Cizyenin miktarı

C- Cizyenin Miktarı

Ulema, her bir şahsın vermesi gereken cizye miktarı hakkında da ihtilâf Emişlerdir. îmam Mâlik «- Hz. Ömer'in tarh ettiği üzere- Altını olanlardan her bir şahıs için dört dinar ve gümüşü olanlardan her bir şahıs için de kırk dirhem gümüştür. Ayrıca müslümanlara yemek ve üç gün ziyafet vermeleri de gerekir. Cizye bundan ne çok, nede az olamaz» demiştir.

îmam Şafii 'Cizye bir dinardan az olamaz. Fakat şu kadar dinar'dan çok da olamaz diye bir sınır yoktur. Zaman ve imkâna göre imam ne kadar üzerinde anlaşma yaparsa yapabilir' demiştir, imam Ebû Hanife ile tabileri ise, «Cizye onild, yirmidört ve kırksekiz dirhem gümüştür. Yoksuldan oniki dirhemden aşağı ve zenginden kırksekiz dirhemden fazla alınamaz. Orta halli olanlardan ise yirmi dört dirhem alınır» demişlerdir.

Bu ihtilâfın sebebi, bu husustaki hadis ve rivayetlerin çeşitli olmsidir. Zira rivayet olunmaktadır ki, Peygamber (s.a.s) Efendimiz Muaz b. Cebel'i Yemene gönderirken her reşit olan kimseden bir dinar ya da bir dinar değerinde maafır denilen bir çeşit kumaş almasını emretmi ;tir. Hz. Ömer'in de, altını olanların her birine dört dinar ve gümüşü olanların her birine kırk dirhem g ümüş tarh ettiği[100]

nifi'yi Irak'a gönderip Irak halkına oniki, yirmidört ve kırksekiz dirhem arasında cizye tarh ettiği de rivayet olunmuştur. Bu hadis ve rivayetleri muhayyerlik mânâsına hamleden, ve bu hususta Peygamber (s.a.s) Efendimiz'den sıhhati üzerinde ittifak edilen bir hadis gelmediğinden, cizye kelimesindeki umumî mânâya bakanlar 'Cizyenin belli bir miktarı yoktur' demişlerdir ki eri zahir olanı da -Allah bilir- budur.

Muaz b. Cebel'in hadisi ile Hz. Ömer'in sabit olan eserini te'lif edenler de, 'Cizye belli bir miktardan az olamaz. Fakat ne kadar çok olursa caizdir', demişlerdir. Hz. Ömer'in birinci eserini tercih edenler, dört dinar ile kırk dirhem gümüşe, ikinci eserim tercih edenler de, oniki, yirmidört ve kırksekiz dirhem gümüşü benimsemişlerdir. Merfu olduğu için Muaz'ın hadisini tercih edenler ise, «Cizye ya bir dinardır, ya da bir dinar değerinde nıeâfır denilen kumaştır. Bundan ne çok, ne de az cizye olamaz» demişlerdir. [101]

[100] Ebû Ubeyd, Emval, s. 34, no: 64.

[101] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 2/276-277.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın