Sayfayı Yazdır - Boşanma veya yeminden dönme

1. Boşanma Veya Yeminden Dönme:

îmam Mâlik, İmam Şafii, İmam Ahmed, Ebû Sevr, İmam Dâvûd ve Leys b. Sa'd, «Karısına yaklaşmamaya yemin eden kimseye dört aylık bir süre verilir. Eğer bu süre içinde yemininden dönerse ne âlâ, dönmezse ona 'Ya yemininden dönersin, ya karını boşarsm' denilir» demişlerdir. Hz. Ali ile İbn Ömer'den her ne kadar başka şekilde bir rivayet gelmiş ise de, en sahih rivayete göre onların da görüşü budur. İmam Ebû Hanife ile tabileri, Süfyan Sevrî ve bütün Küfe fukahası ise, «Eğer kendisine verilen dört aylık süre içinde yemininden dönmezse, bu dört aylık sürenin bizzat bitimiyle karısı boşanır» demişlerdir ki, İbn Mes'ud ile Tabiler'den bir cemaat da bu görüştedirler.

Bu ihtilâfın sebebi, yukarıda geçen âyet-i kerimedeki "Eğer yeminlerinden dönerlerse, şüphe yoktur ki Allah bağışlayıcı ve merhamet sahibidir" cümlesinin mânâsında ihtilâf etmeleridir. Zira bu cümleyi «Eğer bu süre içinde yeminlerinden dönerlerse» mânâsında anlayanlar, «Bizzat bu sürenin bitimiyle boşanma vaki olur» demişlerdir. Bunlara göre, «Şayet boşamaya kararlı iseler...» cümlesi de, «Müddet bitinceye kadar dönmemek» anlamına gelir. «Eğer dört ay bittikten sonra yeminlerinden dönerlerse..» mânâsında anlayanlar ise «Şayet boşamaya kararlı iseler..» cümlesinden zahir olan mânâsı muraddır, demişlerdir. Bu âyet-i kerimede, Mâlikîlerin görüşüne delâlet eden dört tane delil vardır.

1- Bu âyette dört aylık süre karıya değil, kocaya verilmiştir. Halbuki eğer boşanma bu sürenin bitimiyle vaki olsaydı, «kadınlarına yaklaşmamaya yemin edenlerin karılan dört ay beklerler» denilecekti.

2- «Eğer boşamaya kararlı iseler...» denilerek boşama fiili erkeklere isnad edilmiştir. îmam Ebû Hanife'nin görüşüne göre ise, boşanma kendiliğinden vaki olduğu için bu fiilin erkeklere isnadı mecaz olur. Halbuki bir karine bulunmadıkça hakikat dururken mecaza gidilemez.

3- Derler ki: «Şayet boşamaya kararlı iseler, bilsinler ki Allah işitmektedir» sözünden, boşanmanın işitilir bir şekilde vaki olduğu anlaşılmaktadır. İşitilir bir şekilde vaki olması ise, sürenin bitimi ile değil, ancak telaffuz yoluyla vaki olduğu zaman olur.

4- "Eğer yeminlerinden dönerlerse, şüphe yoktur ki Allah bağışlayıcı ve merhamet sahibidir" cümlesinin başındaki (FE) harfi, yeminden dönmenin sürenin bitiminden sonra olduğunu ifade eder. Zira bu harf takib (izleme) edatı olduğu için âyetin mânâsı şöyledir: «Eğer bu süre bittikten sonra yeminlerinden dönerlerse Allah kabul buyurur. Çünkü Allah bağışlayıcıdır».

Mâlikiler herhalde bu süreyi, erkeklik kuvveti bulunmayan kocaya verilen bir yıllık süreye benzetmişlerdir. Çünkü bu adama verilen bu süre bitmedikçe nikâhı fesholunamaz. İmam Ebû Hanife ise, bu süreyi ric'î talâk ile boşanan kadının iddet süresine benzetmiştir. Çünkü bu sürenin bitmesiyle boşanma artık kesinleşmiş olur ve pişmanlığın faydası olamaz. Kısacası, Hanefiler, ilâ'yı ric'î boşanmaya, ilâ süresini de ric'î boşanmanın iddet süresine benzetmişlerdir ki, kuvvetli bir kıyastır. Hanefilerin bu görüşü İbn Abbas'tan da rivayet olunmuştur. [4]

[4] İbn Rüşd Kadı Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed b. Rüşd El-Hafîd, Bidayetü’l-Müctehid ve Nihayetü’l-Muktesid, Beyan Yayınları: 3/96-97.

๑۩۞۩๑ Kitap Dünyası - İlim Dünyası Kütüphanesi ๑۩۞۩๑ => Bidayetül Müctehid => Konuyu başlatan: ღAşkullahღ üzerinde 08 Şubat 2011, 17:45:55