Sayfayı Yazdır - Farz orucu tutmama

Farz Orucu Tutmama:

Farz olan orucu tutmayanlar üç sınıf olup bir sınıf için oruç tutmak, itti-fakjle caiz değildir, bir sınıf için oruç tutmamak ihtilâf ile vacibtir, bir sınıf

için oruç tutmak da tutmamak da caizdir. Bu her üç sınıfm da ayrı ayn birtakım hükümleri bulunmaktadır. [44]

A- Oruç Tutmaması Caiz Olanlar:

Kendisine oruç tutmak da tutmamak da caiz olanlar; hasta, yolcu ve çok yaşb olan kimselerle, gebe ve emzikli kadınlar olmak üzere -ulemanın ittifakı ile - beş kişidir. [45]

1. Yolcu ve Hastanın Oruç Tutması:

Yolcu hakkındaki bahsimiz birkaç mevzuya ayrılmaktadır:

1- Yolcu Ramazan'da oruç tutarsa üzerinden farz sakıt olur mu, olmaz

mı?

2-Sakıt oluyorsa, kendisi için oruç tutmakla tutmamak eşit midir, yoksa tutmak tutmamaktan veyahut tutmamak tutmaktan evlâ mıdır?

3- Oruç tutmamayı caiz kılan yolculuğun şart olan belli bir mesafesi var mıdır, yoksa kendisine yolcu adı verilebilen herkes oruç tutmayabilir mi?

4- Oruç tutmamayı caiz kılan hastalık hangi hastalıktır?

5- Yolcu ne zaman yemeğe ve ne zaman yememeğe başlar?

6- Ramazan ayı girdikten sonra yolculuğa çıkan kimse orucu sürdürmek zorunda mıdır, yoksa yolculuğa çıktığı zaman orucu kesebilir mi? [46]

a- Oruç TutanYolcu ve Hastanın Mükellefliğinin Kalkması:

Ulema, hasta ile yolcu Ramazan'da oruç tutarlarsa üzerlerinden Ramazan farzının sakıt olup olmadığında ihtilâf etmişlerdir. Cumhur «Sakıt olur» demiştir. Zahirîler ise «Sakıt olmaz. Çünkü hasta ile yolcuya diğer günlerde oruç tutmak farz kılınmıştır» demişlerdir.

Bu ihtilâfın sebebi

"İçinizden kim ki hasta veya yolculukta olursa hastalık veya yolculukta geçen günleri sayısınca diğer günlerde oruç tutar" [47]âyet-i kerimesi hakiki mânâsında olup âyetten bir şey hazfedilmiş midir, yoksa mecaz olup, «İçinizden kim ki hasta veya yolculukta olup da oruç tutamazsa, tuta-

madiği günler sayısınca diğer günlerde tutar» mânâsında mıdır diye tereddüt Edilmesidir. Kelâmdan bu kabil haziflere lügat uleması LAHNU'L-HİTAB ierler. «Ayet hakiki mânâsındadır» diyenler, «Cenâb-ı Hak,

"O günler sayısınca başka günlerde tutar" deliği için bu adamın başka günlerde oruç tutması farzdır» demişlerdir. Ayet'i mecaza hamledip «Oruç tutamazsa» kaydının hazfedildiğini benimseyenler se «Bu adama -ancak Ramazan'da oruç tutmadığı taktirde- başka günlerde farz olur» demişlerdir. Her ne kadar kelâmın mecaz olduğunu gösteren bir carine bulunmadığı zaman asıl olan, kelamı hakikate hamletmek ise de, her :i grup da kendi görüşlerini takviye eden birtakım deliller getirmişlerdir. Cumhur, Enes'in «Ramazarida Rasûlullah (s.a.s) ile beraber yolculuğa çıktık. Oruç tutanlar da oldu, tutmayanlar da. Ne tutanlar tutmayanları, ne de tutmayanlar tutanları kınadılar» mealindeki sabit olan hadisi ile, «Rasülullah'ın ashabından kimisi yolculukta oruç tutar, kimisi tutmazdı» [48] mealindeki sabit olan hadis ile ihticac etmiştir.

Zahirîler ise, îbn Abbas'tan geldiği sabit olan «Rasûlullah (s.a.s) Fetih yılı Mekke'ye doğru Ramazan ayında yola çıktı ve KEDÎD denilen yere varıncaya kadar oruç tuttu ise de ondan sonra orucunu bozdu ve insanlar da ona bakarak oruçlarını bozdular. Zira insanlar daima onun hareketlerini takib ederlerdi» [49] mealindeki hadis ile ihticac etmiş ve «Bu hadis, yolculukta oruç tutma hükmünün nesholunduğunu gösterir» demişlerdir. Ebû Ömer, «Hastanın Ramazan'da oruç tutmakla üzerinden farzın sakıt olduğu hakkındaki icma', zahirîlere karşı hüccettir» demiştir. [50]

[44] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/38-39.

[45] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/39.

[46] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/39.

[47] Bakara, 2/185. .

[48] Müslim, Styâm, 13/15, no; 1118.

[49] Buhârî, Savm, 30/34, no: 1944.

[50] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/39-40.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Bidayetül Müctehid => Konuyu başlatan: ღAşkullahღ üzerinde 25 Ocak 2011, 16:25:07