İcare kitabı

32- İCÂRE (Kiralama ve Ücret) KİTABI

Bu bahse dair araştırmamız da, tıpkı SATIŞLAR bahsine dair olan araştırmamız gibidir. Yani bu bahis de önce iki bölüme ayrılmaktadır. Birinci bölüm, kiralamanın çeşitleri ile sıhhat ve fesat şartlan, ikinci bölüm de, kiralamaların ahkâmı hakkındadır. Bütün bunlar da tabiidir ki kiralamanın cevazını gösteren delilleri anlattıktan sonra olacaktır. O halde önce kiralamanın cevazı hakkındaki ihtilafı zikrettikten sonra bu iki bölümdeki meşhur mes'e-leleri ele almaya geçeceğiz. Çünkü bizim maksadımız, yalnız ana kaideler mesabesinde olan, yani îslâm fukahasının, hakkında ihtilaf ettikleri meşhur mes'eleleri anlatmaktır.

Kiralama, islâmiyet'in başlangıcından beri bütün İslâm hukukçularının cevazını benimsemiş oldukları bir akittir. Yalnız Esamm ile İbn Uleyye'den caiz olmadıklarını söyledikleri nakledilmiştir. Cumhurun delili, Kur'an-ı Kerim'den «Bana sekiz yıl çalışmana karşılık şu iki kızımdan birini sana nikahlamak istiyorum...» [1] ve «Eğer çocuklarınızı emzirirlerse ücretlerini verin» [2] ayetleridir. Sıhhati sabit hadislerden de Buhârî'nin Hz. Âi-şe'den getirdiği «Rasûlullah (s.a.s.) ile Ebû Bekir, BenîDîl kabilesinden yol kılavuzluğunda maharetli bir kişiyi kiraladılar. Bu adam hâlâ küffâr-ı Ku-reyş'in dini üzerine idi. Ona develerini testim ettiler ve üç gece sonra devele-riyle birlikte Sevr dağında buluşmak üzere onunla sözleştiler»[3] mealindeki hadis ile Câbir'in «Peygamber Efendimizi bir deve sattığına ve Medine'ye kadar devenin sırtını kendine şart koştuğuna» [4] dair hadisidir. Zira bir şeyden şart karşılığı yararlanmak caiz olursa, ücret karşılığı yararlanmanın da caiz olması lazım gelir.

Kiralamanın caiz olmadığını söyleyenler de, «Çünkü satışlarda satın alınan şeyin teslim alınması ile bedelinin verilmesi vacib olur. Kiralamada ise menfaat, akit anında mevcut olmadığı için bir şeyi kiralamak, mevcut olmayan bir şeyi satın almak ve dolayısıyla gararlı bir satış olun> diye şüphe-lenmişlerdir.

Biz de diyoruz ki: Kiralanan şeyin menfaati her ne kadar akit anında mevcut değilse de, çoğunlukla görülüp elde edilen menfaatlardır. Şeriat da, bu menfaatlardan çoğunlukla görülüp elde edilenleri veyahut elde edilmesi mümkün olanları nazara almıştır. [5]

[1] Kasas, 28/27.

[2] Talâk, 65/6.

[3] Buharî, Menâkıbü'l-Ensâr, 63/45, no: 3905; Beyhâkî, 6/118.

[4] Buhârî, Sürüt, 54/4, no: 2718; Müslim, Musâkât, 22/21, no: 715.

[5] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/307-308.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın