Kasâmenin sonucu

177. Kasâme'nin Sonucu

KASÂME'yi benimsemiş olanlar, onun hükmü hakkında ihtilaf etmişlerdir, îmam Mâlik ile îmam Ahmed, "KASÂME'nin hükmü, kasıtlı öldürmede kısas, yanlış öldürmede de diyettir», îmam Şâfıî ile Süfyan Sevrî «KASÂME ile diyetten başka bir şey lazım gelmez, "Küfe ulemasından kimisi «KASÂME ile sadece dava düşer. Çünkü yemin, davalının hakkıdır», kimisi de «Davalılar yemin ettikleri zaman ancak kısastan kurtulurlar. Diyet, davalıların yemini ile düşmez» demişlerdir. Buna göre KASÂME'nin hükmü hakkında dört görüş bulunmaktadır. îmam Mâlik ile onun görüşünde olanlar, îmam Mâlik'in Ibn Ebî Leylâ tarikiyle Sehl b. Ebû Hasme'den rivayet ettiği hadis ile istidlal etmişlerdir. Zira bu rivayete göre Peygamber Efendimiz, öldürülenin adamlarına,

«Yemin edersiniz ve adamınızın kanına sahip olursunuz» [5] buyurmuştur. îmam Mâlik'in Beşir b. Beş-şar'dan mürsel olarak rivayet ettiği hadis de onlar için dayanaktır. Zira, bu hadiste de Peygamber Efendimiz onlara,

«Adamınızın kanına sahip olmak için elli kez yemin eder misiniz?» [6] buyurmuştur.

«KASÂME ile diyetten başka bir şey lazım gelmez» diyenler de, «Çünkü -davacının yalnız bir şahidi bulunması veyahut davalının yemin etmekten çekinmesi halinde olduğu gibi- yemin, ancak malî davalarda müessir olur» demişlerdir. Kaldı ki îmam Mâlik'in îbn Ebî Leylâ'dan rivayet ettiği hadis de zayıftır. Çünkü îbn Ebî Leylâ tanınmayan bir kimse olup îmam Mâlik'ten başka bir kimse, ondan hadis rivayet etmemiştir. Kimisi de «Bu îbn Ebî Leylâ ayrıca, hadisi bizzat Sehrden dinlememiştir» demiştir. Beşir b. Ye-sar'ın hadisi de, senedinde ihtilaf edilerek, her ne kadar başkaları onu müs-ned olarak rivayet etmişlerse de, îmam Mâlik mürsel olarak rivayet etmiştir.

(Kadı -îbn Rüşd- diyor ki): Bu hadisin Buhârî'de yer alamayışının sebebi de, belki budur. Hz. Ömer'den «KASÂME ile kısasa hükmolunamaz dediğine dair edilen rivayet de bunların yaptığı kıyası te'yid etmektedir.

«KASÂME ile sadece dava düşer» diyenlerin dayanağı da -Allah izin verirse- ileride getireceğimiz birtakım hadislerle, «Yemin, davalının hakkıdır» kaidesidir. [7]

[5] Mâlik, Kasâme, 44/1, no: 1.

[6] Malik, Kaseme, 44/1, no:2.

[7] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 4/279-280.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın