İyi ve kötü sınıfların zekâtlarının ayrı oluşu

A- İyi ve Kötü Sınıfların Zekâtlarının Ayrı Oluşu

Ulema, bir sınıf ürünün iyisi ve kötüsü toplanıp hepsinden, her birinin miktarına göre, yani iyisinin miktarına göre iyisinden, kötüsünün miktarına göre kötüsünden ve eğer bir kısmı ne iyi ne de kötü değil, yani orta ise ondan da onun miktarına göre zekât çıkarıldığı hususunda müttefik iseler de, mercimek nohut ve fasulye gibi hububat kısmının nisap bakımından birbirlerini tamamlayıp tamamlamadığı ve aynı zamanda buğday, arpa ve çavdarın da birbirlerini tamamlayıp tamamlamadıkları hususunda ihtilâf etmişlerdir.

İmam Mâlik «Hububatın hepsi bir cins ürün sayılır. Buğday, arpa ve çavdar da bir cinstir» demiştir.

îmam Şafii, İmam Hanife, İmam Âhmed ve bir cemaat de: «Hububatın çeşitleri çoktur ve her birinin ayrı adı vardır. Bunun için birbirlerini tamamlamazlar. Buğday, arpa ve çavdar da ayrı ayn çeşitler olup birbirleri ile tamamlanmazlar» demişlerdir.

Bu ihtilâfın sebebi, birkaç çeşit ürünün şer'an bir cins sayılmasında hepsinin aynı adı taşımalarına mı, yoksa aynı özelliğe sahip olmalarına mı bakılır, diye ihtilâf etmeleridir. «Adlarının bir olduğuna bakılır» diyenler, «Adlar ayn olunca cinsler de ayndır» demişlerdir. Sahip oldukları Özelliğe bakılır diyenler de, «Özellikleri aynı olunca, adlan değişik de olsa- bir cins sayılırlar» demişlerder. Şu halde bu her iki grupta yaptıkları araştırma ve incelemeler sonunda, şeriatın ad ve özellik birliklerinden hangisine itibar ettiğini görmüşlerse, kaidelerini o temel üzerine kurmuşlardır. Zira bu her iki itibar da şeriatte mevcuttur. Fakat şeriatın ad birliğine -Allah bilir- daha çok itibar ettiği görülmektedir. [72]

[72] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/118.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın