Cirah kitabı

60 CİRÂH (Yaralama) KİTABI

Yaralama iki kısım olup bir kısmında kısas, bir kısmında diyet gerekir. Biz burada Önce kısası gerektiren yaralamadan bahse başlayarak, "Kısasın lazım gelmesi için yaralama suçunu işleyen ve yaralanan kimselerle yaralanmanın şartları nelerdir" ve "Yaralamada ne zaman kısas alınır?" konulan üzerinde duracağız. [1]

1. Yaralananla İlgili Şartlar:

Yaralamaktan dolayı kısas lazım gelmesi için yaralayan kimse ile yaralanan kimsenin kan bakımından aynı değeri taşımaları gerekir. Bunun ölçüsü de kölelik ile hürriyettir. Zira birinin hür, diğerinin köle olduğu zaman birbirlerini öldürmelerinin, kısası gerektirip gerektirmediğinde ihtilaf ettikleri gibi, birbirlerini yaraladıkları zaman da kısas lazım gelir mi gelmez mi diye ihtilâf etmişlerdir. Kimisi «Hür, köleyi Öldürdüğü zaman kendisine nasıl kısas lazım gelmiyorsa, köleyi yaraladığı zaman da kısas lazım gelmez. Fakat hürü yaralayan köleye kısas lazım gelir», kimisi «Birbirlerini ister öldürsün ister yaralasınlar, kısas ikisine de lazım gelir» kimisi, öldürme ile yaralama arasında ayırım yaparak, «Köleyi öldüren hüre kısas lazım gelir. Fakat köleyi yaralayan hüre lazım gelmez» demiştir, ki İmam Mâlik'ten bu her iki görüş de rivayet olunmuştur. Fakat hak şudur ki, öldürme ile yaralama arasında fark yoktur. Köleyi öldüren hüre kısas lazım geliyorsa, köleyi yaralayan hüre de kısas lazım gelmelidir. İşte bu ihtilaf birinin hür, birinin köle olması halindedir.

Her ikisinin de köle olması halinde ise ulema üç çeşit görüşte bulunmuşlardır:

1- Birbirlerini öldürmede de, yaralamada da kısas lazım gelir. Bu görüş, İmam Şafiî ile bir cemaatındır.

2- Köleler hayvanlar gibi olup, .ne birbirlerini öldürürken, ne de yaralarken kısas lazım gelmez. Bu görüş de Hasan Basrî, İbn Sihrime ve bir cemaatındır.

3- Birbirlerini öldürdüklerinde kendilerine kısas lazım gelir. Fakat yaralamada lazım gelmez. Bunu da İmam Ebû Hanife ile Süfyan Sevrî söylemişlerdir. Aynı zamanda İbn Mes'ud'dan da rivayet olunmuştur.

Birinci grubun dayanağı, kısas âyetinde geçen, «Köle köleye» sözüdür. Hanefî'lerin dayanağı da, îmrân b. Hıısayn'dan «Fakir bir ailenin kölesi,'zengin olan bir ailenin kölesinin kulağını kesmişti. Peygamber Efendimize geldiler. Peygamber Efendimiz kısas etmedi» [2] mealinde rivayet olunan hadistir. [3]

[1] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 4/239.

[2] Ebû Dâvûd, Diyât, 33/27, no: 4590.

[3] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 4/241.

[Bu mesajın devamını görebilmek için kayıt olun ya da giriş yapın