Hacca yaya gitmenin adanması

2. Hacca Yaya Gitmenin Adanması:

Ulema, yaya olarak hacca gitmeği nezreden kimsenin nezrini yerine getirmesi gerektiğinde müttefik iseler de yolda takattan düşüp yürüyemeyecek duruma giren kimsenin hükmü hakkında ihtilâf etmişlerdir.

Kimisi «Ona bir şey lâzım gelmez» demiştir. Medine uleması «Kaldığı yerden bir daha yaya olarak gitmesi gerekir ve isterse binerek gider de kurban keser» demişlerdir. Bu görüş Hz. Ali'den de rivayet olunmuştur.

Mekke uleması ise, «Ona sadece hedy kurbanı lâzım gelir, bir daha gitmemesi gerekmez» demişlerdir.

îmam Mâlik de, «Hem bir daha gitmesi, hem de hedy kesmesi gerekir» demiştir. Hedy de, îmam Mâlik'e göre ya bir deve veyahut bir sığırdır. Şayet deve veya sığır bulamazsa bir davar keser.

Bu ihtilâfın sebebi, hem kıyaslar arasında, hem de kıyaslarla hadisler arasında bulunan çelişmedir. Zira bu adam eğer bir daha hacca giderse temettü1 veyahut kıran haccını yapmış gibi olur. Çünkü temettü1 veya kıran haccını yapan kimse, nasıl ayn ayrı seferlerde yapması gereken hac ve umreyi bir seferde yapıyorsa, o adam da bir seferde yapması gereken bir fiili iki seferde yapmış olur.

Aralarındaki bu benzerliğe bakanlar, «Temettü' veyahut kıran haccını yapanlara nasıl hedy lâzım geliyorsa, buna da lâzım gelir» demişlerdir. Bu adamı, hac ihramında kurban kesmeyi gerektiren bir hal ile karşılaşan kimseye benzetenler de, «Ona yalnız kurban lâzım gelir» demişlerdir.

Bu hususta varid olan hadislere dayananlar ise, «Adam yürümekten aciz kaldığı için ona bir şey lâzım gelmez» demişlerdir.

Ebû Ömer, «Bu hususta sabit olan hadisler, zorluk çekmek mükellefiyetinin bulunmadığını göstermektedirler» demiştir ki bu hadislerden biri, Ukbe b. Câbir'in «Kız kardeşim Beytullah'ı ziyarete yaya olarak gitmeyi adamıştı. Adağını yerine getirmek zorunda olup olmadığını Peygamber (s.a.s) Efendimiz'e sormamı söyledi. Ben de sordum. Efendimiz:

«Hem yürüsün, hem binsin» dedi» [18] mealindeki hadisidir. Bu hadisi Müslim rivayet etmiştir.

Biri de, Enes b. Mâlik'in «Bir adam iki kızının omuzlarına dayanarak yürüyordu. Onu gören Peygamber (s.a.s) Efendimiz sebebini sordu. «Yaya olarak hacca gitmeyi adamıştır» dediler. Bunun üzerine Efendimiz (s.a.s):

«Cenab-ı Allah bu adamın kendine böylece işkence etmesine muhtaç değildir» [19] buyurarak binmesini emretti» mealindeki hadisidir. Bu hadis de sabittir. [20]

[18] Buhârî, Cezaü's-Sayd, 28/37, no: 1866.

[19] Buhârî, Cezaü's-Sayd, 28/27, no: 1865.

[20] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/313-314.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın