır. Zira Abdullah b. Zeyd'in hadisinde «Peygamber (s.a.s) yağmur duasını yapmak üzere musallaya çıktı ve hemen kıbleye karşı durup ridasını çevirdi ve iki rek'at namaz kıldı» denilmektedir [545].

Bu hadisin bazı rivayetlerinde, «Sağ yanını sola, sol yanını sağa mı getirdi, yoksa etek tarafını omuz tarafına ve omuz tarafım etek tarafına mı getirdi diye sordum. Hayır, sağ yanını sola ve sol yanını sağa getirdi dedi» diye bir ilâve vardır [546].

Bu hadisin bir başka rivayeti ise, «Üzerinde kamise denilen siyah bir elbise bulunduğu halde yağmur duasına çıktı. Kamisenin etek tarafını tutup yukarıya, yani omuzuna almak istedi. Bunda zahmet çekince cepkeni üzerine çevirdi» şeklindedir [547].

Ridayı ters giymenin zamanı mevzuunda da İmam Mâlik ile îmam Şafii «Bu iş hutbe bittikten sonra yapılır» demişlerdir. îmam Ebû Yûsuf ise «Hutbeye başladıktan hemen sonra yapılır» demiştir, îmam Mâlik'ten de bu görüş rivayet olunmuştur. Bunların hepsi «îmam, ridasını çevirdiği zaman cemaat de ridalarını çevirirler» demektedirler. Zira Peygamber (s.a.s) Efendimiz, «İmam, kendisine uyulsun diye imam edilmiştir» buyurmuştur.

İmam Muhammed b. Hasan, Leys b. Sa'd ve îmam Mâlik'in tabilerinden bazıları ise «Ridayı (abayı) çevirmekte cemaat imama uymaz. Zira ashabına bu namazı kıldıran Peygamber (s.a.s) Efendimiz ridasını çevirirken ashabında ridalarını çevirdikleri nakledilmemiştir» demişlerdir.

Ulemanın hepsi «Bu namaza çıkma vakti, bayram namazının kılındığı vakittir» demişlerdir. Ancak Ebû Bekir b. Muhammed b. Ömer b. Hazm «Zeval vaktidir» demiştir. Ebû Dâvûd, Hz. Âişe (r.a.)'den, «Peygamber (s.a.s) güneşin köşesi ufuktan görünmeye başladığı sırada çıktı» [548] söylediğini rivayet etmektedir. [549]

[538] Buhârî, htiskâ, 15/16, no: 1024; Müslim, Salâtü'l-îstiskâ, 9/1, no: 894.

[539] Müslim, İstiskâ, 9/2, no: 897.

[540] Buhârî, İstiskâ, 15/20, no: 1028.

[541] Buhârî, îsiiskâ, 15/3, no: 1010.

[542] Buhârî, îstiskâ, 15/6, no: 1013.

[543] Ahmed, 2/362,4/41; Buhârî, Istiskâ, 15/15, no: 1022.

[544] Ebû Dâvûd, Salât, 2/258, no: 1165.

[545] Buhârî, îstiskâ, 15/4, no: 1012.

[546] îbn Mâce, İkâmetü's-Salâu 5/153, no: 1267.

[547] Ebû Dâvûd, Salât, 2/258, no: 1164.

[548] Ebû Dâvûd, Salât, 2/260, no: 1173.

[549] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 1/415-417.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın