Cenâb-ı Hak, Kur'an-ı Kerim'de "Cum'a günü namaz için ezan okun­duğu zaman, Allah'ı anmaya koşun, alım satımı bırakın" [104] buyurduğu için ulema, cum'a günü zevalden sonra İmam minberde iken ezanın okunma­ya başlaması ile alım-satımı bırakmanın gerektiğinde -bildiğime göre- müt­tefiktirler. Fakat "Eğer ahm-satıma devam edilirse, yapılan satış bozulur mu, bozulmaz mı? Şayet bozuluyorsa kimin satışı bozulur, kimin bozulmaz? Di­ğer akidler de bu hükümde satış akdi gibi midir, değil midir?"-diye ihtilâf et­mişlerdir.

İmam Mâlik'ten gelen meşhur rivayete göre bozulur. Kimisi de İmam Mâlik'ten «bozulmaz» dediğini nakletmiştir ki, İmam Şafii ile İmam Ebû Hanife'nin de görüşü budur.

Bu ihtilâfın sebebi,-yukarıda birçok kere söylediğimiz gibi-her­hangi bir şeyin yasaklanması, o şeyin dışında bulunan bir sebebten ötürü ise yasak edilen şeyin fasid olmasını gerektirir mi, gerektirmez mi diye ihtilâf etmeleridir. 

Kimin satışı bozulur, kimin bozulmaz diye edilen ihtilâfa gelince: İmam Mâlik'e göre cum'a namazı kendisine farz olan kimsenin satışı bozu­lur. Cum'a namazını kılmak zorunda olmayan kimselerin satışı ise geçerli­dir. Zahirilerin usulüne göre ise, cum'a namazı vaktinde yapılan satışın -ki­min olursa olsun- fasid olması gerekir.

Diğer akidlere gelince: Bu akidlerin, alım-satım gibi kişiyi cum'a nama­zına gitmekten alıkoyduklarına bakılırsa satış akdi hükmünde olmaları, alım-satım gibi her zaman vaki olmadıklarına bakılırsa satış akdi hükmünde olmamaları lazım gelir.

Benim bildiğime göre her ne kadar kimse söylememişse de, namaz va­kitlerini bekleyen kimseler için diğer namazlar da cum'a namazı hükmünde-dirler. Şayet alım-satım yüzünden vaktin başında camiye gidip cemaatle na­maz kılma fırsatı kaçıyorsa -hkngi namaz için olursa olsun- ezan okunmaya başladı mı alım-satım bırakılmalıdır. Nitekim Cenâb-ı Allah "Öyle kimseler ki onları ne ticaret ve ne de alış-veriş; Allah'ı anmaktan, namaz kılmak­tan, zekat vermekten alıkoymaz" [105] buyurarak namaz için alış-verişi bıra­kanları övmüştür.

Genel olarak satışları fesada götüren sebeblenn bahsi burada bitmekte­dir. Sırayı, artık satışların sıhhati için şart ve sebeb olan şeylerin bahsine ge­tirmiş bulunuyoruz ki bu da, satıhlar bahsinin ikinci kısmıdır. [106]


[104] Cum'a, 62/9.

[105] NÛr, 24/37.

[106] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/209-210.

 

Esselamu aleyküm.Her anın da ilk önceliği islam gerekliliği  iman ve ibadet olan alıveriş ahdini de bu şekilde gerçekleştiren kullardan olalım inşallah....

Aleyküm selâm. Bilgiler için Allah razı olsun kardeşim

Ve aleykümüsselam Rabbim paylaşım için razı olsun